Generatie 8 (128-255)

Deze generatie op naam of nummer doorzoeken? Druk op ⌘cmd+f of ctrl+f! (werkt met browser Google Chrome)

128 & B85 Pieter (Pierre) Bernaards. Geboren op 22 september 1775 in de Glymespolder te Halsteren (West-Brabant).¹²⁰⁹ Gedoopt op 22 september 1775 te Halsteren (West-Brabant).¹²⁰⁹ Hij overleed op 1 december 1854 te Halsteren of Lepelstraat (West-Brabant); op 79-jarige leeftijd. Schrijfwijze ook: Petrus, Petri, Pieter C. – Bernards, Bernaars. Geloof: Rooms-Katholiek. Pieter Bernaards werd geboren in de Glymespolder tussen Nieuw-Vossemeer en Lepelstraat, uit ‘t tweede huwelijk van zijn vader Cornelis, de man die de familie Bernaards naar West-Brabant bracht. Hij verhuisde, net als zijn vader en broers, veel door de regio. – Hij was landbouwer (1812, 1816), dagloner (1813), ‘landbouwman’ (1815), vrachtrijder (1817) en arbeider (1822, 1827, 1854). – Hij overleed om drie uur ’s middags, de aangifte werd gedaan door Adriaan Bernaards, 38, arbeider, zoon en door Martinus Johannes Elling, 41, veldwachter, buurman, beiden woonachtig in de gemeente Halsteren.^{1225,1545,1546,1547,1550,1551,1952,1498 Update: 30/12-2017}

Adressen:^{1222,1952 Update: 30/12-2017}

1802: Nieuw-Vossemeer
1803: De Kladde
periode tot 1807: Nieuw-Vossemeer
1808: Kruisland
1809: Kruisland
1810: Kruisland
1812: gemeente Steenbergen
1815: gemeente Steenbergen
1816: Kruisland
1817: gemeente Steenbergen
1844: Bergen op Zoom
1846: gemeente Halsteren
1854: Lepelstraat.

De doopinschrijving van Pieter, 1775. (Afbeelding: RK Doopboek Halsteren 1748-1810/Genver)

Hij trouwde met Adrienne Laanen op 24 januari 1802 te Nieuw-Vossemeer (West-Brabant).^{2791,1240 Update: 30/12-2017}

129 Adriana (Adrienne) Laanen. Geboren op 18 december 1784 te Nieuw-Vossemeer (West-Brabant).^{273,1544,1514} Gedoopt op 18 december 1784 te Halsteren (West-Brabant).²⁷³ Overleed op 15 september 1871 te Halsteren (West-Brabant), zij werd 86.^{1514 Update: 30/12-2017}Geloof: rooms-katholiek. Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Adriana, Adriana T. – Laane, Lanen. Zij was arbeidster (1854, 1871). – Haar doopgetuigen waren Nicolaus Lanen en haar grootmoeder Catharina Heijmans. – Zij overleed om drie uur ’s middags, de aangifte werd gedaan door Petrus Schoutens, 26, brievengaarder en door Petrus Hubertus Bervoet, 42, veldwachter, beiden woonachtig in de gemeente Halsteren.^{1498,1514,273 Update: 30/12-2017}

130 Cornelis (Corneille) Van Ginneken. Geboren in 1793 in de Kleine Horendonk te Essen (Antwerpen, België).^{458,2745,2762} Gedoopt op 22 februari 1793 te Essen (Antwerpen, België).^458,2762 Overleed op 1 mei 1865 aan de Moerstraatsebaan te Bergen op Zoom.^{437,989 Update: 30/12-2017} Geloof: rooms-katholiek. Hij was soldaat in ’t 148e Linieregiment onder Napoleon Bonaparte (1812-1814), Bouwmansknecht (1815), Landbouwersknecht (1815), Arbeider (1816, periode 1826-1830, periode 1860-1865, 1865), Dagloner (1818, 1820, 1821), Drager St.Helena-medaille (1854). – Hij werd op 22 februari 1793 gedoopt in de parochie Nispen-Essen voor pastoor Arnoldus van den Bolck, doopgetuigen waren Cornelia van Schelpheuvel en Joanne Oerlemans. Vermeld werd dat hij op de ‘Horendonck’ geboren werd. – De huwelijksafkondigingen gingen op 20 en 27 augustus 1815 te Steenbergen en Wouw. De huwelijksgetuigen waren Johan Frans van Osch, vijftig, stadsbode, Willem Dekkers, 52, meester-schoenmaker, Vincent van Dorst, 72, rentenier, Jan Goddrie, vijftig, smitsbaas, allen woonachtig in de gemeente Steenbergen. – Hij overleed om zes uur ‘s morgens, de aangifte werd gedaan door Johannes van Ginneken, 44, arbeider, zoon en door Jacobus van Ginneken, 37, arbeider, zoon, beiden woonachtig te Bergen op Zoom.^{458,884,1547,2787,2788,2777,2745,2736,989,2762 Update: 30/12-2017}Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Kornelis, Pieter – Van Ginneken.

Het dorpsplein van ‘den Horendonck’ begin 20e eeuw. Het gaat hier wel om ‘de Grote Horendonk’. De reproductie van deze foto werd overigens gemaakt door fotograaf Bernaards. (Afbeelding: mevr. B. Bennebroek/Essen in beeld)

Cornelis moet rond 1811 in zijn geboorteplaats gerekruteerd zijn voor het leger van keizer Napoleon. Hij is dan 18 of 19 jaar. De zuidelijke of Oostenrijkse Nederlanden, het latere België, zijn dan sinds juni 1794 deel van Frankrijk. In datzelfde jaar bereikt Napoleons Grande Armeé een maximale grootte van ruim 600.000 man. Met dit leger trekt hij Rusland binnen, wat beroemde veldslagen doch een rampzalige afloop tot gevolg heeft. Of Cornelis aan de veldtocht naar Rusland heeft deelgenomen is niet bekend. De beschrijving die in 1858 over zijn verdiensten gegeven werd luidde als volgt: ”Blessé et fait prisonnier par les Russes en Saxe (1813)”, oftewel, Cornelis is in 1813 gewond geraakt in de strijd in Saksen, en daarna krijgsgevangen genomen door de Russen aldaar.

Wat opvalt is het foutieve geboortejaar wat gebruikt wordt: 1788. Nu was het, ook in 1858, niet geheel ongebruikelijk dat aangevers van een overlijden de precieze leeftijd van de overledene niet kenden, echter was Cornelis in leven toen hij in 1858 in de registers werd opgenomen. Mogelijk maakte de Franse overheid gebruik van de zeer gedetailleerde registers van de soldaten onder Napoleon, wat weer zou betekenen dat Cornelis bij zijn rekrutering in 1811 of 1812 zich ouder heeft voorgedaan dan hij werkelijk was, 23 jaar i.p.v. 18. De vraag rijst dan waarom hij dit deed. Wilde hij zó graag de Fransen steunen in hun streven naar volledige macht over Europa? Of was er de noodzaak om zijn familie financieel te ondersteunen middels zijn soldij? We zullen het nooit weten: de originele registers van het Franse leger in die tijd zijn verloren gegaan tijdens de Commune van Parijs in 1870, toen de ‘communards’ het Hôtel de Salm te Parijs, waar de registers opgeslagen lagen, in brand staken.

Een blokkade van de Communards te Parijs, 18 maart 1871.

Dit laatste bemoeilijkt het ook de tijd van Cornelis in het 148e linieregiment na te gaan. Wat uit de beschrijving van 1858 kan worden afgeleid, is dat hij als infanterist deelnam aan de Slag bij Leipzig, de grootste veldslag in Europa vóór de Eerste Wereldoorlog. Deze vond plaats van 16 tot 19 oktober 1813, niet lang nadat Napoleon zich na een nederlaag in Rusland had teruggetrokken tot Frankrijk. In Saksen streed hij tegen het zesde verbond, een geallieerd bondgenootschap van oa. Rusland, Zweden, Oostenrijk en Pruisen. In de slag bestond het Franse leger uit 400.000 man, terwijl het leger van het verbond uit een half miljoen man bestond. Op 18 oktober vonden er in de omgeving van Leipzig gevechten plaats, waardoor het Franse leger zich langzaam terug moest trekken richting de rivier de Weiße Elster, alwaar de enige brug per ongeluk werd opgeblazen door een Franse soldaat. Dit had tot gevolg dat de Franse soldaten twee keuzes hadden: de Elster over zwemmen of zichzelf overgeven aan de vijand.

Napoleon Bonaparte te paard tussen een duidelijke ravage na één van de gevechten in de slag bij Leipzig. (Schilderij van January Suchodolski.)

Cornelis koos misschien, gezien de gigantische hoeveelheid soldaten tegelijkertijd in de rivier, wijselijk het tweede. Zijn beschrijving meld ook dat hij gewond raakte tijdens de slag, wat gevangenname door de Russen uiteraard erg versimpelde. Wat er daarna gebeurde is onduidelijk: in 1814 is Cornelis soldaat af; op 4 mei 1814 wordt Napoleon op Elba in ballingschap genomen. Waarschijnlijk is Cornelis de periode vanaf de Slag bij Leipzig tot in ieder geval januari 1814 krijgsgevangen geweest van de Russen. Waar precies is onduidelijk.

Duidelijk is wél dat Cornelis een half jaar later, in april 1815 weer terug was in België. Op 3 en 7 september 1815 huwde hij, 22 jaar oud, zowel te Wouw als te Steenbergen met Johanna Houtepen (nr. 131 hieronder). Om onduidelijke redenen geeft de toenmalig burgemeester van de gemeente Wouw, Johannes Baptiste Adan, als ‘officier van den civielen staat’ persoonlijk een extract van het paar dagen eerder te Wouw gesloten huwelijk af aan de ambtenaar van de burgerlijke stand te Steenbergen. Het echtpaar Van Ginneken gaat in Wouw wonen, alwaar hun kinderen geboren worden. Wie enkel naar het leven van Cornelis na 1814 kijkt, zou niet kunnen beseffen dat hij deel uitmaakte van de wereldgeschiedenis..

Het zegel met daarin het gemeentewapen van Wouw en ondertekening van burgemeester J.B. Adan onder het extract bij de huwelijkse bijlagen, 1815. (Afbeelding: RHC ‘t Markiezenhof)

Tijdens Napoleons laatste jaren, die hij zoals bekend sleet op het afgelegen Atlantische eiland Sint-Helena, maakte hij zijn testament op, op 15 april 1821. De helft van zijn vermogen van 200 miljoen franc was bestemd voor het maken van de Sint-Helenamedaille, aan alle millitairen die onder hem gediend hadden. Toen Frankrijk midden 19e eeuw wederom een monarchie werd (onder leiding van Napoleons kleinzoon, Roi Napoleon III) werd dit besluit uitgevaardigd. Aan de hand van de toen nog bestaande archieven uit de tijd van Napoleon werden de oudgedienden opgespoord en beëdigd, waaronder dus mijn betbetbetovergrootvader.

Het doosje waar de medaille inzat, met daarnaast de bronzen medaille zelf.

Cornelis woonde ten tijde van de uitreiking van de medaille te Essen. Een jaar later, op 1 januari 1860, overleed zijn echtgenote Johanna Houtepen te Bergen op Zoom. Mogelijk zijn zij dus in 1859, het tussenliggende jaar naar de stad verhuisd. In ieder geval woont Cornelis niet lang na het overlijden van zijn vrouw weer terug over de grens in Essen. Misschien was het zijn trots, in Nederland was het vanuit een soort ‘slechte herinnering’ uit den boze om het Sint-Helena-medaille te dragen, echter in België werd Cornelis als oorlogsheld gezien. Desalniettemin was er niet veel status over. Zijn laatste jaren sleet hij in de landelijke Beliestraat onder Essen als dagloner, een armzalig bestaan.

(Afbeelding: Overlijdensakten Essen 1880/Rijksarchief België)

Adressen:^{458,1547,2787,2736,989,1267,2789,2760 Update: 30/12-2017}

7/4-1815: Essen.
1815: gemeente Wouw.
1816: gemeente Steenbergen.
1818: gemeente Wouw.
periode 1826-1830: gemeente Wouw; kwartier Moerstraten, nummer 28-7. Het gezin bestond uit Cornelis van Ginneken, arbeider, 31, Johanna Houtepen, arbeidster, 37, Adriana Ginneken, tien, Pieternel Ginneken, acht, Jan Ginneken, zes, Marijn Ginneken, vier en Cornelia Ginneken, één. In ’t bevolkingsregister 1837-1840 vond ik ’t gezin niet meer te Moerstraten; in 1840 vond ik ze eveneens niet in ’t Bergse bevolkingsregister over wijk K.
periode 1850-1860: Bergen op Zoom; Poorterij wijk K nummer 43a. Het gezin bestond uit Cornelis van Ginneken, arbeider (*Esschen, 1795), Johanna Houtepin (*Rozendaal, 1792), Johannes van Ginneken (*Wouw, 1819), Jacobus van Ginneken (*Wouw, 1828) en Cornelia van Ginneken (*Wouw, 1825).
periode vanaf 1860: Bergen op Zoom; Poorterij wijk K nummer 43a. Het gezin bestond uit hemzelf, arbeider (zou geboren zijn te Roosendaal op 3/6-1797), zijn zoon Jacobus (*Wouw, 1828), arbeider en dochter Cornelia (*Wouw, 1824); laatste zou op 23/11-1865 trouwen.
November 1865 (‘Kinderen Van Ginneken’): Bergen op Zoom; Poorterij wijk K43a, hernummerd naar K58. In het hernummeringsregister voor de Buitenpoorterij uit 1865 werden de kinderen Van Ginneken doorstreept en vervangen door P.J. Moermans. K58 werd in 1914 weer hernummerd naar Moerstraatschebaan 839. K57 was toen Het Laag 10 (Bergs deel van ’t Halsters Laag) en dus relatief dichtbij Moerstraten. Op K57 woonde in 1914 overigens A. van Akkeren, later in de periode 1900-1920 J.B. van Ackeren-de Bruijn.

Hij trouwde met Johanna Houtepen op 20/27 augustus/3/7 september 1815 te Steenbergen (West-Brabant)/Wouw (West-Brabant).^{458,548,2745 Update: 30/12-2017}

131 Johanna Houtepen. Geboren op 1 april 1790 in Rietgoor te Nispen (West-Brabant).^{190,2745,1363} Gedoopt op 1 april 1790 in Rietgoor te Nispen (West-Brabant).^190,1363 Overleed op 1 januari 1860 te Bergen op Zoom, mogelijk aan de Moerstraatsebaan aldaar, ze werd 69.⁴⁵⁷ Geloof: rooms-katholiek. Johanna was dienstbode (1815), dagloonster (1821) en arbeidster (periode 1826-1830, 1860). – Haar doop was onder voorbehoud omdat ze thuis gedoopt werd. Ze werd geboren in ’t Rietgoor te Nispen. – Zij overleed om tien uur ’s morgens, de aangifte werd gedaan door Jacobus van Ginneken, 31, arbeider, zoon en door Johannes van Eekelen, zeventig, landbouwer, beiden woonachtig in de gemeente Wouw.^{457,458,2777,2745,457,2736,1363 Update: 30/12-2017}Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Houtepin.

132 Petrus (Pieter) Hopmans. Geboren in 1772 in ’t Oud-Borgvlietse deel van de Zuidgeest (West-Brabant).²⁸¹ Gedoopt op 14 augustus 1772 te Bergen op Zoom.^281,735 Overleed op 9 februari 1836 te Huijbergen (West-Brabant).^{281,2759,2761} Geloof: rooms-katholiek.^{Update: 30/12-2017} Hij was bouwman (1816) en arbeider (1826, 1827, 1836). – Getuigen bij zijn doop waren Petrus Hopmans en Joanna van der Mast. – Getuigen bij ’t huwelijk waren Jan van Mechelen, 51, Cornelis Wesenbeek, 25, Johannes van Mechelen junior, 24, alledrie woonachtig te Huijbergen en Marthin Johan Ente, 27, woonachtig te Ossendrecht. – Zou geboren zijn op de Woensdrechtse Zuidgeest. Geboorteplaats is Bergen op Zoom volgens het bevolkingsregister Huijbergen 1826 (bron 740). – Hij overleed om tien uur ’s morgens in de Huijbergse wijk B op nummer 60; de aangifte werd gedaan door Petrus Hectors, landbouwer, 54, bekende en door Cornelius van Mechelen, particulier, 28, bekende, beiden woonachtig te Huijbergen.^{735,2761,2763 Update: 30/12-2017}Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Peter.

Adressen:^{740,1096,2757,2763 Update: 30/12-2017}

1799: Bergen op Zoom; wijk G nummer 83.
1816: Huijbergen (Pieter & Johanna).
1826: Huijbergen; wijk Overberg
1827: gemeente Huijbergen.
9/2-1836: Huijbergen; wijk B60.
tot 14/11-1846: Huijbergen; wijk B (Johanna Keuppens).

Hij trouwde met Johanna Keuppens op 7/14/25 januari 1816 te Huijbergen (West-Brabant).^{2763 Update: 30/12-2017}

133 Johanna Keuppens. Geboren in 1792 in Spilbeek te Essen (Antwerpen, België).^{281,2762,740,2761,2763} Gedoopt op 28 januari 1792 te Essen (Antwerpen, België).^190,2762 Overleed op 14 november 1846 te Huijbergen (West-Brabant).^{281,2761 Update: 30/12-2017} Geloof: rooms-katholiek. Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Joanna – Kuypens, Keupens, Kuijpens, Keuppen. Zij was arbeidster (1826, 1827, 1836). – Getuigen bij haar doop waren Jacobus Michielsen en Helena van Geel. – Zij overleed om drie uur ’s morgens in de Huijbergse wijk B. De aangifte werd gedaan door Johannis Hopmans, twintig, bouwknecht, zoon en door Christiaan Kuijpens, 49, arbeider, broer, beiden woonachtig te Huijbergen.^{740,2761,2762 Update: 30/12-2017}

De inschrijving van de familie Hopmans in het bevolkingsregister van de gemeente Huijbergen uit 1826. (Afbeelding: RHC ‘t Markiezenhof)

De kaart van Huijbergen in de gemeenteatlas van 1867. Overberg ligt ten noorden van ‘t dorp, ten noordwesten van Overberg begint heden ten dage de landingsbaan van vliegveld Woensdrecht.

134 Christianus (Christiaan) van de Wateringen. Geboren op 1 februari 1785 op ’t dorp van Wouw (West-Brabant).^1241,850,824 Gedoopt op 1 februari 1785 te Wouw (West-Brabant).^{1241,850,2781} Overleed op 7 juni 1847 aan de Wouwscheweg in de Buitenpoorterij van Bergen op Zoom, hij werd 62.^{2759,2575,2781 Update: 31/12-2017} Geloof: rooms-katholiek. Hij was kleermaker (1819, 1821, 1825), schoenmaker, arbeider (1830, 1834, 1840) en dienstplichtig flankeur van de infanterie. – Zijn doopgetuigen waren Christianus van de Wateringen en Anna Verbraeck. In de doopakte werd vermeld dat hij op ’t dorp van Wouw geboren werd en op dezelfde dag van zijn geboorte werd gedoopt. – De (ondertrouw) ging ook te Wouw, op 17 en 24 mei 1818. – Hij overleed om drie uur ’s morgens, de aangifte werd gedaan door Daniel van de Wateringen, 29, arbeider, zoon en door Johannes Franciscus Meeus, dertig, veldwachter, gebuur, beiden woonachtig te Bergen op Zoom.^{1241,1411,2776,2778,2779,824,2696,2575,850 Update: 31/12-2017}Ook bekend als/Schrijfwijze ook: van de Wateringen.

Adressen:^{1411,1241,985,2776,2778,2779,824,989 Update: 31/12-2017}

1815: Bergen op Zoom; Buitenpoorterij K31 (Johanna, inwonend bij haar ouders).
1818: Bergen op Zoom; Buitenpoorterij.
1819: Wouw.
1821: Bergen op Zoom; Buitenpoorterij.
1825: Bergen op Zoom.
1830: Bergen op Zoom; Buitenpoorterij K11. Het gezin bestond uit Christiaan van de Wateringen, 44, *Wouw, arbeider en Johanna Verbiest, 33, *Bergen op Zoom, Daniel van de Wateringen, elf, *Wouw, Jacobus van de Wateringen, acht, *Bergen op Zoom, Johannes van de Wateringen, anderhalf, *Bergen op Zoom en Adriana van de Wateringen, vijf, *Bergen op Zoom, laatste werd doorstreept. In 1812 woonde op K11 de katholieke familie Jean Baptiste Struijf (uit Bierbeek) x Anne Marie Maggielsse (uit Rilland), het erbij vermeldde toponiem was ‘Wouwscheweg’.
1834: Bergen op Zoom; Buitenpoorterij.
1840: Bergen op Zoom; Buitenpoorterij wijk K nummer 11 (Wouwscheweg). Het gezin bestond uit dezelfde mensen als in 1830, behalve Adriana van de Wateringen. Daar was nu een plekje gemaakt voor Johanna Catharina van de Watering, vijf, geboren te Bergen op Zoom.
periode 1850-1860: Bergen op Zoom; poorterij wijk K nummer 11 (Wouwscheweg). Het gezin bestond uit Johanna Verbiest, arbeidster, (*Bergen op Zoom, 1794) en Johanna van de Watering (*Bergen op Zoom, 1834).
periode 1860-1861 (Johanna): niet gevonden in ’t bevolkingsregister 1860-1880. De aangifte van haar overlijden in 1861 werd gedaan door zoon Daniël van de Wateringen, op dat moment landbouwknecht en woonachtig in de Schoolstraat en door Godefridus Luijkx, koetsier, niet verwant. Luijkx woonde in die tijd bij zoon Daniël op de hoek in de Keizerstraat. Het lijkt mij waarschijnlijk gezien deze getuigen dat Johanna bij zoon Daniël inwoonde op ’t moment van haar overlijden, maar nog niet reeds ingeschreven werd daar.

Een afschrift van Christiaans doopinschrijving, Wouw 1785. “Februarius 7, ex pago 1 feb: natus et baptizatus est Christianus fil: leg: Jois van de wateringen ex Wouw et maria ashof rotterdamensis: suscepere Christianus van de wateringen et anna verbraeck qua sola tenuit.” (Huwelijksbijlagen Bergen op Zoom 1818)

Het uniform van een flankeur der infanterie van ‘t Nederlandse leger in 1815. (Afbeelding: Legermuseum Delft)

Een broer van Christiaan was soldaat onder de Franse keizer Napoleon. In november 2017 schreef ik over hem:

Nog een broer van een voorouder was Corneil van de Watering of van de Waeteringe. Hij was een broer van mijn voorouder Christiaan van de Watering (1785-1847). Corneil was een vrijwilliger, en nog best een ambitieuze ook; hij diende in drie verschillende legeronderdelen, waarbij zijn ‘carrièrepad’ goed te zien is. Corneil werd dus ook drie keer ingeschreven in de Franse registers; in 1809 voor de 75ste cohorte (geboren te Wouw op 20/2-1789, zoon van Jean van de Waeteringe en Marie Ashofs, inventarisnummer 23Yc143, stamboeknummer 399), in 1812 voor ‘t 148ste regiment infanterie van die linie (geboren te Wouw op 20/2-1789, zoon van Jean van de Waeteringe en M. Afhofs, inventarisnummer 21Yc944, stamboeknummer 1198) en op een onbepaalde datum bij ‘t veertiende regiment kurassiers (geboren te Wouw op 20/2-1789, zoon van Jean van de Watering en Marie Ashaff, inventarisnummer 24Yc72, stamboeknummer 1191). Er zaten trouwens ook twee Rotterdamse neven van Corneil bij ‘t Franse leger: Hendrik Ashoff (*3/4-1787) en Jacobus Ashoff (*2/7-1790), zonen van Corneils oom en tante Hendrik Ashoff en Elisabeth (Lasia) Landsman. Hendrik diende bij ‘t 126ste regiment infanterie en Jacobus bij het ‘t negende regiment veldartillerie.

Corneil begon dus bij de 75ste cohorte, wat een soort schutterij was ter verdediging van het eigen département. Na de inlijving van ‘t koninkrijk Holland in 1810 werd zij belast met de bescherming van het arrondissement Breda binnen het département van de Twee Neten, waar Bergen op Zoom en Wouw onder vielen. J.G.M. Sanders schreef over de 75ste cohorte in zijn boek “Noord-Brabant in de Frans-Bataafse tijd, 1794-1814: een institutionele handleiding” (uitgeverij Verloren, Hilversum, 2002). Ik citeer: “De nationale garde was de Franse versie van de Nederlandse gewapende burgermacht of schutterij. Ze kende een indeling in cohorten. Na de inlijving bleef de Nederlandse schutterijorganisatie voorlopig bestaan, zij het dat zij in september 1810 de naam kreeg van de nationale garde van het departement van de Monden van de Rijn en dat van de Twee Nethen (voor het arrondissement Breda). In maart 1812 volgde een cohortegewijze organisatie. Het departement van de Monden van de Rijn vormde de 76e cohorte; het arrondissement Breda viel oner de 75e cohorte van de Twee Nethen. In eerste instantie was het de taak van de nationale garde het eigen departementale grondgebied te beveiligen en te verdedigen. In de laatste jaren van het Napoleontische bewind werd zij ook voor militaire taken elders ingezet. Na het fiasco in Rusland had Napoleon dringend behoefte aan nieuwe manschappen. Uit de nationale garde van geheel Frankrijk vormde hij een nieuwe krijgsmacht; leden van de cohortes gingen op in reguliere linie-infanterieregimenten. De 76e cohorte van het departement van de Monden van de Rijn ging in januari 1813 op in het 146e linie-infanterieregiment; de 75 cohorte van de Twee Nethen in het 148e regiment. Deze regimenten hebben in augustus/september 1813 deelgenomen aan de veldtocht in Duitsland.”

Afbeelding: Ministère des Armées, Parijs

Département van de Twee Neten binnen ‘t Franse keizerrijk, 1810-1813. Kaartje door mijzelf, 2017. (Update 6/11-2017: ik ben ‘t kanton Ekeren vergeten. Dit kanton besloeg globaal de noordelijke helft van ‘t kanton Antwerpen.

Dit betekent dat Corneil na zijn taken voor de 75ste cohorte in zijn eigen regio min of meer automatisch overgeplaatst werd naar het 148ste regiment infanterie van de linie. Dit regiment nam, zoals Sanders schreef, deel aan de veldtocht in Duitsland, en wel aan de slagen bij de Bober, Goldberg en Löwenberg. In die laatste stad, het tegenwoordige Lwówek Śląski in Silezië in Polen, verbleef de keizer zelf van 21 augustus tot 23 augustus 1813 om een confrontatie met de Pruisen onder generaal Von Blücher voor te bereiden. Een paar dagen later versloegen diezelfde Pruisen ‘t Franse leger bij die stad, waarbij zo’n drieduizend Franse soldaten verdronken in de Bober. Bij Corneil werd vermeld: “présume prissonier à Lowenberg le 28 août 1813”. Men nam dus aan dat hij op die dag krijgsgevangene werd gemaakt door de Pruisen. Cornelis kwam trouwens wél terug van deze krijgsgevangenschap, want een ruim jaar later, op 19 oktober 1814, trouwde hij te Wouw met de Roosendaalse Jacoba Heijnen.

Corneil diende, zoals ik eerder schreef, bij nog een derde legeronderdeel: het veertiende regiment kurassiers. De datum daarvan heb ik echter niet kunnen achterhalen. Kurassiers waren onderdeel van de cavalerie, en waren op een slagveld de zwaarste eenheid te paard. Niet de makkelijkste taak dus. Het veertiende regiment onder Napoleon was een Nederlands regiment.

‘t Mannetje bij de letter I geeft ‘t uniform van een cavalerist uit ‘t veertiende regiment kurassiers weer. (Afbeelding: M. van Grinsven)

Hij trouwde met Johanna Verbiest op 17/24/28 mei 1818 te Wouw (West-Brabant)/Bergen op Zoom.^{1241,2781 Update: 31/12-2017}

135 Johanna Verbiest. Geboren op 30 januari 1795 aan het Hengstmeer bij landgoed Goeree te Bergen op Zoom.^{985,1241,2569,824} Gedoopt op 30 januari 1795 te Bergen op Zoom.^{1241,153,2781} Overleed op 10 oktober 1861, waarschijnlijk in de Schoolstraat te Bergen op Zoom.^{1419,153,2781 Update: 31/12-2017} Geloof: rooms-katholiek. Zij was particuliere (1818), arbeidster (1834, periode 1850-1860). – Haar doopgetuigen waren Sebastianus Figel en Anna Beve. – Zij overleed om twee uur ’s middags, de aangifte werd gedaan door Daniël van de Wateringen, 42, arbeider, zoon en door Godefridus Luijkx, 48, koetsier, beiden woonachtig te Bergen op Zoom.^{1241,1411,990,1419,153 Update: 31/12-2017} Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Joanna.

Johanna’s handtekening op een andere pagina van de huwelijksbijlagen. De ‘H’ in Johanna werd pas na de invoering van de burgelijke stand gebruikelijk, Johanna schreef haar voornaam nog zoals zij die waarschijnlijk geleerd had. (Huwelijksbijlagen Bergen op Zoom 1818)

136 Marinus Laurentius (Marijn) Jonkers (ook: Marin, Marijnus en Jonckers). Geboren in 1774 te Kruisland (West-Brabant).⁷⁸¹ Gedoopt op 26 januari 1774 te Wouw (West-Brabant). Overleed op 25 april 1835 te Halsteren (West-Brabant).¹¹³⁷ Geloof: Rooms-Katholiek. Marijn was dagloner in 1812.⁷⁸¹ Hij woonde bij zijn huwelijk in 1799 op de Koeveringe, een bijzonder oud buurtschap in de polders tussen Lepelstraat, Steenbergen en Nieuw-Vossemeer. In 1812 woonde en zijn familie hij te Lepelstraat, en bij zijn overlijden in 1835 woonde hij in de gemeente Halsteren, wat dus ook Lepelstraat kan zijn.^781,273

Hij trouwde met Jeanne de Kock op 20 april/5 mei 1799 te Steenbergen (West-Brabant).

137 Johanna (Jeanne) de Kock. Schrijfwijze ook: Joanna – De Kok. Geboren in 1773, gedoopt op 23 mei 1773 te Halsteren (West-Brabant). Overleed op 6 februari 1849 te Halsteren (West-Brabant). Geloof: Rooms-Katholiek. Ook Johanna woonde bij haar huwelijk in 1799 op de Koeveringe.²⁷³

138 Adrianus (Adriaan) Nuijts. Geboren in 1769 te Ossendrecht (West-Brabant).²⁰⁶⁹ Gedoopt op 29 maart 1769 te Woensdrecht (West-Brabant). Overleed op 10 april 1812 te Halsteren (West-Brabant).^{2069 Update: 31/12-2017} Geloof: rooms-katholiek, vermeld NH. Hij was dagloner (1812) – Hij overleed in huis 166 binnen de gemeente Halsteren om drie uur ’s morgens. De aangifte werd gedaan door Pierre van Meel, 45, dagloner, zwager en Marin de Kock, 44, dagloner, bekende, beiden woonachtig te Halsteren.^{781,2069 Update: 31/12-2017} Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Adrien – Nuits.

Hij trouwde met Marie van Meel op 11 april/24 juni 1795 te Halsteren (West-Brabant).^{Update: 31/12-2017}

139 Maria Elizabetha (Marie) van Meel. Geboren op 8 november 1767 op ’t dorp van Wouw (West-Brabant).²²⁰³ Gedoopt op 8 november 1767 te Wouw (West-Brabant).⁴⁰⁵ Overleed op 15 januari 1842 bij de Waterkant te Halsteren (West-Brabant); zij werd 74.²²⁰³.^{Update: 31/12-2017} Geloof: rooms-katholiek. Zij was arbeidster (1815). – Geboren op het dorp Wouw zelf. – Zij overleed om elf uur ’s morgens in de Halsterse wijk Waterkant. De aangifte werd gedaan door Johannes Adriaansen, 36, arbeider, schoonzoon en door Johannes van Meel, 44, schoenmaker, neef, beiden woonachtig te Halsteren. Vermeld werd dat zij “laatst weduwe” was van Hermanus Rombout. – Zij hertrouwde op 23 mei 1815 te Halsteren met Hermanus Rombouts. Hermanus was ten tijde van dat huwelijk weduwnaar van Johanna Kommers, 38 jaar, en woonachtig te Halsteren. Johanna Kommers overleed te Halsteren op 22/2-1815.^405,2203,760.^{Update: 31/12-2017}Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Maria Elisabeth.

.140 Jacobus van Oevelen. Geboren op 22 januari 1792 te Woensdrecht (West-Brabant),^889,1095 gedoopt aldaar op 22 januari 1792. Hij overleed op 22 december 1844 in de Auvergnepolder te Halsteren (West-Brabant); 52 jaar oud.¹⁰⁹⁵ Geloof: Rooms-Katholiek. Hij was arbeider en woonde te Halsteren in 1817.

Hij trouwde met Elisabeth Dietvorst op 12 april 1817 te Halsteren (West-Brabant).¹⁰⁹⁵

141 Elisabeth Dietvorst (of Ditvors). Geboren en gedoopt op 22 april 1791 te Halsteren (West-Brabant).^720,1095 Overleed op 23 september 1861 te Halsteren (West-Brabant); zij werd 70 jaar oud.^383,1095Geloof: Rooms-Katholiek. Zij werd vermeld als arbeidster in 1844, 1851 en de periode 1849-1859^720,889, en woonde te Halsteren (1817, 1844 en 1851), en op de Halsterse Noordgeest, in huis 30a (periode 1849-1859)^720,889.

142 Pieter (Pierre) de Jonge. Ook wel Petrus en De Jong. Geboren in 1782 te Nieuw-Vossemeer (West-Brabant). Gedoopt op 27 oktober 1782 te Halsteren (West-Brabant). Hij overleed op 10 februari 1844 te Nieuw-Vossemeer (West-Brabant). Geloof: Rooms-Katholiek. Hij was dagloner en arbeider. Pieter woonde op Nieuw-Vossemeer op 15 maart 1818, en op ‘t adres B37 aldaar bij zijn overlijden in 1844.

Hij trouwde met Maria Catharina Lauwers op 28 mei 1809 te Nieuw-Vossemeer (West-Brabant).

143 Maria Catharina (Catherine) Lauwers (ook Lauers of Laners). Geboren in 1784. Gedoopt op 3 maart 1784 te Wilrijk (Antwerpen, België).¹³⁵¹Overleed op 31 januari 1842 te Nieuw-Vossemeer (West-Brabant). Geloof: Rooms-Katholiek. Zij woonde te Nieuw-Vossemeer in 1818, en bij haar overlijden in 1842 op ‘t adres Wijk 13 nummer 38 aldaar.

Aantekening in het huwelijksboek van de Nieuw-Vossemeerse schepenbank van 1809, toevallig het jaar dat Nieuw-Vossemeer zich van Zeeland afscheidde.

Overlijdensakte van Catherine de Jonge-Lauwers, Nieuw-Vossemeer, 1 februari 1842. ”is overleden binnen deze gemeente in het huis wijk 13 nommer achtendertig Catharina Lauwers oud zevenen vijftig jaren, arbeidster, geboren te Antwerpen”. (Afbeeldingen: RHC ‘t Markiezenhof)

144 & L3 Johannes (Jan) Linders. Geboren op 31 oktober 1759 op de Kladde (West-Brabant).¹⁴⁷ Gedoopt op 31 oktober 1759 te Halsteren (West-Brabant).^1242,147,813 Overleed na 1830. Geloof: rooms-katholiek, vermeld NH. Hij was boer (1799), arbeider (1812), landman (1814) en hovenier (1820, 1822, 1827). – Getuigen bij zijn doop waren Hubertus Livens en Anna Rassart. – In 1828, 1829 en 1830 werd er geen akte van vertrek uit de gemeente opgemaakt voor hem.^{1234,2753,2754,1244,2569,2716,813 Update: 31/12-2017}Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Joannes, Joannis, Jean.

Adressen:^{2754,1244,1234,2569,2579,2697,824,2723,1999 Update: 31/12-2017}

1791: Bergen op Zoom (zowel Jan als Christina).
1799: Bergen op Zoom; wijk I nummer 52. Vermeld werd dat hij boer was en twee kinderen had.
1802: Bergen op Zoom; wijk I nummer 52.
1812: Bergen op Zoom; wijk I nummer 51.
Oktober 1814: Bergen op Zoom; wijk I nummer 51. Jan werd vermeld als landman uit Halsteren, hij woonde reeds 27 jaar in Bergen op Zoom. Hij was zelf eigenaar van zijn huis.
1820: Bergen op Zoom; Potterstraat.
1822: Bergen op Zoom (beide echtelieden).
1825: Bergen op Zoom; wijk I nummer 51 (is de Potterstraat/Hooghuisstraat); het gezin bestond uit Bart Dietvorst, bouwman, Adriaana Linders, Diegenaties Dietvorst, Jan Dietvorst, Hermanis Dietvorst, Jan Linders en Cristiena van den Boom.
1827: Bergen op Zoom (beide echtelieden).
1830: Bergen op Zoom; wijk I nummer 51 (is hier ’t “Hooghuisstraatje”, nummer I50 en nummer I52 waren Potterstraat); het gezin bestond uit Hubertus Ditvorst, 36, landbouwer, Adriana Linders, 34, Dionisius Ditvorst, negen, Johannes Ditvorst, zes, Hermanus Ditvorst, vijf, Petrus Ditvorst, twee, Cristina van den Boom, 68 en Maria Stijn, 21, geboren te Wouw, dienstbode. Alle andere bewoners werden te Bergen op Zoom geboren. Jan Linders was bij ’t opstellen van deze inschrijving reeds vertrokken.

Hij trouwde met Christina van den Boom op 29 oktober/13 november 1791 te Bergen op Zoom.^{1999 Update: 31/12-2017}

145 Christina van den Boom. Geboren op 29 mei 1761 te Bergen op Zoom.^{153,402,212,1436} Gedoopt op 29 mei 1761 te Bergen op Zoom.¹⁰³⁸ Overleed op 12 maart 1830 in de Hooghuisstraat te Bergen op Zoom.^{212 Update: 31/12-2017} Geloof: rooms-katholiek, vermeld NH. Zij was hovenierster (1822, 1827). Zij was bij haar overlijden “bijna negen en zestig jaren”, zonder beroep en huisvrouw van Johannes Linders, “afwezig”. De aangifte werd gedaan door zoon Jacobus en schoonzoon Hubertus Dietvorst. Christina overleed ‘s morgens om vier uur.^{212,1234,1244 Update: 31/12-2017} Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Christine, Cristiena.

Vreemd genoeg heb ik van Jan Linders nooit een overlijdensakte kunnen vinden. In mijn zoektocht daarna vond ik wel bovenstaande akte van zijn zuster Johanna, die in 1837 te Bergen op Zoom overleed. Zij was gehuwd met ene Johannes Lenars, wat weer lijkt op een van de varianten die háár familie gebruikte.

146 Reinerus (Reinier) de Bie. Geboren op 2 augustus 1764 te Breust-Eckelrade (Zuid-Limburg).^{1243,1244,402,2620,990} Gedoopt op 2 augustus 1764 te Sint Geertruid (Zuid-Limburg).^652,1245 Overleed op 1 februari 1855 in de Wouwsestraat te Bergen op Zoom, hij werd negentig jaar oud.^{991,2724 Update: 31/12-2017} Geloof: rooms-katholiek, vermeld NH. Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Reinerus, Renerus, Reijnier, Renier, Reinierus, Rijnnier, Rijnier – Debe, Debie, Debije. Hij was arbeider (1812), landman (oktober 1814), landbouwer (1822, 1830) en landbouwman (1822). – Zijn RK huwelijk met Maria Slooven in 1791 ging op 28 augustus van dat jaar te Huijbergen. Vermeld werd dat zij geboren was op de Zuidgeest en hij te “Ekkelrade”. Getuigen bij dat huwelijk waren Joannes Baptista Verbist en Leonardus Donders. – Doopakte werd in 1822 verstrekt door de gemeente Breust, en bevestigd door schout J. Lambert van de rechtbank te Maastricht. – Hij trouwde een eerste keer op 26 april/14 mei 1786 te Bergen op Zoom met Maria Janssens (ook: Jansen). Zij was geboren en werd gedoopt (RK) op 16 oktober 1757 te Bergen op Zoom, en overleed op 14 december 1790 te Bergen op Zoom. Haar ouders trouwden op 22/1-1747 te Bergen op Zoom (RK, vermeld als Jan Janse en Maria Catharina Mertertens) en op 7 en 22 januari 1747 te Bergen op Zoom (NH, vermeld als Jan Janszen en Maria Katharina Meertens). Vermeld werd dat vader uit Ekeren kwam, en moeder uit Putte, beiden woonden tijdens hun NH huwelijk op Borgvliet. Hij trouwde een derde maal op 20 juni 1822 te Bergen op Zoom met Maria Beijers, hovenierse (1822). Zij was bij haar huwelijk met Reinier de Bie weduwe van ene Jacobus van Es. Maria werd gedoopt (RK) op 30/12-1774 te Bergen op Zoom en overleed op 27 maart 1849 aldaar. Zij was een dochter van Jan Beijers, geboren te Wuustwezel en Cornelia van den Boom geboren te Bergen op Zoom, bij hun huwelijk (NH) in 1767 was hij woonachtig in de Bergse Buitenpoorterij en zij in Bergen op Zoom. – Hij overleed om drie uur ’s middags, de aangifte werd gedaan door Jacobus Linders, 53, arbeider, schoonzoon en door Antonie Leenaars, 36, slachter, kleinzoon, beiden woonachtig te Bergen op Zoom. Vermeld werd dat hij geboren was te “Breust, in Limburg”, zijn ouders waren de aangevers nog bekend en vermeld werd dat hij drie keer weduwnaar was.^{652,1244,93,375,735,831,648,2579,2569,824,991,2675 Update: 31/12-2017}

Adressen:^{2723,1244,2697,1243,1096,2579,2569,2681,824,2696,2756,2675,831,990 Update: 31/12-2017}

1786: Bergen op Zoom.
1791: Bergen op Zoom (Reinier de Bie).
1791: Woensdrecht-Zuidgeest (Maria Slooven).
1799: Bergen op Zoom; wijk I nummer 103.
1802: Bergen op Zoom; wijk I/8 nummer 103.
1812: Bergen op Zoom; wijk I nummer 105 (is Zuidmolenstraat).
Oktober 1814: Bergen op Zoom; wijk I nummer 105 (is Zuidmolenstraat). Hij was zelf eigenaar van het huis waarin hij met zijn gezin woonde.
1816: Bergen op Zoom; negende wijk, nummer 105 (is Zuidmolenstraat).
1822: Bergen op Zoom.
1825: Bergen op Zoom; wijk I nummer 105 (is Zuidmolenstraat).
1830: Bergen op Zoom; Zuidmolenstraat wijk I nummer 105. In ieder geval vijf jaar eerder woonde zijn dochter Elisabeth met zijn schoonzoon op wijk I nummer 111 (ook de Zuidmolenstraat), dat pand was zijn eigendom. Zijn eigen gezin bestond in 1830 uit Renier de Bie, 66, geboren te ‘Brust’, landbouwer, Maria Bijers, 55, geboren te Bergen op Zoom, Cornelis de Bie, 24, geboren te Bergen op Zoom, Jan Suikerbuik, 38, geboren te Bergen op Zoom, knecht, Hendrik Jaspersen, 21, geboren te Bergen op Zoom, knecht, Johanna Lasou, 25, geboren te Bergen op Zoom, dienstbode en Bastiaan Verdult, 25, geboren te Bergen op Zoom, schoenmaker.
1840: Bergen op Zoom; Molenstraat/Landmolenstraat (is de Zuidmolenstraat) wijk I nummer 108. Op nummer I107 woonde toen zijn zoon Joannes Baptista de Bie, toen winkelier, met zijn vrouw Lucia Vennix (uit Borgvliet, zij trouwden in 1824) en hun gezin.
periode 1850-1855: Bergen op Zoom; Wouwsestraat wijk H nummer 72. Hij woonde in bij Johannis van Elsakker, een neef van zijn derde echtgenote Maria Beijers (die ook medeaangever was van haar overlijden in 1849). Het gezin bestond uit Johannis van Elsakker, (*Bergen op Zoom, 1817), winkelier en timmerman, Pieternella Franken (*Bergen op Zoom, 1818), Cornelis van Elsakker (*Bergen op Zoom, 1844), Johanna van Elsakker (*Bergen op Zoom, 1846), Reinier de Bie (*”Brust Limburg”, 1764, overleden op 1/2-1855), Maria Cornelia van Elsakker (*Bergen op Zoom, 6/2-1850) en Cornelia Johanna van Elsakker (*Bergen op Zoom, 20/5-1855).

Overzicht over ‘n deel van de Zuid-Limburgse gemeente Eijsden-Margraten (net ten zuiden van Maastricht). (Afbeelding: Jan Willem van Aalst/Wikimedia Commons)

De geboorteplaats van Reinier valt te definiëren als het zuidelijk deel van ‘t dorp Eckelrade. In het ancienne régime liepen er door dit gebied meerdere grenzen. Eén daarvan was de grens tussen het graafschap Gronsveld en de vrije rijksheerlijkheid Breust (tegenwoordig een wijk van Eijsden), die dwars door Eckelrade liep. Het deel waar Reinier geboren werd werd aangeduid als ‘Breust-Eckelrade’. Daarnaast was er nog de grens tussen Breust en de landen van Overmaas. Overmaas viel onder de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, daar was ‘t belijden van het katholieke geloof dus verboden. De grens tussen Breust en Overmaas liep tussen Sint Geertruid en Herkenrade, het dorpje waar Reiniers grootmoeder Eva Gooijen (nummer 584) geboren werd. De kerk in Sint Geertruid fungeerde dus als katholieke parochiekerk voor een veel groter gebied.

De doopakte van Reinier, 1764. (RK Doopboek Sint Geertruid 1709-1796)

Die ingewikkelde situatie is ook terug te zien wanneer hij een geboorteplaats op moest geven: Sint Geertruid in 1786, Eckelrade in 1791 en Breust in 1822. Waarom Reinier naar Bergen op Zoom kwam is mij niet duidelijk, maar waarschijnlijk was hij militair. Hij komt als eerste voor in onze stad op 26 april/14 mei 1786. Hij huwt dan met Maria Janssens of Jansen (*Bergen op Zoom, 16 oktober 1757)¹²⁴³. Maria komt al op 14 december 1790 te overlijden (te Bergen op Zoom), 33 jaar oud. Reinier hertrouwd dan in 1791 met Maria Slooven (nummer 147, zie daar). Nog geen vijf maanden na haar overlijden in januari 1822 hertrouwde hij weer, dan 57 jaar oud. Dat was op 20 juni 1822 te Bergen op Zoom¹²⁴⁴, met de Bergse Maria Beijers, weduwe van ene Jacobus van Es. Reinier is dan landbouwer, zijn vrouw ‘hovenierse’.¹²⁴⁴ Zijn dochter Elisabeth de Bie huwde net na haar vader, op 18 juli 1822 te Bergen op Zoom. Dat zou verklaren waarom er in háár huwelijksbijlagen veel meer bijgevoegd was dan gebruikelijk, zoals de doopakte van haar vader Reinier en de begraafakten van haar grootouders. Men heeft waarschijnlijk simpelweg de bijlagen van Reiniers huwelijk gekopieerd naar die van Elisabeths huwelijk. Reiniers doopakte werd verstrekt door de gemeente Breust (blijkbaar bewaarden zij de dopen van kinderen die in hun oude heerlijkheid geboren werden), en bevestigd door schout J. Lambert van de rechtbank te Maastricht.⁶⁵² Maria Beijers kwam op 27 maart 1849 te overlijden te Bergen op Zoom.⁸³¹ Reinier de Bie overleed in 1855, 90 jaar oud. Hij overleefde dus ook zijn derde echtgenote.

Eerste huwelijk, 1786. (NH Trouwboek Bergen op Zoom 1734-1809)

Tweede huwelijk, 1791. (NH Trouwboek Bergen op Zoom 1734-1809)

Derde huwelijk, 1822. (Huwelijksregister Bergen op Zoom 1822)

Reinier de Bie was eigenaar van grond en huizen bij Oud-Borgvliet en in de Bergse binnenstad in de periode 1811-1832. Eerste bestond uit drie akkers en twee lappen hakhout, gesitueerd net boven de Oud-Borgvlietse dorpskern. Meer informatie.

Kaartje is ongeveer naar ‘t oosten gezien. (Originele afbeelding: Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed)

Uitsnede van de kaart hieronder. (Originele afbeelding: Historische Topografische Atlas Noord-Brabant 1836-1843, uitgeverij Nieuwland)

In de binnenstad bezat Reinier niet minder dan negen huizen, waarvan zes met erf. Waarschijnlijk werd er door hem goed verdiend aan verhuur. De huizen lagen in de Zuidmolenstraat, op de hoek van de Londonstraat en de Fluwelenbroekstraat. Meer informatie.^{Update: 3 april 2016}

Vergroten voor meer details! Links: Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed. Midden: de Londonstraat richting de Lievevrouwestraat gezien, dia door ir. J.L.C. Weijts. Rechts: de vier panden van Reinier de Bie in 1988, vlak voor ze afgebroken werden. Foto gezien richting de Westersingel, afbeelding RHC ‘t Markiezenhof

Hij trouwde met Maria Slooven op 13/28 augustus 1791 te Bergen op Zoom/Huijbergen (West-Brabant).^{1243,2620 Update: 31/12-2017}

147 Maria Slooven. Geboren op 3 mei 1767 te Woensdrecht-Zuidgeest (West-Brabant).^{1022,1243,402,2620,2675} Gedoopt op 3 mei 1767 te Huijbergen (West-Brabant).¹⁰²² Overleed op 27 januari 1822 in de Zuidmolenstraat te Bergen op Zoom.^{2675 Update: 31/12-2017} Geloof: rooms-katholiek, vermeld NH. Zij was ‘landbouweresse’ (1822). – Haar doopgetuigen waren Petrus Joannes Melsens en Maria van Spielbeeck. Vermeld werd dat haar ouders op de Zuidgeest woonden, dat moeder uit “Burghfliet” (Oud-Borgvliet) kwam. Bij vader staat “ex H” (de scheiding van bladzijdes zit ervoor) maar ik vermoed dat daar Huijbergen staat. – Zij overleed om tien uur ’s morgens, de aangifte werd gedaan door Renier de Bie, man, 61, landbouwman, woonachtig in Bergen op Zoom en door Pieter Sloven, broer, 59, landbouwman, woonachtig in de gemeente Woensdrecht.^{1022,2675 Update: 31/12-2017} Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Sloven.

148 Jan Noordhuisen. Geboren in 1764, waarschijnlijk te Bergen op Zoom. Gedoopt op 30 augustus 1764 te Bergen op Zoom.⁹⁰⁸ Overleed op 31 maart 1824 op ‘t Eiland te Hoorn (Noord-Holland).^{271,967 Update: 31/12-2017} Geloof: Nederlands-Hervormd, vermeld rooms-katholiek.^2569,2579 Hij was ‘mandien’ (1812) en pottenbakker (1824). – Hij werd katholiek gedoopt, de getuigen daarbij waren Cornelius Willen en Joanna Stuijters. – Overleed om 16u. – Hij werd geboren op 28 september 1768 te Bergen op Zoom volgens bron 967.^{967,908 Update: 31/12-2017}Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Ioannes, Jean – Noordhuize, Noorthuysen, Noordhuijzen, Noordhuizen.

Adressen:^{1096,824,2713,2697,2678,2667,2715,2569 Update: 31/12-2017}

1799: Bergen op Zoom; wijk D119
1812: Bergen op Zoom; wijk D119. Het gezin bestond uit Jean Noordhuisen, ‘mandien’, *1759, Gertrude Kroes, *1762, Catherine Noordhuisen, *1791, Huibert Noordhuisen, pottenbakker, *1796, Jean Noordhuisen, *1798, Gerrit Noordhuisen, *1803 en Jacques Noordhuisen, *15/6-1806.
1814: Bergen op Zoom; D119, het huis was eigendom van W. Stuart, hij woonde er ‘altoos’.
15/7-1819: Bergen op Zoom; wijk 4 nummer 102 (is de Dubbelstraat).
1820: Bergen op Zoom; wijk 4 nummer 102 (is de Dubbelstraat); inwonend in ieder geval zoon Jan en zijn jonge gezin.
1825: Bergen op Zoom; wijk 4 nummer 102 (is de Dubbelstraat). Het gezin bestond uit Geertrui, 59, weduwe, werkvrouw, gereformeerd, Gerrit Noorthuizen, 24, ongehuwd, gereformeerd, potmakersjongen en Jacobus Noorthuizen, twintig, ongehuwd, gereformeerd, metselaar (vermeld werd “mets”). Zij waren alledrie geboren te Bergen op Zoom en het huis was eigendom van ene ‘de Jager’. In 1814 woonde op D102 Cornelia de Jager, baker.
periode 1826-1830: Bergen op Zoom; wijk D nummer 102 (is de Dubbelstraat).
1830: Bergen op Zoom; Dubbelstraat 102 (Geertrui).
In de periode 1830-1835 woonde op nummer D102 de familie Harten-Klaassen, op D101 woonde Catharina Noordhuizen, Geertruida Visser, Jacobus Noordhuizen en Gerrit Noordhuizen. In de volkstelling 1837 was de situatie hetzelfde.
1/10-1831: Bergen op Zoom (Geertrui).

Jan overleed in 1824 te Hoorn, op ‘t Eiland. Ik denk dat daarmee het Oostereiland bedoeld wordt, een kunstmatig eiland in de haven van Hoorn. Dit eiland deed van 1817 tot 1829 dienst als bedelaarsgesticht, echter lijkt het me onwaarschijnlijk dat dat iets met Jans overlijden van doen had, hij was volleerd pottenbakker. Daarbij ligt Hoorn op z’n zachtst gezegd nogal ver weg. Een extract van de akte werd opgenomen in het overlijdensregister van Bergen op Zoom.

De overlijdensakte van Jan, 1824. (Afbeelding: overlijdensregister Hoorn 1819-1825/Westfries Archief)

Zicht op ‘t Oostereiland in 1905. Er is dan een gevangenis ofwel een ‘rijkswerkinrichting’ gevestigd. (Afbeelding: gevangenishotel Hoorn)

Hij trouwde met Geertruij Knoest op 29 februari 1792 te Bergen op Zoom.

149 Geertruij (Gertrude) Knoest. Geboren in 1765 te Bergen op Zoom.²⁶⁷⁸ Gedoopt op 15 februari 1765 te Bergen op Zoom.¹⁰⁸⁷ Overleed op 1 oktober 1831 in de Dubbelstraat te Bergen op Zoom.^{Update: 31/12-2017} Geloof: Gereformeerd.²⁵⁷⁹ Zij was werkvrouw (1825, periode 1826-1830), Pottendraagster (1830). In haar huis woonde nog twee gezinnen in 1830, waaronder het echtpaar Willem en Cornelia Musters-Nuijten. Doopgetuige was Anna Catharina Knoest. 14 dagen oud dochtertje Cornelia Knoest overleed op 8 september 1785 te Bergen op Zoom aan de stuipen.^{824,1087,1086,2697,2678 Update: 31/12-2017} Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Geertrui, Gertrudis, Geertruij, Geerteruij, Gertrude – Knoets, Kroes.

150 Johannes Berkenhamer. Schrijfwijze ook: Joannes – Berkenham, Berkenhauer, Berkhouwer, Belkenhamer en Berkentsamer. Geboren in 1771 te Nijmegen. Overleed, 39 jaar oud, op 16 maart 1810 op de Scholiersberg te Bergen op Zoom aan de pleuris.^{Update: 31/12-2017}Geloof: Rooms-Katholiek. Johannes was kannonier bij de veldartillerie (1796) en werd geboren uit een soldatenfamilie in garnizoensstad Nijmegen. Als geboorteplaats werd ook Ieper (West-Vlaanderen) vermeld, maar dat is mogelijk een eerdere woonplaats of de stad waar zijn vader rond Johannes’ geboorte gelegerd was. Zijn moeder kwam uit Bergen op Zoom. Johannes woonde als soldaat te Nijmegen bij zijn huwelijk, en eerder of later te Ieper. In 1799 was hij waarschijnlijk soldaat-af en woonde hij in Berrege op E48, in 1810 in wijk 5 nummer 52. ¹⁰⁹⁶

Adressen:^{2716 Update: 31/12-2017}

onbepaald moment: Ieper (West-Vlaanderen), Nijmegen.
1799: Bergen op Zoom, wijk 5 nummer 48
1810: Bergen op Zoom, wijk 5 nummer 52

Hij trouwde met Cornelia Dekkers op 19 december/3 januari 1796 te Bergen op Zoom.^{1999 Update: 31/12-2017}

151 Cornelia Dekkers. Geboren in 1770 te Bergen op Zoom.¹⁹⁹⁹ Gedoopt op 18 januari 1770 te Bergen op Zoom.⁷³⁵ Overleed op 10 februari 1845 te Bergen op Zoom.^{2684 Update: 31/12-2017} Geloof: rooms-katholiek, vermeld NH. Zij was arbeidster (1814, 1819). – Getuigen bij haar doop waren Jacobus Kijaerts en Cornelia Dekkers. – Zij overleed om half elf ’s avonds, de aangifte werd gedaan door Gerardus Berkenhamer, 39, arbeider, zoon en door Adrianus Hal, 45, timmerman, bekende, beiden woonachtig te Bergen op Zoom. De aangevers wisten dat zij geboren werd te Bergen op Zoom maar ‘verdere renseigmenten’ waren hen onbekend.^{718,735,2684,2713 Update: 31/12-2017}

Adressen:^{718,2667,1999,2696,2703,2713 Update: 31/12-2017}

1770: Bergen op Zoom.
1814: Bergen op Zoom; huis van ene Morgen, als weduwe Berkenhamer met zes kinderen. Ik kon ‘Morgen’ niet als huiseigenaar vinden in ’t kadaster over de periode 1811-1832.
1814: Bergen op Zoom; wijk 5 nummer 51
1819; Bergen op Zoom; wijk 5 nummer 16.
1830-1835: Bergen op Zoom; Scholiersberg E51 (waarschijnlijk zelfde huis als in 1814). Er woonden in die periode twintig (!) mensen in ’t huis, verdeeld over twee huishoudens. Ingeschreven werden: (eerste huishouden) Cornelia Dekkers, zonder beroep, *Bergen op Zoom, februari 1764, rooms, altijd hier gewoond, weduwe van J. Berkenhamer; Petronella Berkenhamer, werkvrouw, *Bergen op Zoom, 1798, rooms, altijd hier gewoond, vertrok in 1838 naar wijk H. (tweede huishouden) Jacobus Hartman, arbeider, *Oud-Gastel, 31/12-1805, protestant, ingekomen in augustus 1833 uit Oud-Gastel; Anna Maria Blom, zonder beroep, *Halsteren, 10/5-1802, rooms, ingekomen in 1808 uit Halsteren; Johanna Hartman, zonder beroep, *Bergen op Zoom, 14/4-1835, rooms, altijd hier gewoond; Johanna Cornelia Hartman, zonder beroep, *Bergen op Zoom, 29/10-1837, rooms, altijd hier gewoond; Cornelis Berkenhamer, arbeider, *Bergen op Zoom, 1805, rooms, altijd hier gewoond; Maria van de Water, zonder beroep, *Bergen op Zoom, 1811, rooms, altijd hier gewoond, Jacoba Berkenhamer, zonder beroep, *Bergen op Zoom, 1839, rooms, altijd hier gewoond, Marinus van de Water, arbeider, *Bergen op Zoom, 1791, rooms, altijd hier gewoond; Petronella van der Ven, zonder beroep, *Bergen op Zoom, rooms, altijd hier gewoond; Johanna van de Water, zonder beroep, *Bergen op Zoom, 1815, rooms, altijd hier gewoond; Cornelius Willem van de Water, zonder beroep, *Bergen op Zoom, 1819, rooms, altijd hier gewoond; Johannes van de Water, zonder beroep, *Bergen op Zoom, 1823, rooms, altijd hier gewoond; Franciscus van de Water, zonder beroep, *Bergen op Zoom, 1830, rooms, altijd hier gewoond; [voornaam niet vermeld] Groenendijk, arbeider, *Rotterdam, 20/1-1805, rooms, ingekomen uit Rotterdam in 1837; Elisabeth Wolf, zonder beroep, *Utrecht, 21/4-1805, rooms, ingekomen in 1837 uit Utrecht en Adriana Hilegonda Groenendijk, Franciscus Johannes Groenendijk en Hendrik Laurentius Groenendijk, alle drie geboren te Bergen op Zoom.
1840: niet langer woonachtig op E51; daar woonde nu enkel de familie Berkenhamer-van de Water.

De inschrijving van Cornelia Berkenhamer-Dekkers in de wijklijst van de vijfde wijk in Bergen van oktober 1814. (Afbeelding: RHC ‘t Markiezenhof)

Een kaart van garnizoensstad Ieper met de uitgebreide vestingwerken, 1744. (Afbeelding: Genootschap voor Geschiedenis en Vestingbouwkunde Ieper)

152 Josephus (Joseph) van den Boom. Geboren op 5 oktober 1782 te Heerle-Hazelaar (West-Brabant).⁸⁷⁸ Gedoopt op 5 oktober 1782 te Wouw (West-Brabant).⁸⁷⁸ Overleed op 23 april 1852 (om 21u30¹²⁴⁶) te Halsteren-Beijmoerendijk (West-Brabant). Geloof: Rooms-Katholiek. Joseph was arbeider in 1852, en woonde bij zijn overlijden op de Beijmoerendijk, op adres B151.¹²⁴⁶ Hij trouwde drie keer, na zijn huwelijk met Anne Marie Verbeek met Magdalena Wameling (*1792) op 13 augustus 1824 te Halsteren, en met Johanna Matthijsen (*1784 Halsteren) met wie hij bij zijn overlijden getrouwd was. Ik vond misschien zijn moestuin in het kadasterregister over 1811-1832. Zie hier.^{Update: 29 maart 2016}

Hij trouwde met Anna Maria Verbeek op 16 september 1810 te Halsteren (West-Brabant).

153 Anna Maria (Anne Marie) Verbeek. Geboren in 1785 te Nieuw-Vossemeer (West-Brabant). Gedoopt op 10 april 1785 te Halsteren (West-Brabant). overleed on 2 december 1823 in de Beijmoerpolder te Halsteren (West-Brabant). Geloof: Rooms-Katholiek.

De overlijdensakte van Joseph, Halsteren 1852. Als geboorteplaats werd Wouw vermeld, waar ‘t buurtschap Hazelaar onder viel. Tegenwoordig valt het onder de postcode Heerle. (Overlijdensakten Halsteren 1852/Genver)

De Hazelaar rond 1920, naar het oosten richting Wouw gezien. De hoefstal links bestaat nog steeds, evenals ‘t arbeidershuisje aan de linkerkant achteraan. Let ook op de prachtige rieten daken. (Afbeelding: GA Roosendaal)

154 Dionijsius (Denis) Nuijten. Geboren op 18 augustus 1762 te Halsteren (West-Brabant).²⁷⁰⁶ Overleed op 16 februari 1821 in de Dorpsstraat te Halsteren (West-Brabant), hij werd 58.²⁷⁰⁶ ^{Update: 1/1-2018}Geloof: Rooms-Katholiek. Hij was arbeider (1817, 1819, 1821). – Hij overleed om één uur ’s middags in zijn huis te Halsteren. De aangifte werd gedaan door Laurentius van Ginneken, 46, arbeider en Jan Stoffels, 28, arbeider, beiden woonachtig te Halsteren.^{760,2706 Update: 1/1-2018}Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Dionijsius – Nuiten.

Hij trouwde met Johanna Laurijssen op 4 juni 1817 te Halsteren (West-Brabant).^{195,760 Update: 1/1-2018}

155 Johanna Laurijssen. Geboren in 1785 te Roosendaal (West-Brabant).^760,1435 Gedoopt op 26 september 1785 te Roosendaal (West-Brabant). Overleed op 6 juni 1858 in de Sint-Antoniusstraat te Bergen op Zoom.^{1435 Update: 1/1-2018} Geloof: Rooms-Katholiek. Zij was arbeidster (1817, 1849, periode 1850-1858). Woonde in bij schoonzoon Cornelis van den Boom in 1849. – Zij zou in 1779 geboren zijn te Roosendaal. – Zij overleed om vijf uur ’s middags, de aangifte werd gedaan door Adrianus Soeters, 73, rijkspoortier en Wilhelmus Weijks, 58, schoenmaker, beiden woonachtig te Bergen op Zoom.^{760,720,1435,990 Update: 1/1-2018}Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Laurijsse, Lauwrijssen.

Adressen:^{720,990 Update: 1/1-2018}

Tot 1 februari of 1 augustus 1850: Halsteren; dorp C100, inwonend bij schoonzoon Cornelis van den Boom.
Vanaf 1 februari of 1 augustus 1850: Bergen op Zoom, vertrok samen met Anna Nuijten (*Halsteren, 1817) en Johannes Nuijten (*Halsteren, 1844).
periode 2 augustus 1850-1858: Bergen op Zoom; St. Antoniestraat (is Sint-Antoniusstraat) E83. Het gezin bestond uit haarzelf; volgens deze inschrijving geboren in 1779 te Roosendaal, Anna Nuijten, geboren in 1817 te Halsteren en Jan Nuijten, geboren in 1844 te Halsteren.

156 Jan Baptist Mertens. Schrijfwijzen ook: Jan Baptiste, Johannes Boptist – Martens. Geboren in 1749 of 1750 te Ekeren (Antwerpen, België) of te Woensdrecht (West-Brabant).⁴⁹ Overleed op 14 augustus 1828 te Woensdrecht (West-Brabant).⁴⁹ Begraven op 16 augustus 1828 te Woensdrecht (West-Brabant).⁴⁹ Geloof: Rooms-Katholiek, vermeld NH. Jan Baptist was arbeider in 1828 en woonde in 1789 te Woensdrecht^49,21.

Jan Baptist werd in het kadaster over 1811-1832 vermeld als eigenaar van een huis met erf en tuin aan de Dorpsstraat van Woensdrecht. Waarschijnlijk woonde hij ook op die plek. Meer informatie kunt u hier vinden.^{Update: 5 april 2016}

Het huis van Jan Baptist Mertens. Boven is de Stompe Toren te zien, met het kleinere kerkgebouwtje erachter. (Originele afbeelding: Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed)

Hij trouwde met Catharina Dielen op 17 januari/1/9 februari 1789 te Ossendrecht (West-Brabant).^49,21

157 Catharina (Catherine) Dielen. Geboren in 1761 te Woensdrecht (West-Brabant).^160,21 Gedoopt op 9 augustus 1761 te Woensdrecht (West-Brabant).¹⁶⁰ Overleed op 24 of 25 januari 1825 te Woensdrecht (West-Brabant).^49,161 Woonde te Woensdrecht (West-Brabant) in 1789.²¹ Geloof: rooms-katholiek, vermeld NH. Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Diele, Dilen. Zij was een zuster van Jacobus Diele, overleden op 20/2-1840 te Woensdrecht, 76 jaar oud, geboren te Woensdrecht en gehuwd met Joanna Groffen, en van Petronella Dielen, overleden te Ossendrecht op 5/10-1828, 74 jaar oud, geboren te Woensdrecht en gehuwd met Petrus van Dooren. Doopgetuigen: Petrus Wagemaekers en Adriana Hussaerts. Op 18 augustus 1761, een ruime week later, werd er te Woensdrecht ook een kind Diele geboren, uit Ossendrecht. (Anna Cornelia, dochter van Petri Diele en Adriana Deckers, getuigen Paulus Deckers en Anna Steijne).¹⁶⁰^{Update: 27 oktober 2015}

De huwelijksinschrijving van Jan Baptist Mertens en Catharina Dielen in het hervormde trouwboek van Woensdrecht (1759-1796). ”Den 17 januarij in Ondertrouw opgenomen jan Baptist Martens, weduwenaar van Elisabeth van Galen, geboren te Ekeren, en wonende te Woensdrecht. Met Catharina Dilen, j.d., geboren en wonende te woensdrecht. Getrouwt te Ossendrecht den 9 February.” Bij de indexering van deze akte werd Jan Baptists geboorteplaats verkeerd gelezen; als ‘Blaven’. (Afbeelding: RHC ‘t Markiezenhof)

158 Georgius (Joris) Bastiaens. Schrijfwijze ook: Joris Joseph, Josephus – Bastiaanze, Bastians, Bastiaans, Besaenschen. Geboren in 1760 te Veldwezelt (Limburg, België). Gedoopt op 27 januari 1760 te Veldwezelt (Limburg, België). Hij overleed op 20 september 1811 (om drie uur ‘s morgens¹²³²) te Halsteren-Noordgeest (West-Brabant), op 51-jarige leeftijd.¹²³² Geloof: Rooms-Katholiek. Hij woonde te Bergen op Zoom in 1798, op de Halsterse Noordgeest tussen 1803 en 1811 en op de Noordgeest nummer 16 in 1811.^649,1232

Joris heeft nimmer Veldwezelt als plaats van afkomst opgegeven in zijn tijd te Bergen op Zoom en Halsteren (altijd Maastricht). Er zijn een aantal redenen waarom ik denk dat hij te Veldwezelt geboren werd. Allereerst is er onder welke variant op zijn voornaam danwel achternaam te vinden in de doopboeken van de stad Maastricht of omliggende wijken. Ten tweede waren in de betreffende periode lui van veraf, zoals Joris, meestal militair, en afkomstig uit de nabijheid van een garnizoensstad. Veldwezelt ligt haast letterlijk tegen Maastricht aan. Daarnaast heb ik meerdere militairen gevonden in andere onderzoeken die zich later op de Noordgeest vestigden; mogelijk lag er een kampement nabij. Een militaire achtergrond wordt ook bevestigd door zijn zoon Pieter, die als vrijwillig soldaat diende. De doop van Joris te Veldwezelt in 1760 verschilt slechts twee jaar met de leeftijd die bij zijn overlijden in 1811 werd opgegeven; en de voornaam Theodorus (zie zijn vader, nummer 316) komt ook terug als doopgetuige van een van zijn kinderen te Bergen op Zoom in 1801.^1232,402,649

Joris’ echtgenote, Cornelia Moerbeek, werd in de periode 1811-1832 als ‘weduwe van Joris Bastiaanse’ vermeld in het kadaster. Zij bleken bij de Kleine Melanen gewoond te hebben (viel voor de helft onder de Noordgeest/Halsteren), en hadden daar behoorlijk veel grond. Zij bezat een huis met erf, moestuin, weiland, twee lappen bouwgrond en drie lappen heide, dat zich langs de westkant van de Kleine Melanen uitstrekte en bovenaan zelfs een puntje van Fort Pinsen raakte. Hij was daar overigens de buurman van Johannes Stoffels (zie nummer 246). Meer informatie hier.^{Update: 29 maart 2016}

Joris Bastiaens’ overlijdensakte, 1811. Ik citeer: “L’an mil huit ans onze le vingt et un du mois de septembre par devant nous maire officiere de l’Etat Civil de la commune de Halsteren, departement des deux nethes, Canton de Bergen op Zoom, sont compares Corneille Bové agé de trente huit ans Cultivateur domicilié a Noordgeest commune de Halsteren et Machiel Kato agé de cinquante quatre ans Journalier domicilié dans la commune susdite tous deux voisins du defent lesquels nous ent declaré que le vingt de mois de Septembre a trois heures les matin est décédé dans la maison size a noordgeest no. 16 Joris Bastiaanse agé de cinquante trois ans Journalier epoux de Cornelie Moerbeek domicilié a Noordgeest susdit.”

Originele afbeelding: Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed

Hij trouwde met Cornelia Moerbeek op 9/24 juni 1798 te Bergen op Zoom.^649,49

159 Cornelia (Cornelie) Moerbeek. Geboren op 13 oktober 1770 te Bergen op Zoom.⁶⁴⁹ Ze overleed op 9 juni 1849 te Halsteren (West-Brabant), 79 jaar oud. Geloof: Rooms-Katholiek. Zij woonde op 24 juni 1798 te Bergen op Zoom, in 1811 op de Halsterse Noordgeest op nummer 16, en op 25 november 1836 te Halsteren.^649,1232 Cornelia hertrouwde op 8 juni 1814 te Halsteren met Johannes Nuiten, die haar overleefde. Zij was arbeidster (1836). Zij woonde te Halsteren bij ’t huwelijk van haar dochter Maria in 1836. – Cornelia hertrouwde op 8/6-1814 te Halsteren met Johannis Nuijten, arbeider, 39, geboren in de gemeente Halsteren, woonachtig op de Noordgeest, zoon van Cornelis Nuijten en Catharina Thijsen.^{1557,760 Update: 1/1-2018}

160 Martinus (Martin) Franken. Geboren in 1741 te Bergen op Zoom.⁵⁰⁶ Gedoopt op 23 oktober 1741 te Bergen op Zoom.¹⁹¹ Overleed op 4 april 1811 in de Steenbergsestraat te Bergen op Zoom.⁵⁰⁶ Geloof: rooms-katholiek. Hij was hovenier (1799). – Zijn doopgetuigen waren Martinus Spillenbeek en Anna Backx (laatste was zijn grootmoeder, stammoeder van de familie Franken). – Hij overleed om drie uur “de relevée” op Steenbergsestraat sectie 2 nummer 128. De aangifte werd gedaan door Jean Steenbak, neef, 39, dagloner, woonachtig te Bergen op Zoom op Rijkebuurtstraat sectie 3 nummer 124 en door Guillaume de Valk, koopman, woonachtig te Bergen op Zoom op Steenbergsestraat sectie 2 nummer 127.^{506,191 Update: 1/1-2018}Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Francken.

Adressen:^{1096,2716 Update: 1/1-2018}

1774: Oud-Borgvliet
1799: Bergen op Zoom; wijk I91. Hij was hovenier met zeven kinderen.
1811: Bergen op Zoom; Steenbergsestraat sectie 2 nummer 128.

Hij was eerder gehuwd met Catharina Plassaert (1749-1784), zie nummer 347.

Hij trouwde met Johanna Proost op 5 januari 1785 te Bergen op Zoom.

161 Johanna Proost. Geboren in 1764. Gedoopt op 24 september 1764 te Bergen op Zoom. Overleed op 14 november 1838 te Bergen op Zoom. Geloof: rooms-katholiek. Zij was hovenierster (1812, 1833).^{1967,2700 Update: 1/1-2018}Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Ioanna, Joanna, Joanna Joannes.

Adressen:^{2700 Update: 1/1-2018}

1833: Bergen op Zoom.

162 Petrus Nicolaus (Pieter) Jochems. Schrijfwijze ook: Petrus, Pierre – Jochums. Geboren op 31 januari 1769 aan de Spellestraat te Wouw (West-Brabant).⁸⁸² Gedoopt op 31 januari 1769 te Wouw (West-Brabant). Overleed op 6 mei 1813 te Wouw (West-Brabant); hij werd 44 jaar oud. Geloof: Rooms-Katholiek. Pieter was dagloner in 1813⁸⁸², en woonde in Wouw op de Molenberg in 1810.

Hij trouwde met Pieternel Oerlemans op 29 april 1798 te Wouw (West-Brabant).

163 Petronella (Pieternel) Oerlemans. Geboren in 1772 te Steenbergen (West-Brabant) of Nieuw-Vossemeer (West-Brabant).⁸⁸³ Gedoopt op 13 januari 1772 te Halsteren (West-Brabant) of Nieuw-Vossemeer (West-Brabant). Overleed op 10 augustus 1827 te Wouw (West-Brabant). Woonde te Wouw-Zaafsel (West-Brabant) in 1798. Geloof: rooms-katholiek. Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Petronelle, Peteronilla – Hoetelmans. Beroep/andere feiten: Arbeidster (1827) ⁸⁸³^{Update: 26 februari 2016}

De Spellestraat, waar Pieter Jochems geboren werd, begint in ‘t dorp Wouw op de splitsing met de Roosendaalsebaan. (Bovenstaande foto, gemaakt in noordoostelijke richting rond 1915). De Spellestraat loopt nog ver door in ‘t Wouwse land, en was de woonplaats van veel voorouders. Al in 1591 woonde bezat mijn voorouder Melchior Lievens (Mels) van Gaens (nummer 14.328) er land. (Afbeelding: GA Roosendaal)

164 Johannes Josephus (Jan) Boschman. Geboren op 25 oktober 1760 te Bergen op Zoom.¹⁹⁹⁹ Gedoopt op 25 oktober 1760 te Bergen op Zoom.⁹⁰⁸ Overleed na 1800.⁴⁷² Geloof: rooms-katholiek, vermeld NH. ^{Update: 1/1-2018}Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Johannes, Joannes – Bosman. Zijn doopgetuigen waren Joannes Josephus Chasseler en Maria Josepha Richir.^{908 Update: 1/1-2018}

Jan Boschman werd in 1760 in Bergen op Zoom geboren uit een Zuid-Brabants echtpaar: zijn vader kwam uit Brussel, zijn moeder uit Tienen. Wat de beroepen van de familie waren weet ik niet, maar ik denk niet dat het soldaten waren. Jan raakte vermist in 1800⁴⁷². Hij was toen zelf 39, zijn zoontje Theodorus (nr. 82) nog geen jaar. Er is nooit meer iets van hem vernomen. Dit leverde flinke problemen op voor zijn kinderen en zelfs (achter-)kleinkinderen. Het Bergs Kwartierstatenboek deel 2 (pagina 30 en 31) vermeldt het volgende; bij het huwelijk van Theodorus in 1832 met Anna Cornelia Nuijten (nr. 83), gaven een aantal “oude en wijze mannen” een verklaring voor de vrederechter van Bergen op Zoom. Dat waren kleermaker Jacob Rubsaam, schoenmaker Petrus Mulders, particulier Lambertus Adriaansen en timmerman Paulus Borghouts. Zij verklaarden dat “de vader van de bruidegom sinds 1800 niet meer gezien is en derhalve als vermist moet worden beschouwd”.

De overlijdensakte van Anna Piquet, 1817. Zij werd toen wel zonder bijschrift als weduwe van Jan Bosman vermeld. (Afbeelding: Overlijdensregister Bergen op Zoom 1817 en 1818/Genver)

Het huwelijk van Theodorus ging op die manier nog wel, maar toen dochter Maria Elisabeth Bosmans (1792-1870) wilde trouwen met gegoed hovenier Petrus Franken (1798-1880) in 1823, leverde dat grote problemen op. Ook toen al waren de Bergse hoveniersfamilies van stand of vonden zij in ieder geval dat ze dat waren. Toen Petrus Franken middels een gerechtsdeurwaarder toestemming voor zijn huwelijk met Maria Elisabeth vroeg aan zijn vader Andries Franken (1756-1831), eiste laatste een bewijs van Jan Bosmans’ overlijden, óf een bewijs van goed gedrag. Geen van beide konden worden afgegeven, en de vrederechter moest er uiteindelijk aan te pas komen; hij verving vader Andries Franken bij het huwelijk.

Toen de dochter van Petrus en Maria Elisabeth, Elisabeth (Betje) Franken (1829-1911), wilde trouwen met Philippus (Flip) Crusio (1825-1911), uit een nóg belangrijkere hoveniersfamilie, kwam Jan Bosmans’ vermissing (op dat moment vijftig jaar geleden), waarschijnlijk weer ter sprake. Hoewel zoontje Petrus Crusio al in 1849 geboren werd, werd het huwelijk tussen zijn ouders pas op 9 januari 1851 te Bergen op Zoom gesloten. Blijkbaar was deze tak van de familie Franken door dit alles zo in aanzien geslonken dat zelfs de Crusio’s hen wantrouwden.

Een foto van enkele gegoede hoveniers, misschien genomen tussen 1890 en 1900. Op de foto staat in ieder geval pater van Mansfeld, een beroemd figuur in ‘t Berrege van die tijd. Van Mansfeld was geestelijk beschermheer van sociëteit De Vrijheid (hoveniers), en initiatiefnemer van de beroemde aspergeteelt in onze stad (bekend is ook zijn uitspraak: “Al moet ge aspergegronden gaan zoeken voor de poorten der hel: gaat er op uit!”). Tweede van links is ene C. Hopmans. Ik veronderstelde eerst dat dit Christiaan Hopmans was (1867-1942), broer van Johanna Bernaards Hopmans (nr. 66), gehuwd met Johanna Cornelia Stok (dochter van Johanna Cornelia van Eekelen, zie nummer 59). De persoon geheel rechts zou Flip Crusio uit ‘t bovenstaande verhaal zijn, maar hij was in 1900 75 jaar oud. Ik weet niet of die leeftijd klopt met de afbeelding.

‘t Bidprentje van Maria Elisabeth Franken-Bosmans, 1870. (Afbeelding: Bergs Kwartierstatenboek deel 2, F.C.J. Wierckx, pagina 31)

Hij trouwde met Anna Catharina Piquet op 17 januari/1 februari 1789 te Bergen op Zoom.^{1999 Update: 1/1-2018}

165 Anna Catharina Piquet. Geboren op 16 april 1767 te Bergen op Zoom.^1999,213 Gedoopt op 16 april 1767 te Bergen op Zoom.⁹⁰⁸ Overleed op 4 maart 1817 aan de Wouwsestraat te Bergen op Zoom.^{213,472 Update: 1/1-2018} Geloof: rooms-katholiek, vermeld NH. Zij was arbeidster (1817). – Haar ouders werden vermeld als Arnoldus Piquet en Maria Tubens in haar doopakte. De familienaam Tubens komt buiten deze akte nergens voor in Bergen op Zoom. Ook werd vermeld dat de ouders uit ’s-Hertogenbosch kwamen (misschien werd daar Lith mee bedoeld) en dat de doopgetuigen Lambertus Tubens en Maria Tubens waren. – Zij overleed om vijf uur ’s morgens, de aangifte werd gedaan door Jan Hapka, 75, gegageerd soldaat en door Willem Pieterse, 31, kannonier in de derde compagnie van het corps rijdende artillerie, beiden woonachtig te Bergen op Zoom. Zij woonde zelf op wijk 8 nummer 38.^{213,908 Update: 1/1-2018}Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Joanna, Johanna Catharina, Anna – Pikwet.

Adressen:^{213,2569,2579 Update: 1/1-2018}

tot 14/3-1817: Bergen op Zoom; wijk 8 nummer 38 (is Wouwsestraat). Dat adres was in 1814 een pand waar militairen woonden; het was eigendom van de weduwe Drossaers. Ernaast, op nummer 37, woonde J. Hapke, winkelier uit Duitsland; hij was later mede-aangever van haar overlijden. Hij woonde daar al dertig jaar en ook zijn huis was eigendom van de weduwe Drossaers. Eerder, in 1812, woonde er particulier Jean Rood uit ‘Ecluse en Flandre’ (is Sluis) en zijn familie. Ook toen woonde daarnaast J. Hapke. Hij werd vermeld als Jacque Eapke, soldat pensionné, afkomstig uit Mondebauer ‘in de buurt van’ Koblenz. Het adres was Wouwsestraat in Bergen op Zoom. In 1815 en 1816 woonden er ook militairen.

Een broer van haar vocht voor ‘t Franse leger van Napoleon en kwam niet meer terug. In november 2017 schreef ik over hem:

Hetzelfde geldt voor Theodore Piquet, geboren op 3 juni 1784 te Bergen op Zoom als zoon van Arnoud Piquet en ‘Anne Marie B’. Hij was daarmee een broer van mijn voorouder Anna Catharina Piquet. Theodore’s ouders hadden van doen met de Waalse kerk in Berrege en daarmee stond hij dus van alle soldaten in dit lijstje ‘t dichtste bij de Franse cultuur. Hij diende bij het 33ste regiment lichte infanterie (‘infanterie légère’ in ‘t frans), waarvoor hij werd ingeschreven in ‘t register 22Yc234 met stamboeknummer 286. Dit regiment werd in 1808 opgericht uit wat groepjes soldaten die in Spanje vochten, maar werd in 1809 opgeheven. Doch een jaar later werd zij weer opgericht uit ‘Hollandse’ troepen. We hebben ‘t dan over 1810, dus het kan goed zijn dat Theodore als één van de eerste Bergse dienstplichtigen aan de slag moest.

Van het ’33ième régiment d’infanterie légère’ is bekend dat zij vocht in ‘Slusk’ en ‘Krasnoe’. Als we weten dat met Krasnoe de slag bij Krasnoï bedoeld werd, kunnen we er ook vanuit gaan dat ‘Slusk’ de slag bij Smolensk was. Krasny en Smolensk waren twee plaatsen die de ‘Grande Armée’ van Napoleon aandeed op zijn terugtocht vanuit Moskou. Op 18 november 1812 vertrokken de Fransen uit Moskou en op 9 november kwamen ze aan in Smolensk (bij de huidige grens met Wit-Rusland), nog steeds bedreigd door Russische troepen. Van de soldaten die er over waren was er nog slechts veertig procent bewapend, en dan hebben we ‘t nog niet over de omstandigheden op de reis die ze hadden gemaakt vanuit Moskou: temperaturen onder nul, honger, een tekort aan paarden en andere materialen en constante aanvallen door Russen en Kozakken. Napoleon kreeg een nieuw idee: ze moesten naar Minsk zien te komen; daar stond een groot Frans voorraaddepot.

‘De nachtbivak van het Napoleontische leger bij ‘t terugtrekken uit Rusland in 1812.’ Schilderij door Vasily Vereshchagin rond 1896/1897, Historisch Museum Moskou. (Afbeelding: Wikimedia Commons)

De keizer had al langere tijd geen contact meer met de Russische veldmaarschalk Kutuzov. Hij veronderstelde dan ook onterecht dat de Russen ook zo moesten lijden onder ‘t weer, wat nog wel wat slechter geworden was. En dus liep de Grande Armée niet ingedeeld in regimenten in gevechtsstand naar Krasnoï, maar in lange rijen, gemengd met arme locals. Een begrijpelijke houding als je zo uitgeput en uitgehongerd bent, zeg maar. De Russen bleken daar niet gevoelig voor; de verraderlijke kozakken evenmin. Wat volgde was die slag bij Krasnoï, wéér een klap voor de Grande Armée in Rusland. Dit moet voor Theodore een enorme slag zijn geweest. Omdat het 33ste regiment deze twee steden aandeed, lijkt het me logisch dat ze ook in Moskou waren eerder, maar dat kan ik niet met zekerheid zeggen. Dit laatste verhaal is er een met een tragisch einde. In ‘t Bergs archief vond ik slechts twee aktes waarin Theodore vermeld werd. De eerste betrof zijn katholieke doop op 5 november 1780 te Bergen op Zoom. In een tweede akte was hij getuige bij de doop van zijn neef en mijn voorouder Theodorus Bosman (kwartierstaatnummer 82) op 13 juni 1799 te Bergen op Zoom. Daarna is niets meer over hem te vinden. Ik ben bang dat we kunnen concluderen dat hij niet terugkwam.

166 Joannes Dingemans (Jean) Nuijten. Geboren op 12 mei 1758 te Essen-Steenpaal (Antwerpen, België).²⁰⁶⁵ Gedoopt op 12 mei 1758 te Essen (Antwerpen, België). Overleed op 5 april 1837 te Halsteren-Dorp (West-Brabant).²⁰⁶⁵ Woonde te Halsteren-Dorp (West-Brabant) op 5 april 1837.²⁰⁶⁵ Geloof: rooms-katholiek. Hij was arbeider (1837). De aangevers van zijn overlijden waren niet bekend met zijn ouders. Hij overleed om één uur ‘s middags.²⁰⁶⁵Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Johannes – Nuiten. Hij bezat in de periode 1811-1832 twee huizen met erf en een moestuin achter de oude Sint-Martinuskerk in Halsteren, op de rand van de Brabantse Wal. Deze grond lag naast die van Michiel Jaspers (zie kwartierstaatnummer 228). Meer details. ^{Update: 2 december 2015, 28 maart 2016}

Afbeelding: Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed

Hij trouwde met Johanna van Kattenhuijzen op 6 juli 1788 te Halsteren (West-Brabant).

167 Johanna van Kattenhuijzen. Geboren op 24 mei 1766 te Halsteren (West-Brabant). Gedoopt op 24 mei 1766 te Halsteren (West-Brabant). Overleed op 7 december 1829 te Halsteren (West-Brabant). Geloof: rooms-katholiek. Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Joanna, Joanne – Cattenhausen, Kattenhuijsen, Van Kattenhuizen.^{Update: 2 december 2015}

De overlijdensakte van Jan Nuijten, 1837. (Afbeelding: RHC ‘t Markiezenhof)

168 Johannes (Jean) Withagen. Geboren in 1773 mogelijk in de Lindebaan of aan de Fluwelenbroekstraat te Bergen op Zoom^{891,984,2569,2678} Gedoopt op 5 september 1773 te Bergen op Zoom.^1064,735 Overleed op 8 mei 1829 aan de Fluwelenbroekstraat te Bergen op Zoom.^{1064,984 Update: 1/1-2018} Geloof: rooms-katholiek. Hij was hovenier (1828, 1829). – Zijn doopgetuigen waren Franciscus Withagen en Aldegundis Deckers. – Hij overleed om tien uur ’s avonds. – Mogelijk bestaat er een verband met het overlijden van zijn echtgenote twee dagen eerder. De aangifte werd gedaan door Petrus Paulus Withagen, 25, hovenier, zoon en door Roeland Jaspers, 51, arbeider, gebuur, beiden woonachtig te Bergen op Zoom.^{891,984,735,464 Update: 1/1-2018}Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Jan.

Adressen:^{984,1064,2569,2678,464 Update: 1/1-2018}

onbepaald: Bergen op Zoom, Fluwelenbroekstraat I75.
1812: Bergen op Zoom; wijk I nummer 75. Het gezin bestond uit Jean Withagen, journalier (*Bergen op Zoom, 5/9-1772), Elene van Enneveld, dagloonster (*Bergen op Zoom, 1/6-1776), Cornelie Withagen, dagloonster (*Bergen op Zoom, 29/1-1801), Pierre Withagen (*Bergen op Zoom, 17/10-1805), Jean Withagen (*Bergen op Zoom, 1/10-1807), Govert Withagen (*Bergen op Zoom, 5/1-1808) en Jacobus Withagen (*Bergen op Zoom, 7/1-1813).
1814: Bergen op Zoom; wijk I nummer 75. Het huis was zijn eigendom.
periode 1826-1830: Bergen op Zoom; wijk I nummer 75. Het gezin bestond uit Johannes Withagen, hovenier, 52, Elena van Ennevelt, 52, Cornelia Withagen, 25, Pieter Withagen, 22, Godefridus Withagen, zeventien, allen geboren te Bergen op Zoom. Naast hen, op I74, woonde Roeland Jaspers met zijn familie, hij kwam terug als getuige in de overlijdensakte van ’t echtpaar Withagen-van Inneveld.
1828: Bergen op Zoom
1829: Bergen op Zoom.

De handtekening van zijn zoon onder Jans overlijdensakte: ‘Peeteru Pouwelus Withagen’. (Afbeelding: WBA Bergen op Zoom)

En hier: ‘Pieterus’. (Afbeelding: WBA Bergen op Zoom)

Hij trouwde met Hélène van Inneveld op 16 april 1798 te Bergen op Zoom.¹⁰⁶⁴

169 Helena Magdalena (Hélène) van Inneveld. Geboren in 1774 te Bergen op Zoom.^891,2678 Gedoopt op 15 oktober 1774 te Bergen op Zoom.^1064,735 Overleed op 6 mei 1829 in de Fluwelenbroekstraat te Bergen op Zoom.^{891,1064 Update: 1/1-2018} Geloof: rooms-katholiek. Zij was hovenierster (1829). – Haar doopgetuigen waren Marinus van Inneveld en Maria Vermeeren. – Zij overleed om zes uur ’s morgens. De aangifte werd gedaan door Petrus Paulus Withagen, 25, hovenier, zoon en door Roeland Jaspers, 51, arbeider, gebuur, beiden woonachtig te Bergen op Zoom.^{891,984,735 Update: 1/1-2018} Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Helena, Magdalena.

170 Johannes Robertus (Jan) Steenbak. Geboren in 1772 te Bergen op Zoom.^{891,627,1999,402} Gedoopt op 13 mei 1772 te Bergen op Zoom.⁷³⁵ Overleed op 16 mei 1821 in de Rijkebuurtstraat te Bergen op Zoom.^{891,627 Update: 1/1-2018} Geloof: rooms-katholiek, vermeld NH. Zij was dagloner (1811, 1812), bezemmaker (1814) en bezembinder (1821). – Getuigen bij zijn doop waren Robertus Hoeij en Joanna Timmermans. – Hij overleed om zeven uur ’s morgens, de aangifte werd gedaan door Andries Franken, neef, 73, hovenier en Hendrik Reijniers, 57, hovenier, gebuur, beiden woonachtig te Bergen op Zoom.^{844,891,506,627,735,2569 Update: 1/1-2018}Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Johannes, Joannis, Joannes Robertus, Jan, Jean Lambert – Steenbach, Steenbag.

Adressen:^{506,1096,891,2579,2697,824,2678,2698,2696,2569 Update: 1/1-2018}

1799: Bergen op Zoom; D68, D4
1811: Bergen op Zoom; Rijkebuurtstraat sectie 3 nummer 124.
1812: Bergen op Zoom; Rijkebuurtstraat wijk 3 nummer 124.
1814: Bergen op Zoom, wijk C nummer 124 (is Rijkebuurtstraat), het huis was zijn eigendom.
1821: Bergen op Zoom
1825: Bergen op Zoom; wijk C nummer 124 (is Rijkebuurtstraat). Het gezin bestond uit Maria Andriessen, weduwe, rooms, groenteleurster, 53, Adriana Steenbak, rooms, zeventien en Dina Steenbak, rooms, dertien, allen geboren te Bergen op Zoom. Het huis was in Maria’s eigendom. Dit pand is terug te vinden in ’t kadaster over 1811-1832 (Rijksdienst voor ’t Nationaal Erfgoed), op sectie G nummer 1236. Het bestond uit huis en erf, en was eigendom van “de wed Joh’s Steenbach”.
periode 1826-1830: Bergen op Zoom; wijk C nummer 124 (is Rijkebuurtstraat) Het gezin bestond uit Maria Andriessen, 53, Adr’a Steenbak, zeventien en Dina Steenbak, dertien, allen geboren te Bergen op Zoom.
periode 1830-1835: Bergen op Zoom; wijk C nummer 124 (is Rijkebuurtstraat). Het gezin bestond uit Maria Andriessen, fruitverkoopster, geboren in Bergen op Zoom in augustus 1772, Adriana Steenbak, fruitverkoopster, geboren te Bergen op Zoom in 1808, beiden rooms, Grietje Deelsnijder, naaister geboren “te Wier” op 18 oktobr 1803, hervormd en Martinus Deelsnijder, geboren te Groningen op 10 juli 1829, ook hervormd. Grietje en Martinus kwamen in november 1839 aan uit Breda, en vertrokken op 21/4-1842 naar Doesburg. Grietje Deelsnijder was een dochter van Martinus Carels Delschneider (1767-1833) uit Wier (Friesland) en Sijke Teunis Hager (1771-1830) uit Berlikum (Friesland). Zij zou op 13 mei 1847 te Grave (Oost-Brabant) trouwen met Koenraad Zuurbier (1806-1860) uit Groningen met wie zij in 1835 een zoon Klaas kreeg, die wél erkend werd. Zij overleed op 7/6-1853 te Zeist (Utrecht).
1840: Bergen op Zoom; wijk C Rijkebuurtstraat nummer 124. Het gezin bestond uit Maria Andriessen, 67, zonder beroep en Adriana Steenbak, 32, zonder beroep, beiden geboren te Bergen op Zoom.

Het pand met kadasternummer 1236 was op bovenstaand glasnegatief (begin 20ste eeuw) het huis naast de school met de bijbel. Te zien is de Rijkebuurtstraat richting de Lievevrouwestraat. (Afbeeldingen: WBA Bergen op Zoom en Rijksdienst voor ‘t Cultureel Erfgoed)^{Update: 1/1-2018}

Hij trouwde met Marie Andriessen op 9/24 april 1796 te Bergen op Zoom.^{1999 Update: 1/1-2018}

171 Maria (Marie) Andriessen. Geboren in augustus 1773 te Bergen op Zoom.^{824,2678,2696,2355,1999,402} Gedoopt op 15 augustus 1773 te Bergen op Zoom.⁷³⁵ Overleed op 4 maart 1840 in de Rijkebuurtstraat te Bergen op Zoom.²³⁵⁵ ^{Update: 1/1-2018}Geloof: rooms-katholiek, vermeld NH. Zij was groenteleurster (1825), groenverkoopster (1830) en fruitverkoopster (periode 1830-1835). – Getuigen bij haar doop waren Adrianus Daenen en Maria Geeren. – Zij overleed om vier uur ’s morgens, de aangifte werd gedaan door Pieter Smout, dertig, schipper, schoonzoon en Hendrik Smout, 58, voerman, kennis, beiden woonachtig te Bergen op Zoom. Zij verklaarden dat Maria “na gissing” 67 jaar oud was geworden. Vermeld werd ook dat “verdere renseigmenten onbekend” waren. ^{824,2697,2667,2355,735 Update: 1/1-201}⁸ Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Andriesse.

Marie Andriessen werd in het kadaster over 1811-1832 vermeld als eigenaresse van drie panden in Bergen op Zoom, aan de Dubbelstraat en aan de Rijkebuurtstraat. Waarschijnlijk woonde ze in één van die panden. Meer informatie hier. ^{Update: 3 april 2016}

Links: Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed. Midden: de Rijkebuurtstraat op een ansichtkaart uit de jaren ’50. Het pand met de drie ronde bogen rechts was eigendom van de weduwe Steenbach; het is later afgebroken voor de aanleg van de Westersingel. Afbeelding: RHC ‘t Markiezenhof. Rechts: de Dubbelstraat richting ‘t Spui gezien. Het witte pand links is Dubbelstraat 5, genaamd ‘de Monnick’ omdat het achter het pand ‘Groote- of Zwarte Monnick’ aan de Kaai ligt. Rechts van het pand staan nu een aantal garages, nummers 9 en 11 waren van de weduwe. Afbeelding: B. Steffen/RHC ‘t Markiezenhof.

172 Cornelis (Corneille) Withagen. Geboren in 1776 te Bergen op Zoom.^842,843 Gedoopt op 5 februari 1776 te Bergen op Zoom.⁷³⁵ Overleed op 2 juni 1822 in de Kettingstraat te Bergen op Zoom.^{2675 Update: 1/1-2018} Geloof: Rooms-Katholiek. Hij was arbeider (1814, 1817), hovenier (1817, 1820), landbouwer (1822), broodbakker en dagloner. – Getuigen bij zijn doop waren Franciscus de Bakker en Adriana Lammers. – Hij overleed om acht uur ’s morgens; de aangifte werd gedaan door Jan Jaspers, 41, arbeider, zwager van de overledene en door Laurens Tierhof, 31, timmerman, gebuur, beiden woonachtig te Bergen op Zoom.^{839,840,735,2675,2677,172 Update: 1/1-2018}Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Cornelus – Withaege.

Adres:^{2677,2678,2667 Update: 1/1-2018}

1817: Bergen op Zoom; wijk 7 nummer 43, ’t gezin bestond uit Cornelis Withagen, 40, arbeyder, Catharina Franken, 32, Johanna Withagen, 9, Maria Withagen, 3, Jan B Withagen, 88, weduwnaar en Adriana Verdult, 18, dienstmeyd. Het huis was eigendom van ene ‘Brithagen’.
periode 1826-1830: Bergen op Zoom; wijk G nummer 43 (zelfde adres als in 1817), ’t gezin bestond toen uit Martinus Hubener, tuinman, 29, Catharina Franken, 45, Joh’a Withagen, 17, Marie Withagen, 12, Pieter Withagen, 8 en Ad’a Withagen, drie.
periode 1830-1835: Bergen op Zoom; wijk G Kettingstraat nummer 43 (zelfde adres als in 1817 en 1826): het gezin bestond uit Martinus Hubner, ‘tuynman’ (*Bergen op Zoom, 4/6-1795), Catarina Franken, ‘huysvrou’, (*Bergen op Zoom, 6/10-1784), Maria Withagen (*Bergen op Zoom, 2/9-1814), Pieter Withagen (*Bergen op Zoom, 25/10-1817) en Anna Roosenboom, ‘dienstmeyd’, (*Bergen op Zoom, 1/11-1820).

In ’t kadaster over 1811-1832 (bron: Rijksdienst voor ’t Cultureel Erfgoed) vond ik Johannes Martinus Hubbener als eigenaar in de Kettingstraat te Bergen op Zoom; waarschijnlijk het pand waar de familie al een tijdje woonde.^{Update: 1/1-2018} Het bezit bestond uit:

sectie G771: huis
sectie G772: huis
sectie G773: huis
sectie G774: huis en erf

Hij trouwde met Catharina Franken op 7/22 mei 1808 te Bergen op Zoom.^842,843

173 Catharina (Catharine) Franken. Geboren in 1781 te Bergen op Zoom.^842,843 Gedoopt op 9 september 1781 te Bergen op Zoom. Overleed op 24 maart 1866 te Bergen op Zoom.²⁶⁷⁶ Geloof: Rooms-Katholiek. Zij was ‘landbouweresse’ (1820) en hovenierster (1822). – Zij overleed om tien uur ’s morgens, de aangifte werd gedaan door Petrus Martinus Withagen, 48, hovenier, zoon en door Marijnus Dietvorst, 51, hovenier, schoonzoon, beiden woonachtig te Bergen op Zoom. – Zij hertrouwde op 27 december 1823 te Bergen op Zoom met Johannes Martinus (ook: Joannes Marinus, Martinus) Hubner (ook: Hubener, Hubbener). Hij werd geboren en gedoopt op 4 juni 1796 te Bergen op Zoom, en overleed aldaar op 31 maart 1854. Hij was een zoon van Martinus Hubner uit ’s-Gravenhage en Cornelia van der Heijden uit Bergen op Zoom.^{841,2675,2676,153 Update: 1/1-2018} Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Catarina.

174 Petrus (Pieter) Schuerbiers. Geboren in 1791 in de Buitenpoorterij te Bergen op Zoom.^824,985,2150 Gedoopt op 30 augustus 1791 te Bergen op Zoom.¹⁵³ Overleed op 31 mei 1869 in de Koevoetstraat te Bergen op Zoom.^{686,834,153,989 Update: 1/1-2018} Geloof: Rooms-Katholiek. Hij was hovenier (1817, 1818, 1845, 1860, periode 1860-1869, 1869) en arbeider (1860). – Getuigen bij zijn doop waren Petrus van Loon en Maria Carolina van Meer. – Hij overleed om acht uur ’s morgens, de aangifte werd gedaan door Cornelis Nuijten, 51, hovenier, schoonzoon en Petrus Martinus Withagen, 51, hovenier, schoonzoon, beiden woonachtig te Bergen op Zoom.^{686,824,834,2679,2682,2150,153,989,2684 Update: 1/1-2018}Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Schuerbiers, Schuerbier.

Adressen:^{2679,824,834,985,2682,2678,989,2702 Update: 1/1-2018}

onbepaald: Bergen op Zoom; Kerkstraat 109/111.
1815: Bergen op Zoom; Buitenpoorterij wijk K72 (ouderlijk huis).
1817, 1818: Bergen op Zoom; wijk één nummer 80 (zie voor inwoners in 1817 tekst hieronder).
periode 1826-1830: Bergen op Zoom; wijk één nummer 80 (Grote Markt), het gezin bestond uit Petrus Schuurbiers, hovenier, 34, Cornelia Schenk, 35, Maria Schuurbiers, negen, Petronella Scheurbies, zeven, Johanna Scheurbies, vijf, Paula Scheurbies, drie, Adriana Scheurbies, twee maanden, Gijsbertina Gumpertz, particuliere, 66 en Agatha C. van Dort, particuliere, 36.
1834: Bergen op Zoom; H111
1840: Bergen op Zoom.
1860: Bergen op Zoom; Koevoetstraat H111.
periode 1860-overlijden (van zowel hem als zijn vrouw): Bergen op Zoom; Koevoetstraat H111. Inwonend tot diens huwelijk op 11/5-1864 was dochter Johanna Schuurbiers (*Bergen op Zoom, 21/9-1824).

Een broer van hem vocht in ‘t Franse leger onder Napoleon. In november 2017 schreef ik over hem:

Corneile Scheurbiers werd in de Franse tijd opgenomen in de 75ste cohorte, dezelfde eenheid als waar Corneil van de Waeteringe in diende; een schutterij ter verdediging van zijn eigen département. Hij werd volgens de Franse registers geboren te Bergen op Zoom op 13 februari 1788 als zoon van Chritien Scheurbiers en Clara van Meer, en was daarmee een broer van mijn voorouder Pieter Schuurbiers. Het inventarisnummer van zijn inschrijving is 23Yv143, het stamboeknummer is 672. Mocht er iemand ooit naar Vincennes afreizen; ik zie graag een kopie van deze inschrijving tegemoet.

Hij trouwde met Catharina Maria Schenk op 1 juni 1815 te Bergen op Zoom.

175 Catharina Maria Schenk. Geboren op 5 september 1790 te Bergen op Zoom.^824,1433 Gedoopt op 5 september 1790 te Bergen op Zoom.¹⁵³ Overleed op 8 maart 1873 in de Koevoetstraat te Bergen op Zoom.^834,1433,989 Geloof: Rooms-Katholiek. Zij was hovenierster (1820) en arbeidster (1830). – Getuigen bij haar doop waren Joannes van Schagen en Maria Catharina Jansen. – Zij overleed om acht uur ’s morgens, de aangevers van haar overlijden waren Petrus Martinus Withagen, 55, hovenier, schoonzoon en Cornelis Nuijten, 55, hovenier, schoonzoon.^{824,153,1433 Update: 1/1-2018} Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Catharina – Schenck.

176 Johann Hermann (Jan Herman) Kehrbusch. Zie de overzichtskaart. Geboren op 17 mei 1773 te Rheindahlen (Mönchengladbach, Noordrijn-Westfalen, Duitsland).¹⁸² Gedoopt op 17 mei 1773 te Rheindahlen (Mönchengladbach, Noordrijn-Westfalen, Duitsland).¹⁸² Overleed op 30 oktober 1850 te Rheindahlen (Mönchengladbach, Noordrijn-Westfalen, Duitsland).¹⁸² Woonde te Rheindahlen (Mönchengladbach, Noordrijn-Westfalen, Duitsland), in 1839.¹²³⁰ Geloof: rooms-katholiek. Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Johann Herman, Hermannus, Germain – Kerbusch, Keerbusch. Hij was hoefsmid, ‘boulanger’ (=bakker), ‘schlosser’ (=slotmaker) en meester-slotmaker (1839). Hij hertrouwde op 27 april 1820 te Rheindahlen (Mönchengladbach, Noordrijn-Westfalen, Duitsland) met Catharina Elisabeth Hermges, geboren op 5 februari 1799 te Rheindahlen en dochter van Petrus Hermges en Margaretha Craack.¹⁸²Uit zijn eerste huwelijk kreeg hij Johann Wilhelm Keerbusch (*Rheindahlen, 1803), Gertrud Kerbusch (*Rheindahlen, 1807), Pierre Antoin Kehrbusch (*Rheindahlen, 1808, ✞ Maastricht, 1883), Maria Magdalena Kerbusch (*Rheindahlen, 1818) en Peter Joseph Kerbusch (*Rheindahlen, 1812), uit zijn tweede huwelijk zoon Peter Rudolph Kerbusch (*Rheindahlen, 1823). Over dochter Gertrud verteld dhr. Maes: “Zij trouwde (27 jaar) op 30 april 1834, in Geilenkirchen, met Johann Adam Braun, geboren in 1805 in Etzweiler. Johann Adam was “Ackerer” van beroep. In de burgerlijke stand van Geilenkirchen staat dat Berhard Braun, zijn vader, en Anna Catharina Beuth, zijn moeder, beiden gestorven waren op de dag van hun huwelijk. Godfried Beuth grootvader van de bruidegom stemde middels een akte bekrachtigd voor notaris Frinborn zu Bergheim, in met het huwelijk. Getuigen bij de huwelijksvoltrekking waren: Joseph Nieveler (koster), Eduard Struker (buurman), Joachem Schultze (bekende) en Michael Plum (bekende).” En over zijn dochter Maria Magdalena: “Zij trouwde voor de tweede maal op 1 september 1858 in Königshoven met Anton Braun (geboren in Frimmersdorf in 1816). Anton Braun is de zoon van Heinrich Braun en Anna Catharina Maassen beiden uit Niederembt). Königshoven is een plaatsje dat niet meer bestaat ten gevolge van de bruinkool-etagebouw. Haar echtgenoot stierf op 1 augustus 1872 te Königshoven. Haar beroep was huishoudster.”^1230,182 Ook citeert hij de geboorteakte van Johann Hermann:

“Acte de naissance: Département de la Roer (…), Canton d’OdenKirchen, Mairie de Dahlen. Du vingtième jour du mois de décembre mil huit cent huit. Acte de Naissance de Pierre Antoin Kehrbusch né le vingt décembre, l’an mille huit cent huit à six heures de relevée fils de Jean Germain Kehrbusch et Anne Catharina Krautz, demeurant à la ville de Dahlen. L sexe de l’enfant a été reconnu être Masculin. Premier témoin Pierre Conen âgé de quarante deux ans, profession de Cultivateur demeurant à Dahlen. Second témoin Henri Schmitz âgé de quarante et un ans, profession de Boulanger demeurant à Dahlen. Sur la réquisition à nous faite par Jean Germain Kehrbusch, pere de l’enfant âgé de trente vingt ans, profession de Maréchal ferrant demeurant de la ville de Dahlen. Et ont après lecture faite, signé le dit Jean Germain Kehrbusch et Pierre Conon, Henri Schmitz déclarent, ne savais … ni signer. Johan Herman Kerbusch Constaté suivant la loi, par moi François Henri Sceuriter Maire de Dahlen faisant les fonctions d’Officier public de l’état civil.”

^{Update: 3 juli 2016}

Hij trouwde met Anna Catharina Krautz op 30 mei 1802 te Neukirchen (Rhein-Kreis Neuss, Noordrijn-Westfalen, Duitsland).^184,182

177 Anna Catharina Krautz. Geboren in 1776, waarschijnlijk te Neukirchen-Hülchrath (Rhein-Kreiss Neuss, Noordrijn-Westfalen, Duitsland).¹⁸² Overleed op 2 of 7 juni 1819 te Rheindahlen (Mönchengladbach, Noordrijn-Westfalen, Duitsland).^182,1230 Geloof: rooms-katholiek. Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Anna Cartharina – Kruchs.^{Update: 3 juli 2016}

178 Petrus Joseph (Joseph) Körner. Namen ook: Josephus, Pierre, Petrus Josephus – Korner, Kerner. Geboren op 21 juli 1767 te Roermond (Noord-Limburg),^617,618,711 gedoopt op 21 juli 1767 te Roermond (Noord-Limburg).⁶¹⁸ Overleed op 28 februari 1828 (om elf uur ‘s avonds¹²⁵²) aan de Varkensmarkt te Roermond (Noord-Limburg); op 60-jarige leeftijd.^711,1252 Geloof: waarschijnlijk rooms-katholiek. Joseph was pruikenmaker (1793, 1807) en barbier (1828) van beroep. Zijn beroep was naast barbier het aanverwante pruikenmaker; het was tenslotte de pruikentijd. Hij was lid van de gegoede middenstand. In 1803 kocht hij ‘zaken’ van notaris J.C. Crispin te Roermond, en in 1804 van de erfgenamen van wijlen Pierre Wincken. De aangifte van zijn overlijden werd gedaan door winkelier Bernardus Beekman en “herlogiemaker” Michael Beltjens.⁶¹⁷,^653,711,1252Hij woonde toen (1828) op de Varkensmarkt te Roermond op nummer 464.¹²⁵² Ook zijn echtgenote kwam mogelijk uit die buurt in de binnenstad; Josephs schoonmoeder Cornelie Linskens (nr. 359) woonde in 1778 in de nabijgelegen Varkensstraat. De Varkensmarkt is tegenwoordig een winkelstraat, en mede bekend doordat er een aantal panden fikse schade opliepen tijdens de beroemde aardbeving bij Roermond in 1992.

Hij trouwde met Maria Helena Braumberger op 24 september 1793 te Roermond (Noord-Limburg).^42,182,617

179 Maria Helena (Marie) Braumberger. Geboren op 8 of 9 november 1771 te Roermond (Noord-Limburg).^519,617,711 Overleed op 27 november 1855 te Roermond (Noord-Limburg); zij werd 84 jaar oud.³⁸³ Geloof: waarschijnlijk rooms-katholiek. Schrijfwijze achternaam was ook Braumberg, Broumberg, Bromberger, Braunberger, Broomberger, Broomberg en Braumborger. Marie woonde te Roermond in 1793 en 1839^140,617,1230, en werd in 1793 vermeld als koopmansdochter.⁶¹⁷Enkele bronnen vermelden Zaltbommel als haar geboorteplaats, maar ‘t enige aanknooppunt wat ik daar kon vinden was ene Christina Broembergen of Broensbergen, geboren te Beesel (Noord-Limburg), die aldaar in 1791 (NH) huwde met Jan Govers of Hovers (overleden 2 september 1820 te Roermond, zoon van Govert Govers en Trijntje Janse).

Foto 1: zicht op de Markt te Roermond vanuit de Varkensmarkt, tussen 1910 en 1935. (Afbeelding: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)

Foto 2. Roermond telt twee beroemde kerken; de Sint-Christoffelkathedraal (foto 1; de enige kathedraal ter wereld genoemd naar deze bijzondere heilige), en de 13e-eeuwse laat-romaanse Munsterkerk (foto 2). Romaanse kerken zijn ontzettend zeldzaam in Nederland, dus er is aan de bouwstijl goed te zien dat het gebouw écht oud is. De Munsterkerk was een hulpkerk in de Roermondse Sint-Christoffelparochie, dus het is goed mogelijk dat Joseph en Marie er gedoopt werden of er trouwden. Het gebouw zag er dan wel zo uit als op bovenstaande foto, gemaakt voor de ingrijpende verbouwing door de beroemde architect Pierre Cuypers vanaf 1863. (Afbeelding: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)

Ik deed wat verder onderzoek naar een andere zoon van Joseph en Marie: Joseph Martijn Hubert Körner. Hij werd geboren in 1807 te Roermond^1250,1251, en aldaar gedoopt op 20 maart 1807¹⁸². Hij overleed op 24 februari 1882 te Roermond^182,1251. Joseph was, net als zijn vader, barbier van beroep (1834)¹²⁵⁰. Hij trad op 9 juni 1834 te Roermond^{1250, 182} in het huwelijk met Ernestina Felicia de la Gernezie Duplicis. Als een genealoog zó’n bijzondere naam tegenkomt moet hij wel verder op zoek gaan. Ernestina was bij haar huwelijk vroedvrouw, en woonde te Roermond. Ze werd op 7 januari 1807 katholiek gedoopt te Middelburg. En da’s jammer, want door bombardementen daar in de tweede wereldoorlog zijn er bijna geen DTB-boeken van de Zeeuwse hoofdstad over. Haar ouders waren Felix de la Gernezie Duplicis en Johanna Molder. Meer over hen heb ik te Middelburg niet kunnen vinden.

De achternaam lijkt half in ‘t frans en half in ‘t latijn te zijn. Ik vond Ernestina ook onder de naam De la Gernerie Dulplicis en De la Gern Duplicis. ‘Duplicis’ Gernerie of Gernezie heeft in ‘t frans noch in het latijn een betekenis, maar Duplicis is ‘twee’ of ‘de tweede’ in de laatste taal. Dat achtervoegsel zou dus kunnen duiden op [naam], de tweede. Dat maakt het weer vreemder dat in Ernestina’s doopakte (zie onderstaande afbeelding), ‘gernerie’ zonder hoofdletter en ‘Duplicis’ mét hoofdletter geschreven wordt. ^{1250, 1251}

Een extract van Ernestina’s doopakte te Middelburg in haar huwelijksbijlagen. (Huwelijksbijlagen Roermond 1832-1840)

Helaas valt er niet veel meer over haar ouders te vertellen. Wat ik wel nog vond in hun huwelijksbijlagen was een akte die er niet ‘standaard’ bij zit. Die akte uit mei 1834 (zie onderstaande afbeelding) komt van de commandant van het derde bataillon artillerie te Luik. Joseph was toen blijkbaar tweedeklas schutter bij de vierde compagnie aldaar, en kreeg toestemming voor zijn huwelijk met Ernestine, onder de voorwaarde dat zij nooit het leger zou volgen. Zij zou, in ‘t geval dat haar man bij het leger zou blijven of zich opnieuw daarbij zou aansluiten, alle rechten die een “femme de compagnie” toekwamen behouden.

Deze akte heeft te maken met het volgende: nadat België zich in 1830 onafhankelijk verklaarde, brak er een strijd los die zou duren tot de erkenning van het land door koning Willem I in 1839. Tussen 1830 en 1839 viel de stad onder Belgisch bewind; Noord-Limburg viel immers (zij ‘t met wat onderbrekingen) al sinds het einde van de tachtigjarige oorlog onder de Spaanse/Oostenrijkse Nederlanden. Van die grens gingen de jonge Belgen dan ook uit. Joseph was dus militair in het Belgische leger, en heeft het, gezien die onafhankelijkheidsoorlog, waarschijnlijk nogal druk gehad in die jaren. In het bovenstaande extract van Ernestina’s doop staat dan ook in de kantlijn dat er één franc en 21 centimes extra betaald moest worden, omdat het extract aan het buitenland werd verstrekt.

“Le joursigné commandant le 3e Bataillon d’artillerie de Liége, accorde par le présent la permission de contracter mariage au Cannonier de 2e classe de la 4e Compagnie du susdit Corps Körner, joseph martin hubert, avec la démoiselle Ernestine Duplessis, de Ruremonde; sous la condition que sen épouse ne le suivre jamais à l’armée: ni aux Cantonnemens & qu’elle rénomee à tous les droits d’une femme de Compagnie, en cas que son mari viendroit à rejoindre son Corps.” (Huwelijksbijlagen Roermond 1832-1840)

Uitsnede van een kaart van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden in 1816 door François Bohn. De rode lijnen geven de grens van ‘t nieuwe koninkrijk België aan vóór de erkenning door Nederland in 1839. (Onbewerkte afbeelding: Universiteit van Amsterdam)

180 Willem (Guillaume) Borré. Geboren in 1774 te Bergen op Zoom.^{1243,843,2355,2696,2677} Gedoopt op 2 januari 1774 te Bergen op Zoom.²⁸⁰¹ Overleed op 5 november 1840 in de Blauwehandstraat te Bergen op Zoom.^{2355 Update: 2/1-2018} Geloof: Gereformeerd, Nederlands Hervormd.^{1243,2801,2677,2570} Hij was kleermaker (1799, 1812, 1815, 1817, 1826, 1828, periode 1830-1835, 1840). – Getuigen bij zijn hervormde doop waren Jacobus Myland en Johanna Elisabeth Myland. – Willem was eerder gehuwd met Johanna Maria (Anna) van Eck, of Hek. Zij kwam uit Delfzijl, wat zo’n beetje letterlijk de andere kant van het land is. Zij gingen op 5 augustus 1795 (NH) in ondertrouw in Berrege, en huwde (NH) daar op 26 augustus 1795. – Ging op 8 oktober 1803 in ondertrouw met Cornelia Smits voor de Bergse schepenbank. – Hij overleed om acht uur ’s morgens, de aangifte werd gedaan door Johannes François Borrie, schoenmaker, 36, zoon en Cornelis van As, meubelmaker, 31, bekende, beiden woonachtig te Bergen op Zoom.^{1253,843,1429,2801,2355,2696,2677,2570,2579,2716 Update: 2/1-2018}Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Borri, Borre, Bor, Borrie, Borij, Bouru, Burrie, Burrij, Boureij.

Adressen:^{2572,172,1096,1243,1253,843,2696,2677,2570,2579,2716,2802 Update: 2/1-2018}

1799: Bergen op Zoom; wijk I nummer 126. Het gezin bestond uit Wil’m Boureij of Bouru en Pieter Bourij of Bouri.
1803: Bergen op Zoom (in ieder geval Cornelia).
1804: Bergen op Zoom; wijk I nummer 126. Het gezin bestond uit Wil’m Burrie, de weduwe Chapelen en de weduwe Burrie (laatste is waarschijnlijk Wilhelmina Lucretia Smeltzer).
1812: Bergen op Zoom; ‘rue Main Bleu’ (Blauwehandstraat) wijk G nummer 12.
1815: Bergen op Zoom; wijk G nummer 12 (is de Blauwehandstraat). Vermeld werd dat Cornelia al twaalf jaar in Berrege woonde, en dat het huis van ’t gezin eigendom was van ene ‘Landmeter’.
1817: Bergen op Zoom; wijk G nummer 12 (is de Blauwehandstraat).
1820: Bergen op Zoom; wijk 7 nummer 12 (is de Blauwehandstraat).
1826: Bergen op Zoom.
periode 1830-1835: Bergen op Zoom; Blauwehandstraat wijk 7 nummer 35a. Inwonend naast zijn vrouw: twee kinderen, Jacob en Petronella Burrie. De kinderen waren beiden rooms, hijzelf en zijn vrouw protestants.
1840: Bergen op Zoom; Blauwehandstraat wijk G nummer 36.

De trouwakte van Willem en Anna Hek. Hij was gereformeerd, zij katholiek. (NH Trouwboek Bergen op Zoom 1734-1809/Genver)

Hij trouwde met Cornelia Smits op 3/30 oktober 1803 voor de schepenbank te Bergen op Zoom⁸⁴³.

181 Cornelia (Cornélie) Smits. Geboren in 1781 te Willemstad (West-Brabant).^{843,2355,2696,2677,2579} Gedoopt op 25 december 1781 te Willemstad (West-Brabant).^548,1330 Overleed op 14 maart 1840 in de Blauwehandstraat te Bergen op Zoom.²³⁵⁵ Geloof: Gereformeerd, Nederlands Hervormd.^1330,2677 Bij haar hervormde doop te Willemstad op eerste kerstdag 1781 werden geen getuigen vermeld. – Zij overleden om half elf ’s morgens, de aangifte werd gedaan door Adrianus Schot, 32, schipper, schoonzoon en door Cornelis van As, 31, meubelmaker, kennis, beiden woonachtig te Bergen op Zoom.^{1330,2355 Update: 2/1-2018}Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Smit.

De overlijdensakte van hun zoontje Theodorus Wilhelmus, die overleed in 1826, triest genoeg nog maar vijf jaar oud. De aangifte werd door Willem zelf gedaan en door Cornelis Blaskens, verver en schilder, die ook voorkomt als getuige voor bijvoorbeeld de familie Van Dort. Blaskens was ‘gebuur’ van Willem en woonde waarschijnlijk op de Kaai. Deze akte biedt duidelijkheid over wat nu ‘werkelijk’ Willems achternaam was. Aan zijn handtekening te zien kon hij niet bijster goed schrijven. Ambtenaar Vergroesen zette een accent aigu op de E, wat het waarschijnlijk maakt dat Willem zijn achternaam uitsprak met een lange E. (Afbeelding: overlijdensregister Bergen op Zoom 1826/Genver)

182 Bastiaan de Ruijter. Geboren in 1777 te Hardinxveld (Zuid-Holland).^890,2799 Gedoopt op 20 april 1777 te Hardinxveld (Zuid-Holland). Overleed op 21 december 1822 te Willemstad (West-Brabant).^{890,2799 Update: 2/1-2018} Geloof: Nederlands Hervormd. Hij was ‘crocheteur’ (1811, wil volgens mij slotenmaker zeggen) en arbeider (1814, 1822). – Hij overleed om half twee ’s middags in huis wijk A nummer 51 te Willemstad. De aangifte werd gedaan door Rijnier van Geland, 45, arbeider en Jan van Wouwe, 35, arbeider, beiden woonachtig te Willemstad en bekenden van de overledene.^{890,2797,2798,2799 Update: 2/1-2018} Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Bastien – de Ruiter.

Hij trouwde met Josina Kooijman op 10 juli 1802 te Willemstad (Hollands Brabant).

183 Josina Kooijman, of Kooiman. Geboren op 30 oktober 1774 te Westmaas (Hoeksche Waard, Zuid-Holland).⁸⁹⁰ Gedoopt op 6 november 1774 te Westmaas (Hoeksche Waard, Zuid-Holland). Zij overleed op 27 juli 1833 (om 20u30) te Willemstad (West- Brabant), op 58-jarige leeftijd⁸⁹⁰. Geloof: Nederlands Hervormd. Zij was bij haar overlijden arbeidster.⁸⁹⁰

Het wapen van Willemstad, lang een Hollandse enclave in West-Brabant (wat relatief was, de omgeving met de polders van Moerdijk en Dinteloord is vanouds ook Hollands van karakter). Weinig relatie met Bergen op Zoom misschien; doch het kleine wapen in ‘t wapen is toch echt dat van de Markies van Bergen op Zoom. (Afbeelding: Archmedus/Wikimedia Commons)

184 & K25 Joannes Jacobus (Jean) Knoet. Geboren op 23 maart 1780 te Bergen op Zoom.²¹⁶⁵ Gedoopt op 23 maart 1780 te Bergen op Zoom.⁷³⁵ Overleed mogelijk in 1813 in Saksen. Geloof: Rooms-Katholiek.⁷³⁵ Hij was (recruut-)fuselier, handelaar en koopman. De getuigen bij zijn doop waren Joannes Knoth en Jacoba Leeuwerk. Hij was (recruut-)fuselier, handelaar en koopman. De getuigen bij zijn doop waren Joannes Knoth en Jacoba Leeuwerk. Hij trad in 1809 in millitaire dienst, en zou in 1810 bij Den Haag gesneuveld zijn; op 8 april 1826 was zijn verblijfplaats onbekend, er is dus nimmer een overlijdensakte opgemaakt. In 1829 werd hij als overleden vermeld. Hij werd op 28 maart 1809 werd hij aangenomen als recruut-fuselier en werd op 30 maart 1809 gezonden naar het “derde regiment infanterie van Linie”. Op 30 april 1802 werd er een kind van hem doodgeboren.^{537,826,2351,735,2384}Hij woonde in 1800 met zijn vrouw te Bergen op Zoom.²¹⁶⁵Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Ioannes, Johanis – Knoth.

In november 2017 schreef ik over hem:

De Fransen zaten sinds 1792 al in ‘t huidige België, delen van Limburg en Zeeuws-Vlaanderen. In 1806 kwam hier mijn persoonlijke favoriet koning Lodewijk Napoleon (zie plaatje hierboven) regeren als staatshoofd van de nieuwe vazalstaat Holland. Het tot 1795 bezette Staats-Brabant ging volwaardig deel uitmaken van dit nieuwe land, nu als het département Brabant. Wat mij betreft bracht die Franse tijd hier meer goeds dan slechts; burgelijke stand (voor mij nog dagelijks handig), ‘t kadaster, een grondwet, ‘t metrieke stelsel, een seculiere staat.

In deze tijd ging mijn voorouder Joannes Jacobus Knoet, ogenschijnlijk vrijwillig, in dienst. Zijn vader was al militair, dus zo’n stap zou niet heel opvallend zijn, zij ‘t niet dat hij op dat moment reeds vijf kinderen had bij zijn vrouw Barbara Pluijmen. Ik wist al dat hij op 28 maart 1809 werd aangenomen als recruut-fuselier voor ‘t Franse leger en op 30 maart 1809 op pad ging naar het derde regiment infanterie van de linie. Tot zover was enkel bekend dat Joannes in 1826 al jaren vermist was; in 1829 werd hij als overleden beschouwd. Ergens heb ik ook ooit gelezen dat hij in 1810 gesneuveld zou zijn, en dat bewijs hiervoor in Den Haag zou liggen. Meer antwoorden vond ik (net als over veel anderen in dit lijstje) bij de stamboeken uit die tijd van ‘t Franse ministerie van defensie. Hij werd ingeschreven (inventarisnummer 21Yc871, stamboeknummer 1864) als Jean Jacques Knoet, geboren te Bergen op Zoom op 28 maart 1780 als zoon van Jean Knoet en Jaques Hanevade. Hij was op 10 april 1809 aangekomen bij Napoleons leger, waar hij inderdaad als vrijwillig fuselier diende; ‘enrôlé volontaire’ werd er vermeld.

Afbeelding: Ministère des Armées, Parijs

Op 17 september 1810 ging Joannes aan de slag als grenadier bij ‘t tweede bataljon grenadiers van het 124ste regiment infanterie van de linie. Zijn uiterlijk werd opgenomen en er werd gezegd dat hij deelnam aan de campagne van 1809. Belangrijker is de regel “deserté le .. 1813”, daar komen we zo op terug. Het 124ste regiment infanterie van de linie werd in 1810 heropgericht. Het was een Nederlands regiment; het werd gevormd uit het derde regiment ‘Hollandse’ infanterie en het eerste bataljon van het zevende regiment Hollandse infanterie. Bij dat eerste diende Jean Jacques Knoet als fuselier, hij werd dus mee overgeplaatst naar het 124ste regiment infanterie van linie. Hij diende toen als vrijwillig grenadier, eigenlijk als beroepsmilitair, tussen de Nederlandse dienstplichtigen. Onder kolonel Jean-Baptiste Lafitthe nam hij deel aan de veldtocht op Rusland in 1812. Dat hij daarvan terugkwam mag gerust een wonder heten. In 1813 sloten de Pruisen zich aan bij de Russen in hun strijd tegen Frankrijk en werden er meerdere veldslagen gevoerd in Oost-Duitsland. Ook hieraan nam ‘t 124ste regiment deel; de slag bij Lützen, de slag bij Bautzen, de slag bij Stettin en de slag bij Wittenberg. In dit jaar zou Knoet gedeserteerd zijn. Dan kan dus ook gewoon betekenen dat hij sneuvelde maar niet geregistreerd werd. Maar stel dat hij wel deserteerde.. Stel dat je al vier jaar vecht voor de keizer, en in 1812 allemaal jonge dienstplichtigen hebt leren kennen. Strijdmakkers, waarvan het overgrote deel niet met je mee terug marcheerde. En dan mag je opnieuw.. Kan je het hem kwalijk nemen? In ieder geval kwam hij niet terug. Misschien toch gesneuveld, of gestorven door uitputting of in krijgsgevangenschap. We weten ‘t niet.

Hij trouwde met Barbara Ludovicus Pluijmen op 12/27 juli 1800 te Bergen op Zoom.⁵³⁷

185 Barbara Ludovicus Pluijmen. Geboren op 12 maart 1777 te Bergen op Zoom. Overleed op 13 april 1848 te Bergen op Zoom; zij werd 71 jaar oud. Geloof: Rooms-Katholiek. Ook: Barbara – Pluym, Pluijm. Zij was ‘waschvrouw’ in 1828, en arbeidster in 1829. Barbara is niet hertrouwd nadat haar man vermist raakte; en dat kon eigenlijk ook niet, aangezien zijn overlijdensakte ontbrak.

”Den vigesima tertia baptizata est Ioannes filius leg. joannis knoth ex Rimmels et jacoba Vadde Bergizomensis Susceporum Joannes Knoth et Jacoba Leeuwerk”/Op de 23e is gedoopt Joannes, wettige zoon van Joannes Knoth uit Rimmels en Jacoba Vadde uit Bergen op Zoom. Getuigen: Joannes Knoth en Jacoba Leeuwerk. (Afbeelding: RHC ‘t Markiezenhof)

186 Christiaan (Chretien) Schrier. Geboren op 16 november 1775 te Kats (Noord-Beveland, Zeeland).⁵³⁶ Gedoopt op 19 november 1775 te Kats (Noord-Beveland, Zeeland). Woonde te Sluis (Zeeuws-Vlaanderen), in 1805, 1828.¹²³⁴ Overleed op 24 februari 1832 te Sluis (Zeeuws-Vlaanderen); hij werd 56 jaar oud. Geloof: Nederlands Hervormd, gereformeerd. Christiaan kwam waarschijnlijk bij zijn huwelijk van Kats op Noord-Beveland naar Sluis, over de grens bij Brugge. Hij was gereformeerd van geloof, en van beroep schippersknecht te Sluis (1803), veerman (1805), schipper (1827) en werkman (1827, 1828). Dit echtpaar vond ik eind 18e eeuw terug in de burgelijke stand van de Franse tijd. Zeeuws-Vlaanderen en Limburg werden eerder ‘aangehecht’ bij het nieuwe Franse keizerrijk, een zeer woelige tijd. Het betekende ook dat in die gebieden de burgelijke stand eerder werd ingevoerd dan in de rest van huidig Nederland. In de BS-boeken van Sluis (‘commune d’Écluse’ in het ‘département d’Eeclo’) van tussen 1796 en (ongeveer)1815 kwam ik afwisselend nederlandstalige en franstalige akten tegen, en afwisselend data in de gregoriaanse en republikeinse jaartelling. Laatste was een overblijfsel van de Franse revolutie, en telde de leeftijd van de Franse republiek met een ander systeem van maanden en weken. ^{536,1234,1235}

De huwelijksakte werd opgesteld in het Nederlands, maar voerde een republikeinse datum: 19 Prairial XI. Als Kristiaens’ geboorteplaats werd ‘Cats Bataefsche Republiek’ opgegeven, in 1803 in het buitenland dus, al was de Bataafse Republiek niet meer Nederland als Franse vazalstaat.

Het laatste deel van de (nogal uitgebreide) huwelijksakte, waarop ook de handtekeningen van het echtpaar te zien zijn. Om te beginnen werden ook echtscheidingen, zij het in sommige gevallen, toegestaan (zeer vooruitstrevend voor die tijd!) en geregistreerd, zoals in de balk boven te lezen valt. Johannes Jacobus Hennequin, ‘ad joint maire deser commune’, ofwel waarnemend burgemeester, ondertekende de akte ‘by afwezigheid van de maire doende de functies van de publieque ambtenaar van den civilen staet’, ofwel bij afwezigheid van de burgemeester die normaliter ook de rol van ambtenaar der burgelijke stand op zich nam. Een der getuigen was Johannes Moelaert, oom van de bruid, en toevalligerwijs ook ambtenaar van de burgerlijke stand (of hij was dat in ieder geval enkele jaren eerder te Sluis; in de akte wordt hij vermeld als ‘commissionaris’), te herkennen aan de mooie handtekening Moelaert met de vele krullen eronder. Over deze oom vertel ik meer bij Johanna’s vader Leonardus (nummer 374).

Hij trouwde met Johanna Hendrika Moelaert op 8 juni 1803 te Sluis (Zeeuws-Vlaanderen).⁵³⁶

187 Johanna Hendrika (Jeanne Henriette) Moelaert. Geboren op 14 december 1766 te Sluis (Zeeuws-Vlaanderen).⁵³⁶ Overleed op 19 september 1853 te Sluis (Zeeuws-Vlaanderen); zij werd 86 jaar oud. Zij was particuliere, en woonde te Sluis in 1828.¹²³⁴Een Johanna Adriana Moelaart wordt in het archief van het Scheldedepartement (Rijksarchief Gent) als inwoonster (”vrouw”) vermeld op het adres Kaai 796 in Sluis in 1796. Ze is dan dertig jaar oud. ¹⁹⁸⁰Schrijfwijze voornaam ook: Johanna Wenderina, Jeanne Henriette, Jean Henderina en Johanna Hendrina. ^{Update: 27 oktober 2015}

De staatkundige situatie in Zuid-Nederland in 1808. Er bestond toen het Koninkrijk Holland (samen met een deel van het nu Duitse Oost-Friesland), met een broer van Napoleon aan het hoofd. De voormalige Oostenrijkse Nederlanden waren geannexeerd door Frankrijk, samen met Limburg, Zeeuws-Vlaanderen en het strategische Vlissingen. Later werd heel Holland door het keizerrijk bezet, en vormde Zeeuws-Vlaanderen met het huidige Oost-Vlaanderen het Scheldedepartement. Zeeland werd het departement van de Scheldemonden, en ook Bergen op Zoom behoorde daar toe. (Afbeelding: Groote Historische Schoolatlas ten gebruike bij het onderwijs in de vaderlandsche en algemene geschiedenis (no.7), door H. Hettema jr., 1920, via Wikimedia Commons).

Een zicht op ‘t historische centrum van Sluis. De toren is geen kerktoren, maar een belfort, het enige in zijn soort in Nederland. (Bron afbeelding: M. Hendryckx/Creative Commons)

188 Josephus (Joseph) Luijten. Geboren op 6 februari 1791 te Oud-Gastel (West-Brabant).^855,2807 Gedoopt op 26 februari 1791 te Oud-Gastel (West-Brabant).¹⁸⁸ Overleed op 15 januari 1863 op ’t dorp van Oud-Gastel (West-Brabant), hij werd 71.^{853,1122,2810 Update: 2/1-2018} Geloof: rooms-katholiek. Hij was schoenmaker (1819, 1839, periode 1839-1849, 1850, 1860). – Zijn doopgetuigen waren Michael Janse en zijn grootmoeder Jacoba van Gool. Vermeld werd: “peter ex baelhertog et meter Gastol.” – Getuigen bij zijn huwelijk in 1819 waren Samuel Verhagen, schoolonderwijzer, 32, Adriaan van Oosterhout, kleermaker, 48, Abraham Antonius, bakker, zestig en Jan Dingeman, winkelier, 33, allen woonachtig te Oud-Gastel.^{855,853,1122,188,2807 Update: 2/1-2018}Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Luyten.

Adressen:^{1122,855,853,2808,2807 Update: 2/1-2018}

1819: Oud-Gastel.
periode 1829-1838: Oud-Gastel; wijk D nummer 2 (Meer en Stoof). Het gezin bestond uit Joseph Luijten, 38, schoenmaker, Elizabeta Merrienboer, 35, Adriaan van Merrienboer, veertien, Hendrik Luijten, negen, Elizabeth Luijten, zeven, Wouter Luijten, vijf, Johanna Luijten, drie, Cornelia Luijten en Antonij Luijten, twaalf.
periode 1839-1849: Oud-Gastel; wijk D nummer 6 (Meir en Stoof).
14/2-1847: Oud-Gastel.
periode 1850-1862: Oud-Gastel; oud huisnummer: wijk C nummer 4, nieuw huisnummer wijk A nummer 202.
periode 1860-1869: Oud-Gastel; wijk A nummer 218.

Hij trouwde met Elisabeth van Merriënboer op 15/19/22 augustus 1819 te Oud-Gastel (West-Brabant).^854,1122

189 Elisabeth van Merriënboer. Geboren in 1794 te Oud-Gastel (West-Brabant).^{855,1122,2809,2807} Gedoopt op 25 juni 1794 te Oud-Gastel (West-Brabant).¹⁸⁸ Overleed op 8 februari 1865 op ’t dorp van Oud-Gastel (West-Brabant).^853,2809 ^{Update: 2/1-2018}Geloof: rooms-katholiek. Getuigen bij haar doop waren Gerardus Koevoets en Antonia van Meel. – Zij overleed om twee uur ’s nachts, de aangifte werd gedaan door Hendrik Luijten, 44, schoenmaker, zoon en door Jacobus Paantjens, 42, kleermaker, beiden woonachtig te Oud-Gastel.^{188,2809 Update: 2/1-2018} Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Elizabetha – Van Merrienboer.

190 Michiel (Magiel) Havelaar. Geboren op 15 juni 1786 te Woudrichem (Midden-Brabant).^1258,2114 Gedoopt op 18 juni 1786 te Woudrichem (Midden-Brabant).¹²⁵⁶ Overleed op 29 februari 1844 te Woudrichem (Midden-Brabant), hij werd 57.^1256,1257 Woonde te Woudrichem (Midden-Brabant) in 1808, 1810 en 1844.^{1257,1258,2113} Geloof: Nederlands Hervormd/Gereformeerd. Magiel was dagloner (1810) en arbeider (1843, 1844). Hij overleed om drie uur ‘s nachts. De familie woonde in huis nummer 81 te Woudrichem in de periode 1840-1850. Inwonend: Maria Havelaar (*20/6-1821 te Woudrichem) en Gerrigje Havelaar (*7/6-1825 te Woudrichem)^{544,1257,2113} Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Machiel.^{Update: 1 maart 2016}

Hij trouwde met Maria Vink op 18 december 1808 te Woudrichem (Midden-Brabant).¹²⁵⁸

191 Maria Vink. Geboren op 6 december 1781 te Woudrichem (Midden-Brabant).^1258,2114 Gedoopt op 11 december 1781 te Woudrichem (Midden-Brabant).²¹²⁵ Overleed na 14 februari 1847. Woonde te Woudrichem (Midden-Brabant) in 1808, 1810 en 1847.^1258,2113 Geloof: Nederlands Hervormd. Zij was arbeidster (1843).⁵⁴⁴^{Update: 1 maart 2016}

192 Johannes (Jan) Linders. Geboren in 4 oktober 1711 te Woensdrecht (West-Brabant). Gedoopt in 4 oktober 1711 te Woensdrecht (West-Brabant).²⁸¹ Overleed in 1779 te Woensdrecht (West-Brabant) op 66-jarige leeftijd, en werd begraven op 30 januari 1779 te Woensdrecht (West-Brabant).²⁸¹ Geloof: Rooms-Katholiek. Ook vermeld als Lenders en als Linders Nuts met ‘Linders’ als patroniem. Hij was eerder gehuwd met Barbarina Sanders op 11 februari 1743 te Woensdrecht.²⁸¹

Hij trouwde met Cornelia Peter Jan Kerstiaanse in 24 mei 1749 te Woensdrecht (West-Brabant).²⁸¹

193 Cornelia Peter Jan Kerstiaanse. Geboren in 1726. Gedoopt op 16 december 1726 te Loenhout (Antwerpen, België).⁷⁶¹ Zij overleed in 1804 en werd begraven op 6 maart 1804 te Woensdrecht (West-Brabant). Geloof: Rooms-Katholiek. Ook vermeld als: Cornelia Piters – Peters, Christiaens, Bastiaansen, Pitaers, Kerstiaense, Piters, Christiaenssen. Zij was eerder gehuwd met Gerardus Mathias Anthonissen Offermans (gedoopt op 18 maart 1718 te Nispen, voornaam ook Geert Matthijs) op 5 februari 1747 te Woensdrecht.⁷⁶¹

194 Joannes Baptist Demmers. Geboren in 1751 te Ravels (Antwerpen, België). Gedoopt op 1 oktober 1751 te Ravels (Antwerpen, België).¹⁵⁹ Overleed in 1801, werd begraven op 15 april 1801 te Woensdrecht (West-Brabant). Woonde te Woensdrecht in 1788.²¹ Geloof: Rooms-Katholiek.

Hij trouwde met Elisabeth Bril op 11 februari 1788 te Ossendrecht (West-Brabant).²¹

195 Elisabeth Bril. Geboren in 1768 te Woensdrecht (West-Brabant). Gedoopt op 31 juli 1768 te Woensdrecht (West-Brabant). Overleed op 25 april 1810 te Ossendrecht (West-Brabant).¹⁹⁵⁶Woonde te Woensdrecht in 1788.²¹ Geloof: rooms-katholiek. ^{Update 22 augustus 2015}

196 Reinder Jelles Jellema. Geboren op 27 april 1784 te Sneek (Friesland).²⁸²⁶ Gedoopt op 27 mei 1784 te Sneek (Friesland).²⁸²⁶ Overleed op 28 april 1813 te Sneek (Friesland), hij werd 29.^{2820,2824,2828,2832 Update: 2/1-2018} Geloof: Nederlands Hervormd. Hij was zaadstorter (1811), stads-roggedrager en ‘stads-Rogdrager’ (1813). – Hij nam zijn achternaam aan in 1811, toen veel Friezen nog geen achternaam droegen. Reinder woonde toen te Sneek, en was vader van Jelle, vier jaar, Pieter, 1 jaar en Lijdia, 1/4 jaar. – Hij overleed om één uur ’s middags. De aangifte werd gedaan door Jan Pieter Vijlstra, 43, uurwerkmaker en door Petrus Ringenalder, 25, timmermansknecht, beiden buren en dus woonachtig te Sneek.^{358,2079,2824,2825 Update: 2/1-2018}Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Reinder-Jelles, Reinder Jolles, Jelle Reijnder.

Adressen:^{2825,994,366 Update: 2/1-2018}

1806: Sneek (beide echtelieden).
1811: Sneek; wijk 7 nummer 68.
1816 (Antje): Sneek; wijk 8 nummer 60.

Hij trouwde met Anna Pieters (Anna) Cleijenburg op 25 mei 1806 te Sneek (Friesland).^358,366

197 Antje Pytters Cleijenburg. Geboren op 18 september 1785 te Leeuwarden (Friesland).^2827,2828 Gedoopt op 7 oktober 1785 te Leeuwarden (Friesland).²⁸²⁷ Overleed op 17 april 1816 te Sneek (Friesland), zij werd dertig.^{2820,994 Update: 2/1-2018} Geloof: Nederlands Hervormd. Zij was breidschoolhoudster (1815). – Zij hertrouwde op 29/1-1815 te Sneek met Uilke Klaazes Dijkstra (ook: Uilke Claases, *Sneek, 17/1-1791), zoon van Klaas Uilkes Dijkstra en Nieske Iedes. Uilke was in 1815 verver en glazenmaker. Vermeld werd wie zijn ouders waren en dat zij overleden waren, begraven te Sneek respectievelijk op 30/10-1808 (hij overleed aan TBC) en 24/8-1808 (zij overleed aan galkoortsen). De afkondigingen hadden plaats op 15 en 22 januari 1815, de getuigen waren Jan Uilkes Dijkstra, kuiper, veertig, oom van de bruidegom en Sijmon Arjens de Vries, koopman, 38, neef van de bruidegom, Jan Schaaf, wolkammer, 29, ‘niet bevriend’ en Gabe van Delden, uurwerkmaker, 25, ‘mede niet bevriend’, allen woonachtig te Sneek. – Uilke zou op 28/7-1816 te Sneek hertrouwen met Hendrina Pieters Brandenburg, 21, geboren te Sneek, dochter van Pieter Jans Brandenburg en Rinske Dirks. Hij overleed uiteindelijk op 2/11-1837 te Sneek. – Zij overleed om negen uur ’s avonds, de aangifte werd gedaan door Hijltje Murkes Nasan, arbeider, 44 en door Lieuwe Jans Stienstra, wever, 31, beiden buren en dus woonachtig te Sneek. Vermeld werd dat zij overleed in wijk 8 nummer 60 te Sneek. ^{2828,2829,994,2830,2831,2832 Update: 2/1-2018}Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Anna-Pieters, Anna, Anna Pieters – Kleyenburg, Cleyenburg, Kleijenburg.

199 Johanna Volkaart. Geboren in 1785 te Bergen op Zoom.²⁵⁷³ Gedoopt op 25 september 1785 te Bergen op Zoom.^508,153 Overleed op 7 mei 1864 te Bergen op Zoom.^153,2573 Geloof: rooms-katholiek.^{Update: 2/1-2018} Zij was arbeidster (1815, 1824) en naaister (1843). – Haar doopgetuigen waren Marinus Volkaert en Petronilla van Meer. – Johanna kreeg in 1824 ongehuwd een kind met Johannes van de Casteelen (1792-1870) uit Halsteren. Het kind werd erkend door Johannes maar zij trouwden niet. – Zij overleed om zeven uur ’s-avonds, de aangifte werd gedaan door Frederik Alder, 41, tweede commies der gemeentesecretarij en Lodewijk Frederik Hoffman, 35, bediende in ’t burgergasthuis, beiden woonachtig te Bergen op Zoom. Het lijkt erop dat ze haar laatste jaren sleet in ’t ABG.^{272,1314,153,2573,272,2840 Update: 2/1-2018} Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Joanna – Volkaert.

De geboorteakte van dochter Anna Volkaart, Bergen op Zoom, 1815. Johanna’s vader Jacobus deed geen aangifte, hij was reeds in 1794 overleden. De geboorteaangifte werd gedaan door Henderika Huijsselaar, vroedvrouw, met getuigen stadsbode Johan Adolph Court en arbeidster Marijna Anthonissen. Een verband met laatste getuige is mij onbekend. (Afbeelding: RHC ‘t Markiezenhof)

200 Gabriël Huijps. Ook: Gabriel – Huybs, Hups. Geboren op 6 april 1775 te Wouw-Bulkenaar (West-Brabant).^878,1247 Gedoopt op 9 april 1775 te Wouw (West-Brabant).⁸⁷⁸ Overleed op 28 september 1819 (om twee uur ‘s nachts¹²⁴⁸) in de gemeente Roosendaal (West-Brabant); hij werd 44 jaar oud.^15,1248 Geloof: Rooms-Katholiek. Gabriël was landbouwer (1813)¹²⁴⁹ en bouwman (1819) van beroep¹²⁴⁸. Hij werd geboren op de Bulkenaar, een buurtschap dat kerkelijk onder Wouw viel, en na het ancienne régime bestuurlijk onder Roosendaal. Tegenwoordig grenst het aan een vinex-wijk van Roosendaal. Bij zijn huwelijk voor de Roosendaalse schepenbank in 1801 werd vermeld dat hij afkomstig was van ‘Bulkenaar onder Haïnk’. In de vroege bevolkingsregisters van ‘t dorp wordt wijk I ook Haïnk genoemd, Bulkenaar viel daar ook onder.^15,580,1247 Gabriël woonde bij zijn huwelijk in 1801 op Bulkenaar, en later met zijn gezin op Haïnk in 1801, op Bulkenaar in 1803, 1806 en 1808, op Oostelaar onder Wouw in 1804, en in de gemeente Roosendaal in 1813. ^{1247,850,1249}

Hij trouwde met Anthonetta Jongeneelen op 24 januari 1801 (ondertrouw schepenbank Roosendaal)/8 februari 1801 (huwelijk schepenbank Roosendaal en voor de Sint-Lambertuskerk te Wouw) te Roosendaal (West-Brabant)/Wouw (West-Brabant).^15,580,1247

201 Antonia (Anthonetta) Jongeneelen (of Jongenelen). Geboren op 16 april 1775 te Wouw-Haïnk (West-Brabant).^15,1247,787 Gedoopt op 16 april 1775 te Wouw (West-Brabant).^15,787 Overleed op 26 november 1841 (om half zes ‘s avonds⁷⁸⁷) te Roosendaal-Wijk I⁷⁸⁷ (West-Brabant, wil zeggen op Bulkenaar of Haïnk); zij werd 66 jaar oud.⁷⁸⁷ Woonde te Wouw-Bulkenaar (West-Brabant, 1801, 1803, 1806, 1808), Wouw-Haïnk (1801, bij haar huwelijk), Wouw-Oostelaar (1804), Roosendaal-Wijk I23 (1841), in 1801-1841.^1247,787,850 Geloof: Rooms-Katholiek. Zij was landbouwster.¹⁵

De overlijdensakte van Gabriël, 1819. (Afbeelding: GA Roosendaal)

De overlijdensakte van Anthonetta, 1841. Haar woonplaats werd drie maal vermeld, plus dat zij gedoopt werd te Wouw. (Afbeelding: GA Roosendaal)

202 Jan (Jean) Verbraak. Ook: Joannes – Verbraack. Geboren in 1778 te Wouw-Westelaar (West-Brabant).^233,663 Gedoopt in 13 maart 1778 in de Sint-Lambertuskerk te Wouw (West-Brabant). Hij overleed op 16 maart 1832 (om tien uur ‘s morgens²³³) te Roosendaal-Haïnk (West-Brabant).²³³ Geloof: Rooms-Katholiek.

Jan was herbergier (1819) en landbouwer (1832) van beroep. Hij woonde kerkelijk onder Wouw op 21 april 1810, en op ‘t adres I22 te Roosendaal in 1832. Zijn schoonmoeder Dingena Talboom (nr. 407) woonde bij hem in op I22 bij haar overlijden in 1816, waarbij wel een toponiem werd vermeld. We kunnen er dus vanuit gaan dat I22 (en wijk I21, zie Anna Catharina Maas) de Haïnk betrof. ^1249,233

Hij trouwde met Anna Catharina Maas op 21/29 april 1810 te Roosendaal (West-Brabant)/Nispen (West-Brabant).⁶⁶³

203 Anna Catharina (Cathérine) Maas. Schrijfwijze ook: Catharina – Maes. Geboren op 6 juli 1784 te Essen (Antwerpen, België) of Nispen (West-Brabant).^200,663 Gedoopt in 1784 te Nispen (West-Brabant).²⁰⁰ Overleed op 30 april 1836 te Roosendaal-Haïnk (West-Brabant); op 51-jarige leeftijd.²⁰⁰ Geloof: Rooms-Katholiek.

Anna was tapster in 1836²⁰⁰. Zij woonde te Nispen (West-Brabant) op 21 april 1810, in de gemeente Roosendaal in 1813, en aldaar op ‘t adres I21 in 1836. De snelle veranderingen in dit grensgebied rond 1800 zorgen voor nogal wat verwarring. Zo vermeld haar overlijdensakte dat zij geboren werd “in deze gemeente”, wat gemeente Roosendaal en Nispen wilt zeggen, en dat zij gedoopt werd te Nispen. De inschrijving van haar huwelijk te Nispen in 1810 vermeld weer Essen als plaats van geboorte. Gezien ‘t feit dat haar vader Cornelis Maes (nr. 406) overleed op Steenpaal onder Essen, kunnen beide geboorteplaatsen kloppen.

Anna’s overlijdensakte, 1836. (Afbeelding: GA Roosendaal)

Inschrijving van hun huwelijk in ‘t RK doop- en trouwboek Nispen-Essen 1778-1810. (Afbeelding: GA Roosendaal)

De middeleeuwse O.L.V. Maria-Hemelvaartkerk te Nispen (1910), in de 20e eeuw verdwenen door afbraak van ‘t schip en oorlogsgeweld. Sinds 1648 was het belijden van ‘t katholieke geloof min of meer verboden in Staats-Brabant, zodat Nispenaren in Essen naar de kerk moesten. Echter in 1797 kregen zij hun kerk te Nispen weer terug, en werd het juist aan de andere kant van de grens in Essen de katholieken verboden te kerken, zodat de rollen omgedraaid werden. In deze kerk huwden Jan en Anna Catharina. (Afbeelding: GA Roosendaal)

204 Cornelis van der Poel. Geboren in 1756. Gedoopt op 10 Apr 1756 te Woensdrecht (West-Brabant). Overleed op 24 februari 1798 te Woensdrecht (West-Brabant). Geloof: rooms-katholiek.

Hij trouwde met Joanna van Doorn op 20 november 1785 te Ossendrecht (West-Brabant).

205 Joanna van Doorn. Geboren in 1764. Gedoopt op 11 oktober 1764 te Woensdrecht (West-Brabant). Overleed op 20 februari 1810 te Woensdrecht (West-Brabant). Geloof: rooms-katholiek.

Een zoon van dit echtpaar was soldaat onder de Franse keizer Napoleon. In november 2017 schreef ik over hem:

Een aantal jaren later, op 26 november 1813, kwam Jean Vandelpoel aan op een Franse kazerne. Het was eigenlijk Johannes van der Poel, broer van Pieter Jan van der Poel. Van hem werd vermeld dat hij geboren werd op 15 december 1793 te Woensdrecht als zoon van Corneil van der Poel en Jean Dooren; woonde te Woensdrecht, van huis uit werkte en op de lijst van dienstplichtigen van het kanton Bergen op Zoom stond met nummer 101. Hij kwam terecht bij het 22ste regiment infanterie van de linie (inventarisnummer 23Yc205 volgens ‘t Nederlandse ministerie van Defensie; gevonden op 21Yc205 bij het Franse ministerie van Defensie, met stamboeknummer 12.415) op, zoals gezegd, 26 november 1813.

Het ’22ste’ was, in tegenstelling tot veel hierboven vermeldde regimenten, geen typisch Nederlands regiment. ‘t Regiment had deelgenomen aan de ‘campagne d’Allemagne’, en dus ook aan de eerder genoemde slag bij Leipzig op 16, 17, 18 en 19 oktober 1813 tegen de zesde coalitie; de Russen, Saksen, Oostenrijkers, Zweden en Pruisen. Deze slag was nogal rampzalig verlopen en er vielen aan Franse zijden 38.000 doden en gewonden te betreuren; wat dus ook haar weerslag had op het 22ste regiment infanterie van de linie. Het ging in ‘t algemeen niet zo goed met Napoleons keizerrijk en dus moest het regiment aangevuld worden met extra dienstplichtingen. De groep waar Jean bij zat was een groep West-Brabantse jongens, die waarschijnlijk samen naar het garnizoen marcheerden waar hun nieuwe regiment zat. Ze kwamen allemaal op dezelfde dag aan; uit Woensdrecht Jean Vandelpoel, Henry Laanen en Pierre Quist, uit Bergen op Zoom Henry Gerard Dalemans, Geert VanDebeld en Corneil VanKastel uit Willemstad, Guillaume Gouten en Jacques Nollen uit Klundert, Thomas Vegers uit Leur, Jean Vissens uit Gastel, Jean Vermeulen en Geraerd Vandennoord uit Made, Corneil Coebak, Adrien Vandiek, Henry Tempelaers, Simon Janssens, Adrien van Dongen, Adrien Moerenhout, Jacques Gladins, Antoine Vangool, Pierre Vanvessem, Jacques Rasemberg, Corneil Deveerd, Adrien Stallen, Corneil Jean Verhoeven en Sébastien Devries uit Oosterhout, Pierre Verwaeter, Chrétien Bachelier, Jean Jozen en Thomas Ligthaert uit Terheijden, Léonard Vanbavel uit Chaam, Pierre Naelden uit Princenhage en enkele tientallen Bredanaars.

Afbeelding: Ministère des Armées, Parijs

In 1814 was het 22ste regiment infanterie van de linie gelegerd in Maastricht en maakte ‘t deel uit van het ‘armée d’Hollande’. Het kan goed zijn dat het regiment na de veldslagen in Duitsland in 1813 al naar Maastricht gekomen was. In 1814 nam het regiment deel aan de zesdaagse veldtocht; een laatste reeks overwinningen voor Napoleon die van doen hadden met de verdediging van de omgeving van zijn hoofdkwartier Parijs. Jean vocht onder meer in de slag bij Vauchamps tegen de Pruisen. Hoe dan ook werd Parijs eind maart 1814 ingenomen door de Pruisen en de Russen, werd Napoleon verbannen naar Elba en kwam deze toffe peer in Frankrijk aan de macht. Bij Jean werd vermeld: “congédié comme étranges le 5 mai 1814”, wat zoveel wil zeggen als dat hij door de buitenlandse machten ontslagen werd. De oorlog was voorbij. Althans, voor hem, het 22ste regiment nam in 1815 nog deel aan de slag bij Waterloo maar ik weet bijna zeker dat Jean daar niet in meevocht. In de lijsten van vermiste Brabantse soldaten onder Napoleon in de Brabantse Leeuw (J. van Gils, jaargang 1989) vond ik één soldaat die een van de jongens uit Jeans ploeg zou kunnen zijn: Govert van de Noot uit Made, 24 jaar in 1814, lichting 19/11-1813.

206 Nicolaas Paardekam. Geboren in 1772 te Ossendrecht (West-Brabant).¹²⁶⁹ Gedoopt on 12 Jun 1772 te Woensdrecht (West-Brabant). overleed on 4 Nov 1838 te Ossendrecht (West-Brabant). Woonde te Ossendrecht-Hageland 179 (West-Brabant), in 1830 en 1832.¹²⁶⁹ Geloof: rooms-katholiek. Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Perecam, Perdecam, Perekam. Nicolaas was arbeider (1830).¹²⁶⁹

Nicolaas wordt in ‘t kadaster over 1811-1832 vermeld als eigenaar van een huis met erf en tuin in ‘t Hageland te Ossendrecht, waarschijnlijk woonde hij ook in dat huis. Het stond naast dat van Cornelius Adriaense (zie nummer 442). Meer informatie hier.^{Update: 5 april 2016}

Originele afbeelding: Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed

Hij trouwde met Johanna van der Mast on 24 augustus 1800 te Ossendrecht (West-Brabant).

207 Johanna van der Mast. Geboren in 1777 te Heimolen (West-Brabant).¹²⁶⁸ Gedoopt on 23 september 1777 te Woensdrecht-Zuidgeest (West-Brabant). Overleed op 30 november 1861 te Ossendrecht (West-Brabant). Woonde te Ossendrecht (West-Brabant, 1830), Hageland 179 (1830), Hageland G4 (1850).^1268,1269 Geloof: Rooms-Katholiek. Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Mast. Zij was arbeidster (1830, 1850).^1268,1269

De inschrijving van de familie Paardekam in ‘t bevolkingsregister van Ossendrecht 1830. (Afbeelding: RHC ‘t Markiezenhof)

Hier Johanna twintig jaar later in 1850, zij woonde toen in bij haar zoons familie, ook op ‘t Hageland, mogelijk zelfs in hetzelfde huis. Zij was ook gezinshoofd, en bijzonder opmerkelijk: als geboorteplaats werd de Heimolen aangegeven. Heimolen valt nu onder Bergen op Zoom, maar viel indertijd onder de schepenen van de Woensdrechtse Zuidgeest; tot dan toe werd Woensdrecht dan ook vermeld als haar geboorteplaats. Zo specifiek als dit kwam ik zelden tegen. (Afbeelding: RHC ‘t Markiezenhof)

208 Huijbregt (Hendrik) van Dijke. Geboren op 2 maart of 5 februari 1803 te Poortvliet (Tholen, Zeeland).¹⁰⁰⁵ Gedoopt op 11 april 1803 te Poortvliet (Tholen, Zeeland).¹⁰⁰⁵ Overleed op 23 november 1882 te Poortvliet (Tholen, Zeeland); hij werd 79. Woonde te Poortvliet (Tholen, Zeeland) in 1826.¹⁰⁰⁵ Geloof: Nederlands Hervormd. Hij was boereknecht (1826), dagloner (1826) en arbeider (1838, 1882). Voor zijn eerste huwelijk werd hij met lotnummer 11 uitgeloot voor millitaire dienst, zijn beschrijving werd wel opgenomen. Hendrik was 1,615m lang, had een gewoon aangezicht en gewone neus en mond, ’n rond voorhoofd en ronde kin, blond haar en blonde wenkbrauwen, blauwe ogen en een ’pokdalig gezicht’. Hij hertrouwde na het overlijden van Pieternella, op 2 juni 1838 met Maria Cornelia Krijn, dienstmeid en in 1814 te Tholen-stad geboren. Wat erg opvalt is dat ook Maria Cornelia een onechtelijk kind was (zie ook Hendriks moeder, nummer 417). Op ‘t gereformeerde eiland werden, toch zeker in die tijd, onechte kinderen niet echt als volwaardige partner voor zoon of dochter gezien. Bij zijn overlijden was Hendrik weduwnaar van Pieternella Pape, hij overleefde dus drie echtgenotes. ^{1005, 1356, 1357, 1358}

Hij trouwde met Pieternella Anthonie Jacoba Blakerd op 7 december 1826 te Poortvliet (Tholen, Zeeland).

209 Pieternella Anthonie Jacoba Blakerd. Geboren op 13 december 1798 te Middelburg (Walcheren, Zeeland).¹⁰⁰⁵ Gedoopt op 23 december 1798 te Middelburg (Walcheren, Zeeland).¹⁰⁰⁵ overleed op 8 Jan 1838 te Poortvliet (Tholen, Zeeland); zij werd 39. Geloof: Nederlands Hervormd. Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Pieternella Jacoba, Pieternella Anthonia, Pieternella – Blakers, Blakert. Zij was arbeidster.

210 Johannis Anthonisse. Geboren op 14 juli 1800 te Poortvliet (Tholen, Zeeland).¹⁰⁰² Overleed op 30 juli 1872 te Poortvliet (Tholen, Zeeland); hij werd 72. Woonde te Poortvliet-Paasdijk 83c (Tholen, Zeeland), in 1850-1857, 1857-1861.^1002,1003 Geloof: Nederlands Hervormd.¹⁰⁰²Johannis was arbeider (1850, 1857). – In 1857 woonde ene Neeltje Vermaas uit Poortvliet in, zij was gehuwd. Johannes werd volgens zijn huwelijksbijlagen geboren op 8 oktober 1799 te Poortvliet.^1002,1003

Hij trouwde met Paulina Cornelia Slotemaker op 9 januari 1822 te Poortvliet (Tholen, Zeeland).²⁷

211 Paulina Cornelia (Poulina) Slotemaker. Geboren op 21 januari 1798 te Poortvliet-Nieuw Strijen (Tholen, Zeeland).^30,1004 Gedoopt op 28 januari 1798 te Poortvliet (Tholen, Zeeland).^30,1004 Overleed op 15 maart 1847 te Poortvliet (Tholen, Zeeland); zij werd 49. Geloof: Nederlands Hervormd. Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Paulina – Slootmaker. Zij was arbeidster (1847).

212 Antonius (Antonie) Musters. Geboren op 21 maart 1793 te Ossendrecht (West-Brabant).^1254,1269 Gedoopt in 1793 te Ossendrecht (West-Brabant). Overleed op 13 januari 1848 te Ossendrecht (West-Brabant). Begraven in 1848 te Ossendrecht (West-Brabant). Woonde te Ossendrecht-Hondseind 111 (West-Brabant, 1830), Ossendrecht (1848).^1254,1269 Geloof: Rooms-Katholiek. Antonie was arbeider (1830, 1848). Overleed om zes uur ‘s morgens.^1254,1269

Hij trouwde met Helena Dekkers on 21 april 1827 te Ossendrecht (West-Brabant).

213 Helena Dekkers. Geboren on 5 februari 1798 te Zandvliet (Antwerpen, België).^1268,1269 Gedoopt in 1798 te Zandvliet (Antwerpen, België). Overleed op 11 januari 1854 te Ossendrecht (West-Brabant); zij werd 55.¹²⁶⁸ Begraven in 1854 te Ossendrecht (West-Brabant). Woonde te Ossendrecht (West-Brabant), Hondseind 111 (1830), Hondseind D28 (1850).^1268,1269 Geloof: Rooms-Katholiek. Helena was arbeidster (1830, 1850). Een geboorteakte kon ik niet vinden; het geboorteregister van Zandvliet begint op de Frans-republikeinse datum 6 ventôse VI, Helena werd geboren op 7 pluviôse VI, een maand eerder.^1268,1269

De inschrijving van de familie Musters in ‘t bevolkingsregister 1830 van Ossendrecht. (Afbeelding: RHC ‘t Markiezenhof)

De overlijdensakte van Antonie, 1848. De aangifte werd gedaan door zijn broer Jacobus, 37 jaar oud, en herbergrier Rochus Ansems. (Overlijdensregister Ossendrecht 1848/Genver)

214 Johannes Baptist Jaspers. Ook: Joannes Baptista Marinus – Jespers. Geboren op 23 november 1805 bij of op de Passantstede te Nispen (West-Brabant).⁶⁷¹ Gedoopt op 23 november 1805 te Nispen (West-Brabant). Overleed op 25 december 1849 te Ossendrecht (West-Brabant); hij werd 44 jaar oud. Geloof: Rooms-Katholiek. J.B. Jaspers woonde te Ossendrecht in 1839, 1848 en 1849. Hij was bouwknecht (1839) en arbeider (1846, 1848). Na lang zoeken heb ik de Passantstede gevonden. Het betreft een boerderij met omliggend gebied met dezelfde naam, ten zuidwesten van Nispen, naast de huidige spoorlijn naar Antwerpen. Op de lijst van wijknummers van de gemeente Roosendaal & Nispen (onderdeel wijkindeling Nispen 1860), wordt ‘t gebied vermeld als de ‘Passantsteeg’, wijk N nummer 26-29 te Nispen. Wijk N30 betroft de Maststraat, de straat waar (de locatie van) de Passantstede tegenwoordig aan ligt. Dat de ‘Passantsteeg’ drie huisnummers omvat geeft aan dat de familie Jaspers niet persé op de Passantstede zelf woonde, maar dat ook in een woning in de buurt kon zijn. Dat is ook te zien op volgende kaarten.

De locatie van ‘De Passant Stee’ in 1830 en 2013. Boven betreft een kadasterkaart van de kadastrale sectie F (Nispen), opgemaakt in 1830 en bijgewerkt tot 1885, weergegeven als ‘De Passant Stee’. De brede baan is de spoorlijn. Onderste kaart laat zien dat er nog wat gebouwen bij zijn gebouwd in de tussentijd. De paarse lijn geeft de grens met België weer. Let op, beide kaarten zijn naar ‘t oosten gezien. (Afbeeldingen: GA Roosendaal/J.W. van Aalst)

Over de Passantstede zelf is verder weinig te vinden. Ik vond wel een aantal oud-bewoners, wat toch een interessant rijtje vormt.

– In 1786 woont het echtpaar Joannes Anthonissen van Eeckelen en Anna Maria Kerstens er. Hun zoon Joannes wordt in 1786 op de stede geboren en te Essen gedoopt.

– In 1792 wonen Josephus Peeters (+1805 te Wouw) en zijn vrouw Maria van Loon (1755-1817) uit Huijbergen op de stede. Hun zoon Cornelis werd in 1792 op de stede geboren, hij zou later kleermaker zijn te Wouw.

– In 1798 woont dezelfde Joannes Anthonissen van Eeckelen op de stede, doch is nu hertrouwd met Norbertina Vergouwen. Hun dochter Adriana (of Gerardina/Bernardina) werd in 1798 op de stede geboren. Adriana zou later huwen met Joannes Baptista Loos (*Essen, 1785, overleden te Kalmthout, 1848). Genealoog E. Boeren ontdekte een bijzonder feitje over deze J.B. Loos: tussen zijn oudste zus en zijn jongste broertje zat ruim 27 jaar leeftijdsverschil!

– In 1804 en 1805 wonen Marijn Jaspers en Anna Catharina Rossen op de stede (nummers 428 en 429).

– Tussen 1851 en 1916 woont er op de stede landbouwster Maria Antonetta Palinckx, gehuwd met Petrus van Oevelen en geboren in 1833 te Huijbergen als dochter van Jan Baptist Palinckx en Maria Catharina Claessen. Haar exacte adressen zijn Passantstede N27 b.k., Passantstede N26 n.k. en Heistraat N26 n.k. Maria en haar man woonde op de stede in de periode dat de spoorlijn naar Antwerpen gebouwd werd (1852-1854), en hebben aan de structuur van de velden te zien land moeten afstaan t.b.v. de spoorlijn.

– In 1924 wordt de stede vermeld in de krant: de huisvrouw van landbouwer ‘P. N.’, die bij de Passantstede woonde, wordt dan bruut overvallen. Misschien was de nieuwe boerderij net ten westen van de stede toen al gebouwd, en woonde P. N. daar. Zie ‘t artikel hieronder.

(Bronnen: RK Doopboek Nispen-Essen 1778-1810 (via GA Roosendaal), Stamboom B. van der Molen, Bevolkingsregister Roosendaal & Nispen 1851-1816, Stamboom E. Boeren)

(Afbeelding: Utrechts Nieuwsblad, 5 februari 1924/Utrechts Archief)

Terug naar Johannes Baptist. In 1824, hij was toen 19, moest hij zich inschrijven voor de nationale militie. Er volgde dan een loting wie in dienst moest en wie niet. Johannes verzuimde zich in te schrijven, en werd bij wijze van straf sowieso ingedeeld. Hij kwam in de 2e afdeling infanterie, waar hij voor diende tussen 1824 en 1833. Zijn uiterlijk werd opgenomen: hij had een ovaal aangezicht, een ronde kind en ‘n rond voorhoofd, bruin haar, bruine wenkbrauwen, bruine ogen, en was 162,2 cm lang.

Hij trouwde met Marie Theuns op 7 januari 1839 te Ossendrecht (West-Brabant).

215 Maria Catharina (Marie) Theuns. Geboren op 28 september 1813 te Ossendrecht (West-Brabant). Zij overleed op 20 februari 1895 te Ossendrecht (West-Brabant); zij werd 81 jaar oud. Geloof: Rooms-Katholiek.Zij woonde vanaf na 1863 tot vóór 1893 op ‘t adres B16 te Ossendrecht, wat Calfven zou zijn.

216 Jacobus de Vos. Geboren in 1764 te Woensdrecht (West-Brabant). Gedoopt op 11 februari 1764 te Woensdrecht (West-Brabant). Overleed op 6 juli 1836 te Ossendrecht (West-Brabant).¹⁰²⁷ Hij woonde te Woensdrecht (West-Brabant) in 1796²¹, en met zijn familie te Putte (West-Brabant) in 1800, 1803, 1804, 1807 en 1814, op ’t Hondseind 99 en 128 (1830) te Ossendrecht en bij zijn overlijden in D132 te Ossendrecht.^{1027,1179,1180,1269}Geloof: Rooms-Katholiek, vermeld NH. Hij was kleermaker van beroep (1830, 1850).^1268,1269In het kadaster over de periode 1811-1832 werd Jacobus vermeld als eigenaar van een huis met erf en tuin aan de Klavetterstraat in de dorpskern van Putte, vlak bij de Belgische grens. Waarschijnlijk woonde de familie ook in dat huis. Meer informatie hier.^{Update: 3 april 2016}

Dit kaartje is ongeveer naar ‘t oosten gezien. (Afbeelding: Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed)

Hij ging in ondertrouw met Veronica de Groof op 16 april 1796 te Ossendrecht (West-Brabant).²¹

217 Veronica de Groof. Geboren op 10 oktober 1776 te Berendrecht (Antwerpen, België).^{784,1180,1269,1268}Gedoopt op 10 oktober 1776 te Berendrecht (Antwerpen, België).¹¹⁸¹ Zij overleed op 14 april 1858 om 16u30 te Ossendrecht (West-Brabant).⁷⁸⁴ Zij woonde bij haar ondertrouw in 1796 te Woensdrecht (West-Brabant), Woonde te Putte (West-Brabant, 1800, 1803, 1804, 1807, 1814), te Ossendrecht-Hondseind 128 (1830), Hondseind D55 (1850).^{1179,1180,1268,126921} Geloof: Rooms-Katholiek, vermeld NH. Ook bekend als/Schrijfwijze ook: De Greef, Groof, De Graaf. Ook bekend als/Schrijfwijze ook: De Greef, Groof, De Graaf. Haar overlijdensakte vermeld als ouders Petrus de Groof en Martina Woumans; Veronica zou wel uit Berendrecht afkomstig zijn. Aldaar is er slecht één dopeling met deze naam bekend, er is geen sprake van de aanwezigheid van de familie Woumans bij de doop van haar kinderen te Putte, en ook in de wijde omgeving geen andere Martina Woumans bekend dan die die huwde met Jan Baptist Notelteirs.^784,1181

De inschrijving van Veronica met haar dochter en ik denk een kleinzoon in ‘t bevolkingsregister 1850. (Afbeelding: Bevolkingsregister Ossendrecht 1850 deel 2/RHC ‘t Markiezenhof).

De familie van Jan Baptist Notelteirs en zijn vrouw Martina Woumans in 1830. Deze Martina Woumans werd dus geboren rond 1767, te jong om de moeder van Veronica te kunnen zijn. (Afbeelding: Bevolkingsregister Ossendrecht 1830/RHC ‘t Markiezenhof)

218 Theodorus (Theodor) Magiels. Geboren op 16 december 1779 te Overpelt (Limburg, België).^{1028,1268,1269} Overleed op 7 april 1871 te Ossendrecht (West-Brabant); hij werd 91.¹⁰²⁸ Theodore woonde te Ossendrecht (West-Brabant), Moleneind 164 (1830), Dorp C44 (1850),^1268,1269 en op A194 vanaf in ieder geval na 1863. Geloof: Rooms-Katholiek. Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Theodore, Theodoris – Machielsen, Michielsen, Machilsen. Hij was dagloner (1811), tuinman (1813), bouwman (1818,1821), landbouwer (1823), herbergier (1834), tapper (1842), en arbeider (1850). 1268,1269

Hij trouwde met Jaqueline Kwik op 13 december 1807 te Ossendrecht (West-Brabant).^26,1028

219 Jacoba (Jaqueline) Kwik. Geboren op 13 december 1783 te Ossendrecht (West-Brabant). Overleed na 1871, mogelijk te Deurne (Antwerpen, België). Zij woonde te Ossendrecht (West-Brabant) in 1821 en 1823, en op de adressen van haar echtgenoot voornoemd. Geloof: Rooms-Katholiek. Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Kivits, Kwick, Kwiek. Jacoba vertrok na ’t overlijden van Theodore naar Deurne, toen als voorstad van Antwerpen in opkomst. Zij was toen 88 jaar oud. Volgens het bevolkingsregister van Ossendrecht vertrok ze alleen, misschien naar een zoon of dochter die als fabrieksarbeider daar werkten. Ik heb geen vreemdelingsdossier noch een overlijdensakte kunnen vinden.

(Afbeelding: Bevolkingsregister Ossendrecht 1850, deel 1/RHC ‘t Markiezenhof)

221 Petronilla Adriaenssens. Geboren op 28 april 1795 te Ossendrecht (West-Brabant).⁷⁷ Overleed op 30 oktober 1873 te Ossendrecht (West-Brabant); zij werd 78.⁷⁷ Woonde in Ossendrecht (West-Brabant), in de Laagstraat 117 (1821) en op Hageland G6 (1850).¹²⁶⁸ Geloof: Nederlands-Hervormd of Rooms-Katholiek. Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Adriaense, Adriaansen, Adriaanssens. Zij trouwde op 28 juni 1828 te Ossendrecht met Martinus (Martien) Buurmans (of Burremans, Buermans), geboren op 12 januari 1802 te Huijbergen en overleden te Ossendrecht op 2 februari 1856. Hij was een zoon van Petrus Buermans (*Essen, 12 juli 1770, + aldaar, 24 maart 1818) en Maria Catharina de Weerd (*Woensdrecht, rond 1770, + Huijbergen, 5 december 1844).

222 Cornelis van Opdorp. Geboren in 1795 te Woensdrecht (West-Brabant). Gedoopt op 3 maart 1795 te Woensdrecht (West-Brabant).⁹⁹³ Overleed op 17 augustus 1846 te Woensdrecht (West-Brabant). Woonde te Woensdrecht (West-Brabant) in 1846. Geloof: Rooms-Katholiek. Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Cornelius.

Hij trouwde met Anna Catharina Bogaars op 12 januari 1816 te Woensdrecht (West-Brabant).

223 Anna Catharina Bogaars. Geboren in 1787 te Essen-Horendonk (Antwerpen, België).⁹⁹³ Gedoopt op 15 november 1787 te Essen (Antwerpen, België).⁹⁹³ Overleed op 18 oktober 1850 te Woensdrecht (West-Brabant).¹³⁶ Woonde te Woensdrecht (West-Brabant), in 1818. Geloof: Rooms-Katholiek. Ook vermeld als Bogaers. Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Maria Catharina – Bogers, Bogaarts.

Het echtpaar werd in het kadaster over 1811-1832 vermeld als eigenaar van huis, erf en bouwland ten oosten van Woensdrecht, aan de Fortuinstraat in een gebied genaamd ‘de Molenakkers’. In dit huis woonde later (in 1849) nog Anna Catharina met hun dochter Johanna van Opdorp, schoonzoon Adriaan Adriaansen en kleindochter Nel Adriaansen. Naast hen woonde toen moeder Anna Catharina Hendrickx met zus Joanna van Opdorp en zwager Martien van Dijk. Het hele verhaal kunt u hier lezen.^{Update: 5 april 2016}

224 Hendricus (Hendrik) van den Kieboom. Geboren op 28 november 1784 op ’t dorp van Halsteren (West-Brabant).^273,1498 Gedoopt op 28 november 1784 te Halsteren (West-Brabant).²⁷³ Overleed op 19 december 1858 te Halsteren (West-Brabant), hij werd 74.^{317,720,1498 Update: 2/1-2018} Geloof: rooms-katholiek. Hendrik was arbeider (1826, 1827, 1858). – Getuigen bij zijn doop waren Jacobus de Vos en Joanna Strijkers. – Hij overleed om tien uur ’s avonds, de aangifte werd gedaan door Martinus Johannes Elling, 44, veldwachter, bekende en door Petrus Hubertus Bervaes, dertig, rijksveldwachter, bekende, beiden woonachtig in de gemeente Halsteren.^{1551,2187,273,1498}^{Update: 2/1-2018}

Adressen:^{720,1551,2187 Update: 2/1-2018}

1826: Halsteren (Hendrik), Steenbergen (Catharina).
1827: gemeente Halsteren.
periode 1849-1859: Halsteren.

Hij trouwde met Catharina van Osta op 5 mei 1826 te Halsteren (West-Brabant).

225 Catharina van Osta. Geboren op 12 augustus 1796 op ’t dorp van Wouw (West-Brabant).⁸⁵⁰ Gedoopt op 12 augustus 1796 te Wouw (West-Brabant).⁸⁵⁰ Overleed op 9 november 1858 te Halsteren (West-Brabant), zij werd 62.^{317,720,1498 Update: 2/1-2018} Geloof: rooms-katholiek. Zij was dienstbode te Steenbergen (1826) en arbeidster (1858). – Zij overleed om elf uur ’s avonds, de aangifte werd gedaan door Laurens van den Kieboom, 27, arbeider, zoon en door Martinus Johannes Elling, 44, veldwachter, bekende, beiden woonachtig in de gemeente Halsteren.^{2187,1498 Update: 2/1-2018} Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Van Hosta.

226 Marinus (Marijn) Loos. Geboren in 1792 te Halsteren (West-Brabant).¹⁹⁵² Gedoopt op 27 januari 1792 te Halsteren (West-Brabant).¹⁹⁵² Overleed op 18 december 1865 te Halsteren (West-Brabant).^{548,563 Update: 2/1-2018} Geloof: rooms-katholiek. Hij was arbeider (1817, 1822, 1849-1865) en landbouwer. – Zijn overgrootmoeder Catharina Tilemans was zijn meter, ene Marinus Jaspers zijn peetvader. – Zou op 4 februari 1793 te Halsteren geboren zijn. – Hij was in 1817 niet geletterd.^{720,1266,1952,1550 Update: 2/1-2018}Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Marijnus.

Adressen:^{563,720,1266,1550 Update: 2/1-2018}

1819: Lepelstraat.
1822: Lepelstraat.
1846: gemeente Halsteren.
periode 1849-1859: gemeente Halsteren; wijk Lepelstraat, nummer 60c.
periode 1859-1865: gemeente Halsteren; wijk B nummer 167, wijk B nummer 43 en wijk B nummer 142.
1865: gemeente Halsteren.

Een broer van Marijn was soldaat onder de Franse keizer Napoleon. In november 2017 schreef ik over hem:

Voor mijn voorouders was de Franse tijd minder fijn. ‘t Zal ze in Bergen op Zoom weinig uitgemaakt hebben of ze nu onder Den Haag of onder Parijs vielen. En dat de schuurkerken verleden tijd waren, zal zeker enige steun voor Napoleon hebben opgewekt (terwijl in Bels deze seculiere aanpak juist een hoop weerstand opleverde). Maar de nieuw ingevoerde dienstplicht was iets wat een hele grote impact had op de gezinnen van mijn voorouders. Die dienstplicht was nieuw; voorheen ging men in (vreemde) krijgsdienst voor ‘t geld, ‘t avontuur of omdat pa het ook had gedaan. Maar nu werden alle twintigjarige mannen zonder geldige uitzonderingspositie opgeroepen om ‘t leger in te gaan. Het invoeren van die conscriptie werd vóór 1810 al door Napoleon aan zijn broer, de koning van Holland, gevraagd, maar die had daar bezwaren tegen, wat hem uiteindelijk ook nekte als koning. In 1810 annexeerde de keizer het koninkrijk en was de dienstplicht een feit.

Eén van de mannen die met deze nieuwe dienstplicht aan de slag kon was Corneil Loos, broer van Marijn Loos (1792-1865). Corneil kwam op 13 april 1812 aan bij ‘t 36ste regiment infanterie van de linie. Hij werd ingeschreven in register 21Yc324 met stamboeknummer 9966. Vermeld werd dat hij geboren was te Halsteren op 20/2-1793, en “son dernier domicile était à Wouw, département du Deux Nethes, profession d’ Domestique.” Oftewel, hij woonde eerst in Wouw, en werkte van huis uit. Het 36ste regiment infanterie van de linie was, in tegenstelling tot veel andere regimenten die in dit lijstje voorkomen, geen ‘typisch Nederlands’ regiment. Waar veel Nederlandse jongens met de keizer zelf op weg gingen naar Rusland, was Corneils regiment in 1812 oorlog aan ‘t voeren in Spanje. Op 21 juli 1812 nam dit regiment deel aan de slag bij Castalla, waarbij ‘t keizerlijk leger vocht tegen één Spaans leger onder leiding van de Spaanse commandant Joseph O’Donnell. Op 22 juli 1812 vochten zij een slag uit bij Les Arapiles in Castilië tegen de Spanjaarden, Britten en Portugezen. Nu kon ‘t regiment niet in twee verschillende plaatsen tegelijk zijn, dus Corneil zal aan één van deze twee veldslagen deelgenomen hebben. In 1813 vocht ‘t regiment in San-Millan-Osma, Vitoria in Baskenland, bij de Nivelle, en bij de Nive, allemaal veldslagen in het kader van de ‘Spaanse onafhankelijkheidsoorlog’ van 1808-1814. Toch denk ik niet dat Corneil in 1813 in Spanje zat. Zijn stamboekinschrijving vermeld namelijk dat hij krijgsgevangen werd gemaakt in Dresden in dat jaar. Als dat ook werkelijk bij de slág van Dresden was, werd hij krijgsgevangen gemaakt door de Russen, Pruisen of Oostenrijkers. Ik ben Cornelis, op zijn doopakte na, niet meer tegengekomen in de West-Brabantse archieven. En da’s geen goed teken.

Afbeelding: Ministère des Armées, Parijs

De slag bij Dresden door Antoine Charles Horace (Carle) Vernet (1758-1836) en Jacques François Swebach (1769-1823). (Afbeelding: Wikimedia Commons)

Hij trouwde met Adriana Bernaards op 5 december 1817 te Halsteren (West-Brabant).

227 & B98 Adriana Bernaards. Geboren in 1800 in de Glymespolder te Halsteren (West-Brabant).¹⁹⁵² Gedoopt op 4 april 1800 te Halsteren (West-Brabant).¹⁹⁵² Overleed op 2 februari 1880 te Halsteren (West-Brabant).^{Update: 2/1-2018} Geloof: rooms-katholiek. Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Bijnaarts, Bernards, Bernaars. Zij was particuliere (1817). – Zou op 12 april 1799 te Halsteren geboren zijn.^{1952,1266 Update: 2/1-2018}

228 Michaël (Michiel) Jaspers. Geboren in 1759 te Hoeven (West-Brabant) of Rucphen (West-Brabant).^{1140,1142,1143,1542} Gedoopt op 13 augustus 1759 te Rucphen (West-Brabant).¹¹⁴³ Overleed op 3 augustus 1830 op ’t dorp van Halsteren (West-Brabant).^{1140 Update: 8/1-2018} Geloof: rooms-katholiek. Hij was dagloner (1811, 1813) en arbeider (1830). – Getuigen bij zijn doop waren Joannes Rox en Anna Maria Vermeule namens Gertrudis Vermeule. – Overleed om 6u ‘s-morgens. Was minderjarig in 1798, en werd ‘onder jurisdictie Rucphen geboren’. – Was niet geletterd. – Werd volgens zijn overlijdensakte geboren te Bergen op Zoom. Zou geboren zijn in 1759, of in ieder geval te Rucphen. Beschikbare doopdatum: 13 augustus 1759. Zou op 13 augustus 1830 overleden zijn te Bergen op Zoom.^{1140,1142,2843,2186,1143 Update: 8/1-2018}Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Michaelis, Maghiel, Michel, Machiel – Jasperse. Hij bezat in de periode 1811-1830 drie huizen, een schuur en een moestuin achter de Sint-Martinuskerk in Halsteren, aan het Mussengevecht. Waarschijnlijk woonde hij in één van die huizen. Zijn grond lag naast die van Jan Nuijten (zie kwartierstaatnummer 166). Meer details.^{Updates: 28/3-2016, 8/1-2018}

Adressen:^{2843,2844,1142,1140,720,989 Update: 8/1-2018}

1798: Halsteren.
1813: (wijk?) Halsteren; nummer 38.
1819: Halsteren.
1830: Halsteren.
periode 1849-1859: Halsteren; wijk C nummer 60 (Adriana).
vanaf 28/4-1864 (Adriana): Bergen op Zoom; wijk Borgvliet nummer 5, ‘straatweg’ nummer 214. Adriana woonde in bij ’t gezin van haar zoon Petrus Jaspers. Zij waren op 28 april 1864 verhuisd vanuit Halsteren. Met de straatweg wordt waarschijnlijk de Antwerpschestraatweg langs Nieuw-Borgvliet bedoeld.

Afbeelding: Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed

Hij trouwde met Adriana Vermeulen op 2 december 1810 te Halsteren (West-Brabant).¹¹⁴¹

229 Adriana Vermeulen. Geboren op 10 maart 1787 te Nieuw-Vossemeer (West-Brabant).^273,720,2573 Gedoopt op 16 maart 1787 te Halsteren (West-Brabant).²⁷³ Overleed op 10 juni 1864 aan de Antwerpschestraatweg op Nieuw-Borgvliet te Bergen op Zoom.^{2573,989 Update: 8/1-2018} Geloof: rooms-katholiek. Zij was dagloonster (1813). – Haar doopgetuigen waren Joannes van Litsen (de tweede echtgenoot van haar grootmoeder Jacoba Smits) en Adriana van Wesel. – Woonde in 1849 enkel nog samen met haar zoon Petrus Jaspers. – Zij overleed om zes uur ’s morgens, de aangifte werd gedaan door Petrus Jaspers, 48, wegwerker, zoon en door Josephus Walterus Geers, veertig, ‘kagchelmaker’, beiden woonachtig te Bergen op Zoom.^{720,2843,273 Update: 8/1-2018}Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Adriene.

230 Dionisius Nuijten. Geboren op 6 april 1792 te Halsteren (West-Brabant).^760,273,1266 Gedoopt op 7 april 1792 te Halsteren (West-Brabant).^579,273 Overleed op 2 januari 1864 te Halsteren (West-Brabant), hij werd 71.^{579,1514 Update: 8/1-2018} Geloof: rooms-katholiek. Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Deonisius, Denus – Nuiten. Hij was arbeider (1814, 1815, 1822, 1849-1859). – Getuigen bij zijn doop waren Dionisius Nuijten en Adriana Veraert. – Hij was niet geletterd in 1814. – In het Halsterse bevolkingsregister zijn totaal verkeerde geboortejaren opgenomen; 1772 voor Dionisius en 1762 voor Catharina. – Hij overleed om zes uur ’s avonds, de aangifte werd gedaan door Jacobus Nuiten, 45, arbeider, zoon en door Petrus Hubertus Bervaes, 35, veldwachter, beiden woonachtig te Halsteren.^{720,1550,195,760,273,1514 Update: 8/1-2018}

Adressen:^{720,760,1266 Update: 8/1-2018}

1814: Halsteren (beide echtelieden).
periode 1849-1859: Halsteren; wijk C nummer 56.
periode 1860-1865: Halsteren; wijk B nummer 31, B nummer 41, B nummer 34 (?), B nummer 14e. Dionisius en Catharina woonden in bij hun zoon Jacobus Nuiten en diens gezin.

Hij trouwde met Catharina Wielders op 16 november 1814 te Halsteren (West-Brabant).^{760 Update: 8/1-2018}

231 Catharina Wielders. Geboren op 2 mei 1786 op de Noordgeest te Halsteren (West-Brabant).^760,273 Gedoopt op 2 mei 1786 te Halsteren (West-Brabant).²⁷³ Overleed op 7 februari 1865 te Halsteren (West-Brabant).^{1514 Update: 8/1-2018} Geloof: rooms-katholiek. Zij was arbeidster (1814). – Getuigen bij haar doop waren Jacobus Broek en Catharina Goderie. Haar doop was ‘sub conditione’. – Zij overleed om vijf uur ’s morgens, de aangifte werd gedaan door Jacobus Nuiten, 46, arbeider, zoon en door Petrus Hubertus Bervaes, 36, veldwachter, beiden woonachtig te Halsteren.^{760,273,1514 Update: 8/1-2018} Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Willers, Wulders.

(Afbeelding: Bevolkingsregister Halsteren 1849-1859/RHC ‘t Markiezenhof)

232 Joannes (Jan) IJzermans. Geboren op 5 februari 1769 te Nieuw-Vossemeer (West-Brabant).^{1154,876,1209,2669,273} Gedoopt op 5 februari 1769 te Halsteren (West-Brabant).¹²⁰⁹ Overleed op 22 maart 1851 bij de Lagebrug te Roosendaal (West-Brabant).^{1154 Update: 8/1-2018} Geloof: rooms-katholiek, vermeld NG. Hij was schoenmaker (periode 1826-1839, 1841, 1851). – Trouwde op 20 mei 1792 zowel katholiek als gereformeerd te Roosendaal. – Hij overleed om één uur ’s middags, de aangifte werd gedaan door Marijn IJzermans, 45, schoenmaker, zoon en Jacobus Beens, 55, ‘slagter’, bekende, beiden woonachtig te Roosendaal. – Hij deed in 1831 als gebuur aangifte van ’t overlijden van Wilhelmina Hartmans-Haast (kwartierstaatnummer 477), en in 1819 bij ’t overlijden van diens moeder Cornelia Haast-Broeren (kwartierstaatnummer 955).^{787,1154,1197,876},^{2669 Update: 8/1-2018}Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Jean – Eyzermans, Eijsermans, IJsermans.

Adres:^{2669,787,273,1605 Update: 8/1-2018}

1793: Nieuw-Vossemeer (beide echtelieden).
periode 1826-1839: Roosendaal wijk E (Lagebrug), nummer 12. Het gezin bestond uit Johannes Yzermans, schoenmaker, 58, geboren te Nieuw-Vossemeer, Johanna Meyers, zestig, geboren te Roosendaal, Johanna Yzermans, 24, geboren te Roosendaal, Maryn Yzermans, schoenmaker, dertig, Johanna Vergouwen, 34, geboren te Hoeven, Johanna Yzermans, *2/11-1837 te Roosendaal en Helena Yzermans *9/6-1839 te Roosendaal.
1841: Roosendaal; wijk C12.
periode vanaf 1851: Roosendaal; E12 (Lagebrug).

Hij trouwde met Johanna Meijers in 20 mei 1792 te Roosendaal (West-Brabant).^1197,876

233 Johanna Meijers. Geboren op 10 juli 1766 te Roosendaal (West-Brabant).^876,273 Gedoopt op 10 juli 1766 te Roosendaal (West-Brabant).¹¹⁹⁶ Overleed op 10 augustus 1841 bij de Lagebrug te Roosendaal (West-Brabant), zij werd 75.^{787 Update: 8/1-2018} Geloof: rooms-katholiek, vermeld NG. Haar doopgetuigen waren Petrus Cruijsweg en Catharina Jongenelen. – Zij overleed om zeven uur ’s morgens op wijk C nummer 12 te Roosendaal, de aangifte werd gedaan door Marijn IJzermans, schoenmaker, 36, zoon en door Theodorus Vermeulen, zevenmaker, veertig, bekende, beiden woonachtig te Roosendaal. ^{787,1196 Update: 8/1-2018} Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Joanna – Meijeren.

De hervormde trouwakte van Jan en Johanna. (Afbeelding: NH Trouwboek Roosendaal 1742-1809/GA Roosendaal)

234 Arnoldus (Aart) van den Bergh. Geboren in 1753 in Vroenhout te Roosendaal (West-Brabant).²⁵² Gedoopt op 27 augustus 1753 te Roosendaal (West-Brabant).¹¹⁹⁶ Overleed op 2 mei 1796 in Vroenhout te Roosendaal (West-Brabant).⁴⁰⁴ Begraven op 4 mei 1796 te Wouw (West-Brabant).^{2738,404,877 Update: 8/1-2018} Geloof: rooms-katholiek, vermeld NG. Getuigen bij zijn doop waren Adrianus Adriaensen en Dijmpna Schrauwen.^{1196 Update: 8/1-2018} Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Aard – van den Berg, Van Den Berg.

Hij trouwde met Anna van Aert op 16 mei 1790 te Wouw (West-Brabant).²⁵²

235 Adriana (Anna) van Aert. Geboren in 1764 te Roosendaal (West-Brabant).¹⁸³⁵ Overleed op 23 juni 1814 in Vroenhout te Roosendaal (West-Brabant).^{2738 Update: 8/1-2018} Geloof: rooms-katholiek. Ook bekend als/Schrijfwijze ook: van Haard, Aert, van Aert. Zij was boerin (1814). – Haar zus Anna (o.a. onder die naam vermeld, 1772-1837) woonde in de periode 1813-1837 in de Roosendaalse wijk G (Vroenhout). – Zij overleed om acht uur ’s avonds in ’t huis G27 in de gemeente Roosendaal & Nispen, de aangifte werd gedaan door Antony van den Berg, 23, arbeider en door Johannes Mens, 42, beiden woonachtig in de gemeente Roosendaal & Nispen.^{1835,2739 Update: 8/1-2018}

236 Jan (Jean) van Eekelen. Geboren op 29 april 1790 te Essen (Antwerpen, België).^958,1167,633 Gedoopt in 1790 te Essen (Antwerpen, België). Overleed op 10 april 1841 te Heerle (West-Brabant); hij werd 50.^1167,633 Begraven in 1841 te Wouw (West-Brabant) of Heerle (West-Brabant). Woonde te Essen-Spilbeek (Antwerpen, België, 1814), Essen (1817), Wouw (1840), en Heerle-D24 (1841).^785,958,1167 Geloof: Rooms-Katholiek. Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Johannes – Van Ekelen. Jan was boer (1814), dagloner (1817), landbouwer (1840) en houtzager (1841). Hij overleed in zijn huis nummer D24 “op Heerel”. Volgens de overlijdensakte woonde hij ook te Wouw; wat geïnterpreteerd mag worden als de gemeente Wouw, waar Heerle onder viel.^785,958,1167

Jan van Eekelen bezat bouwland, een weiland en een huis op ‘t dorp Heerle in de periode 1811-1832. Zijn schoonvader Jacob Govaertse Uijtdewilligen (zie nummer 474) bezat heel veel grond in Bergen op Zoom en Heerle, waaronder een lap grond met daarop huis en erf bij de Bameer in Heerle (perceel Wouw K327). Hierbij werd geschreven dat Jacob de grond bezat, en “Jan van Ekelen het getimmerde”. Meer informatie hier. ^{Update: 3 april 2016}

Afbeelding: Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed

Hij trouwde met Cornelia Uijtdewilligen op 5 oktober 1814 te Bergen op Zoom.⁶³³

237 Cornelia (Cornelie) Uijtdewilligen. Geboren op 9 oktober 1791 te Bergen op Zoom.^{906,958,1162,1166,633} Gedoopt op 9 oktober 1791 te Bergen op Zoom.^153,633 Overleed op 22 oktober 1887 (om vier uur ’s nachts) te Wouw-Herelsestraat (West-Brabant), op 96-jarige leeftijd.^{906,1162,1162} Begraven in 1887 te Wouw (West-Brabant) of Heerle (West-Brabant). Zij woonde te Essen (Antwerpen, België, 1817), te Wouw (1840, 1887), en Wouw-Heerleschestraat D41/62/74nk (rond 1870, 1880-1887).^{958,906,1162,1166} Geloof: Rooms-Katholiek. Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Uytdenwilligen, Uijtdewillegen, Uyt de Willegen, uit den Willigen. Cornelia was landbouwster (1840), arbeidster (1870?, 1880?). Cornelia werd waarschijnlijk geboren in de Bergse buitenpoorterij, eigenlijk vlakbij haar latere woonplaats. Zij woonde (waarschijnlijk in de periode vanaf vóór 1841 tot 1887) in bij haar zoon Cornelis van Eekelen en diens vrouw Adriana Maria Raaijmakers. Ze stond ook geregistreerd als gezinshoofd, nog vóór haar zoon. Zij was 96 jaar bij haar overlijden, een gezegende leeftijd, en zeker voor die tijd.^{153,958,906,1162,1166,1166}

De overlijdensakte van Jan, 1841. (Afbeelding: GA Roosendaal)

Cornelia “Eekelen, van, geb. Uijtdewillegen” in het bevolkingsregister 3676 van de gemeente Wouw, wat volgens mij globaal de jaren ’80 van de 19e eeuw bestreek. Zij woonde toen in bij haar zoon; haar naam werd bij haar overlijden doorgehaald. (Afbeelding: GA Roosendaal)

Cornelia’s overlijdensakte, 1887. Zij was toevalligerwijs de laatste van deze generatie mijner voorouders die overleed. (Afbeelding: GA Roosendaal)

Hoewel de Herelsestraat tot best een eind boven Moerstraten loopt, heet ook de dorpsstraat van Heerle zelf zo. Op deze ansichtkaart van 1900 wordt dit deel van de straat zelfs het Dorpsplein genoemd, mét huisnummer. Waar de familie precies woonde heb ik niet weten te achterhalen. Aangezien Jan landbouwer was is het wat minder waarschijnlijk dat hij op ‘t dorp zelf woonde, hoewel het gebouw uiterst links in 1900 “graanmaalderij Jac. van Eekelen” werd genoemd. Wie weet.. (Afbeelding GA Roosendaal)

238 Cornelis Adrianus Hertmans. Geboren in 1786 te Roosendaal (West-Brabant).²⁷⁴⁵ Gedoopt op 8 januari 1786 te Roosendaal (West-Brabant).^1058,1196 Overleed op 1 februari 1857 te Kruisland (West-Brabant).^{1773 Update: 8/1-2018} Geloof: rooms-katholiek. Hij was schoenmaker (1811, 1812, 1813, 1816, 1818, 1820, 1840, periode 1840-1850, 1848, periode 1850-1857). – Getuigen bij zijn doop waren Cornelia Broeren voor Joannes Hertmans en Catharina Broeren. – De twee afkondigingen van hun huwelijk vonden plaats op 22 en 29 september 1811 te Steenbergen. – Het echtpaar Hertmans-de Nel werd in 1839 drie keer vermeld in akten bij de Roosendaalse notaris P. van Vught. Op 5/3-1839 vond een publieke verkoop van roerende goederen ter waarde van 195 gulden en 25 cent plaats op verzoek van Cornelis Hertmans, woonachtig te Steenbergen, Geertrui Michielse, woonachtig te Steenbergen, Gerardus de Nel, woonachtig te Oudenbosch, Johannes Michielse, woonachtig te Antwerpen en Jacobus de Zoute, woonachtig te Antwerpen. Op 17/4-1839 was er sprake van een obligatie, ‘groot in kapitaal’ 800 gulden, ten laste van Cornelis Hartmans, woonachtig te Steenbergen en zijn huisvrouw Adriana de Nel, ten behoeve van juffrouw Helena Catharina van Hout, woonachtig te Roosendaal. Op diezelfde dag werd er een koopcontract opgesteld tussen enerzijds Gerardus de Nel, woonachtig te Oudenbosch en Geertrui Michielse, woonachtig te Steenbergen, geadsisteerd met Jacobus de Zouten en Johanna Michielsen, beiden woonachtig te Antwerpen, verkopers, en anderzijds Cornelis Hertmans en zijn huisvrouw Adriana de Nel, woonachtig in de gemeente Steenbergen, zij waren de kopers van tweederde part in een huis, schuur, erf en moestuin staande en gelegen te Kruisland, gemeente Steenbergen, met een waarde van 800 gulden. Op 15/5-1850 werd te Roosendaal nog een akte opgesteld bij notaris G.A. Bakx waarin sprake is van een obligatie van Cornelis Hartmans en Adriana te Nel te Kruisland aan Petronella Laseroms te Roosendaal van 300 gulden. – Hij overleed om vijf uur ’s middags, de aangifte werd gedaan door Marijn de Blaaij, veertig, arbeider, schoonzoon, woonachtig in de gemeente Steenbergen en door Hendrik Thomas Hoffmann, 37, plaatselijk ontvanger, woonachtig in de gemeente Steenbergen.^{958,2740,2205,1547,2743,2744,2745,1545,2746,2747,2748,1773,1196 Update: 8/1-2018}Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Cornelis, Kornelis, Corneille, Cornelius – Hertmans.

Adressen:^{2740,2205,958,2746,2747,1603,2748 Update: 8/1-2018}

1813: gemeente Steenbergen; wijk G nummer 4.
1818: gemeente Steenbergen.
1840: gemeente Steenbergen.
periode 1840-1850: gemeente Steenbergen wijk G (Kruisland) nummer 29. Het gezin bestond uit Kornelis Hartmans, 53, geboren te Roosendaal, schoenmaker, Adriana de Nel, 58, Marijn de Blaaij, 26, arbeider Gerard Hartmans, negentien, schoenmaker, Wilhelmina Hartmans, 24, arbeidster, Adriana Cornelia de Blaaij, Joanna de Blaaij, 23 en Kornelis de Blaaij, laatstgenoemden allen geboren in de gemeente Steenbergen.
1848: gemeente Steenbergen.
1850: Kruisland.
periode 1850-1862: gemeente Steenbergen, wijk G (Kruisland), nummer 29. Het gezin bestond uit Kornelis Hartmans (*Roosendaal, 1786), schoenmaker, Adriana de Nel (*gemeente Steenbergen, 1781) en Gerard Hartmans (*gemeente Steenbergen, 1820), schoenmaker.

Hij trouwde met Adriana de Nel op 22/29 september/6 oktober 1811 te Steenbergen (West-Brabant).^{619,1058,2745 Update: 8/1-2018}

239 Adriana de Nel. Geboren op 22 februari 1781 te Kruisland (West-Brabant).^619,1058 Gedoopt op 22 februari 1781 te Wouw (West-Brabant).^619,1058 Overleed op 2 juli 1861 te Kruisland (West-Brabant), zij werd tachtig.^{209 Update: 8/1-2018} Geloof: rooms-katholiek. Zij was articuliere (1811). – Zij overleed om half zeven ’s avonds, de aangifte werd gedaan door Gerard Hartmans, veertig, schoenmaker, zoon en door Albertus Clobus, 48, veldwachter, beiden woonachtig in de gemeente Steenbergen.^{209,2745 Update: 8/1-2018} Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Adriane, Adrienne – te Nel.

240 Cornelis Nuijten. Geboren op 21 februari 1799 in de Blauwehandstraat te Bergen op Zoom.^989,1343 Gedoopt op 21 februari 1799 te Bergen op Zoom.^402,1344 Overleed op 10 maart 1867 in de Korenmarktstraat te Bergen op Zoom-Korenmarktstraat.^{402 Update: 8/1-2018} Geloof: rooms-katholiek. Hij was hovenier (1825, 1826, 1828, 1834, 1835, 1837, 1840, 1860). – Hij was 150,3 cm in 1818.^{989,1343,2702,2252 Update: 8/1-2018}Cornelis hertrouwde op 30 december 1841 met Johanna (Janna) van Ginneken, geboren te Bergen op Zoom op 15 februari 1815, aldaar overleden op 13 december 1893. Zij was een kleindochter van Johannes Franciscus Lauwers en Anna Catharina Crouwels (nummers 286 en 287). Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Nuyten, Nijten.

Adressen:^{2702,989,1343 Update: 8/1-2018}

1825: Bergen op Zoom (beide echtelieden).
1834: Bergen op Zoom; wijk 8 nummer 112.
periode 1860-1867: Bergen op Zoom; Korenmarktstraat wijk G nummer 71.

Hij trouwde met Wilhelmina van de Plas op 12 mei 1825 te Bergen op Zoom.

241 Wilhelmina van de Plas. Geboren op 28 november 1796 te Bergen op Zoom. Gedoopt op 28 november 1796 te Bergen op Zoom.¹⁵³ Overleed op 14 augustus 1841 te Bergen op Zoom; zij werd 44.^{Update: 8/1-2018} Geloof: rooms-katholiek. Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Plas, van der Plas, van der Plaats. Zij was dienstbode (1825) en hovenierster (1826, 1828).^{1343,2252 Update: 8/1-2018}

‘t Extract van Wilhelmina’s doopinschrijving in haar huwelijkse bijlagen. (Afbeelding: Huwelijksbijlagen Bergen op Zoom 1825/Genver)

Cornelis woonde in ieder geval de laatste jaren van zijn leven in de Korenmarktstraat (tegenwoordig de Korenbeursstraat, van de Wouwschestraat naar ‘t Korenbeurspleintje), de toenmalige Wijk G. Hij was niet de enige hovenier in die buurt, ook Jean Hopmans (nummer 252) kocht in 1825 een huis aldaar. (Afbeelding: Bevolkingsregister Bergen op Zoom 1860-1880/RHC ‘t Markiezenhof)

242 Adrianus van den Elzakkers. Geboren op 6 augustus 1791 te Bergen op Zoom.^990,1345,989 Gedoopt op 6 augustus 1791 te Bergen op Zoom.¹⁵³ Overleed op 17 juni 1863 in de Geweldigerstraat te Bergen op Zoom, hij werd 71.^{171,153,989 Update: 9/1-2018} Geloof: rooms-katholiek. Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Elzakkers, Van Elsackers. Adrianus was hovenier (1818, 1819, 1850, periode 1850-1860, periode 1860-1863). – Getuigen bij zijn doop waren Cornelis van Elsackers en zijn grootmoeder Cornelia Ruts. – Tegenwoordig bij ’t huwelijk in 1818 waren: Cornelis van den Boom, 52, hovenier, stiefvader van de bruidegom, Petrus Pijnen, tachtig, zonder beroep, vader van de bruid, Marijn Pijnen, 33, hovenier, broer van de bruid en Matheus Pilaar, timmerman, 45, allen woonachtig te Bergen op Zoom. – Hij overleed om acht uur ’s avonds, aangevers van zijn overlijden waren Johannes Elzakkers, veertig, hovenier, zoon en Marijn Elzakkers, 37, hovenier, zoon.^{990,1345,171,153,989,2819 Update: 9/1-2018}

Adressen:^{990,1345,989,2789,2819 Update: 9/1-2018}

1818: Bergen op Zoom.
1819: Bergen op Zoom; wijk 8 nummer 36. Dit werd vermeld bij de geboorte van zoon Michaël in 1819. Daarbij waren twee getuigen genaamd Cornelis van den Boom aanwezig; één van hen woonde in wijk 8 op nummer 36. Dit was waarschijnlijk Adrianus’ stiefvader.
1850: Bergen op Zoom; Nonnenstraat wijk E nummer 228 (is de Geweldigerstraat).
periode 1850-1860: Bergen op Zoom; Nonnenstraat wijk E nummer 228 (is de Geweldigerstraat).
1860: Bergen op Zoom; Nonnenstraat wijk E nummer 228 (is de Geweldigerstraat). Het gezin bestond uit Adrianus Elzakkers en Marijn Elzakkers.
periode vanaf 1860: Bergen op Zoom; Nonnenstraat wijk E nummer 228 (is de Geweldigerstraat). Hij woonde daar met zijn kinderen.

Hij trouwde met Anna Cornelia Pijnen op 19 maart 1818 te Bergen op Zoom.^{1345 Update: 9/1-2018}

243 Anna Cornelia Pijnen. Geboren op 28 juli 1793 te Bergen op Zoom.⁹⁹⁰ Gedoopt op 28 juli 1793 te Bergen op Zoom.¹⁵³ Overleed op 27 mei 1855 in de Geweldigerstraat te Bergen op Zoom.^{991 Update: 9/1-2018} Geloof: rooms-katholiek. Zij was hovenierster (1835). – Zou overleden zijn op 20 augustus 1855 of op 15 september 1859.^992,990 ^{Update: 9/1-2018} Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Cornelia – Peine.

De eerste helft van de trouwakte van Adrianus en Anna Cornelia. (Afbeelding: Huwelijksregister Bergen op Zoom 1818/Genver)

244 Franciscus Adriaenssen of Adriaansen. Geboren op 31 juli 1803 te Halsteren (West-Brabant). Overleed in de nacht van 10 op 11 juli 1847 op Sint Philipsland (Zeeland).^1346,¹⁹⁶⁹^{Update 25 september 2015}Geloof: Rooms-Katholiek. Hij verdronk in de slikken van Sint Philipsland in 1846. Er werd geen aangifte gedaan bij de burgelijke stand, tot ‘t huwelijk van zoon Thomas in 1857, die op dat moment geen overlijdensakte van zijn vader kon overleggen. Wat er precies gebeurde heb ik niet kunnen vinden. Een akte van de kantonrechtbank (”minuten berustende van de Griffier van het Kantongerigt te Bergen op Zoom”), bijlage bij de huwelijksbijlagen van dochter Adriana Adriaansen, vermeldde “inden nacht van tienden op den elfden juli van het jaar een duizend acht honderd zeven en veertig op de zeeuwschen stroomen tusschen Oud Vosmeer en Philipsland is verdronken.”^1346,¹⁹⁶⁹^{Update 25 september 2015}

Hij trouwde met Elisabeth Nuijten op 21 mei 1829 te Halsteren (West-Brabant).

245 Elisabeth Nuijten. Geboren op 24 augustus 1802 te Halsteren (West-Brabant). Gedoopt op 24 augustus 1802 te Halsteren (West-Brabant). Overleed op 6 juli 1868 te Halsteren (West-Brabant); zij werd 65. Woonde te Halsteren-Wijk C92a (West-Brabant), in 1849-1859.⁷²⁰ Geloof: Rooms-Katholiek. Elisabeth was arbeidster (1849-1859), en in 1849 als weduwe gezinshoofd van de familie Adriaansen.⁷²⁰

De akte in Thomas’ huwelijksbijlagen. Er waren wel getuigen aanwezig, maar een exacte datum of maand van overlijden was hen blijkbaar onbekend. “Dat Zyn voornoemde vader Franciscus Adriaansen, in het jaar achttien honderd zes en veertig is verdronken op de Slikken van Filipsland, provincie Zeeland, maar dat daarvan geen aanteekening is gehouden in de Registers van de Burgelijken Stand, zodat voornoemde Thomas Adriaansen bij de voltrekking van zyn voorgenomen huwelyk met Adriana Stoffels, in de verongelykheid is eene acte van overlyden Zyn vaders.” (Afbeelding: Huwelijksbijlagen Halsteren 1857/Genver)

De bekendste slikken bij Sint Philipsland tegenwoordig, de Heense slikken (genoemd naar De Heen). Vroeger was het hele eiland omringd door slikken en schorren, dus een exacte plaats van Franciscus’ overlijden heb ik ook niet. Een arbeider kon nogal wat doen in deze gebieden, misschien was hij grondwerker, of stak hij turf, of misschien verzamelde hij hout. Of misschien was hij gewoon op excursie in het gebied, en dat was in 1846 nog zonder gids.. (Afbeelding: A. Speek/Panoramio)

246 Johannes (Jan) Stoffels. Geboren op 13 augustus 1792 te Halsteren-Noordgeest (West-Brabant). Gedoopt op 13 augustus 1792 te Halsteren (West-Brabant). Overleed op 16 juli 1857 te Halsteren (West-Brabant); hij werd 64.^720,1346 Woonde te Halsteren-Noordgeest (West-Brabant, huis 3), in 1849-1859.⁷²⁰ Geloof: Rooms-Katholiek. Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Joannes. Jan was arbeider (1849). In het Halsterse bevolkingsregister werden omtrent zijn familie wederom foutieve geboortejaren ingevuld: 1772 en 1765.⁷²⁰Johannes woonde aan de Kleine Melanen, aan de huidige Portugalstraat, op een stukje land ingesloten door een veel groter stuk land dat van Joris Bastiaanse (zie nummer 158) was. Hij bezat daar huis, erf en bouwland in de periode 1811-1832. Zijn vader Martinus werd ook binnen de Noordgeest geboren (misschien wel op dezelfde plek!) en zijn moeder kwam uit de Auvergnepolder. Zijn dochter Adriana Stoffels (1830-1911) trouwde met Thomas Adriaansen (1830-1905), kwartierstaatnummers 122 en 123, van hen was mij al eerder bekend dat ze bij de Kleine Melanen woonden, maar dan niet op het Halsterse deel, maar het Bergse, op nummer 1. Verdere afbeeldingen vindt u bij Joris Bastiaanse, meer informatie hier.^{Update: 29 maart 2016}

Originele afbeelding: Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed

Originele afbeelding: Bing Maps

Hij trouwde met Anna Catharina van Weesel op 14 december 1813 te Bergen op Zoom.

247 Anna Catharina van Weesel. Geboren op 18 januari 1786 te Moerstraten (West-Brabant). Gedoopt op 18 januari 1786 te Wouw (West-Brabant). Overleed op 7 april 1855 te Halsteren (West-Brabant)¹³⁴⁶; zij werd 69. Woonde te Halsteren-Noordgeest (West-Brabant, huis 3), in 1849-1859.⁷²⁰ Geloof: Rooms-Katholiek. Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Catharina van Wezel.

248 Johannes (Jan) Musters. Geboren op 10 december 1773 te Steenbergen (West-Brabant).^{627,2165,2579,2569} Gedoopt op 10 december 1773 te Steenbergen (West-Brabant).²⁷²⁵ Overleed op 25 februari 1821 in de Dubbelstraat te Bergen op Zoom, hij werd 47.⁶²⁷ ^{Update: 9/1-2018}Geloof: rooms-katholiek. Hij was hovenier (1812, 1816, 1821), Tuinier (1814). – Zijn doopgetuigen waren Joannes Vergroesen en Cornelia van der Heijden. Hij overleed om elf uur ’s avonds, de aangifte werd gedaan door Matthijs Schuurbiers, zwager, 44, kleermaker, woonachtig te Bergen op Zoom en door Bastiaan Talboom, 48, landbouwman, “ingelijks” zwager, woonachtig in de Bergse Buitenpoorterij.^{627,2725,2726,2579,2569 Update: 9/1-2018}Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Joannis, Joannes, Jean – Mutsaarts.

Adressen:^{2165,843,2726,2579,2569,2697,2678,2667 Update: 9/1-2018}

1801: Halsteren (Johannes), Bergse Buitenpoorterij (Pieternella).
1812: Bergen op Zoom; wijk D nummer 162. Het gezin bestond uit Jean Musters, tuinder (*Steenbergen, 5/3-1772), Petronille de Weert (*Steenbergen, 4/4-1782, Guill’me Musters (*Bergen op Zoom, 1806), Adriene Musters (*Bergen op Zoom, 1810) en Jean Musters (*Woensdrecht, 1732). Laatste is vermoed ik, ondanks het grote verschil tussen zijn opgegeven en zijn werkelijke leeftijd, vader Jan Musters.
1814: Bergen op Zoom; wijk D nummer 162. Hij was tuinier, katholiek, geboren te Steenbergen, woonde reeds twintig jaar in Bergen op Zoom en was zelf eigenaar van zijn huis.
1816: Bergen op Zoom; wijk 4 nummer 162.
1825: Bergen op Zoom; wijk D nummer 162. Het gezin bestond uit Jacobus Kools, 28, ‘boerderij’, geboren in de Bergse Buitenpoorterij en reeds twaalf jaar woonachtig te Bergen op Zoom, Pieternella de Waerd, groenvrouw, 47, geboren te ‘Alteren’, reeds achttien jaar woonachtig te Bergen op Zoom, Wilhelmus Musters, achttien, ‘boereknegt’, Adriana Musters, vijftien, Adrianus Musters, acht en Wilhelmus de Waerd, 22, kleermaker. Het huis was nu eigendom van Pieternella’s tweede echtgenoot Jacobus Kools.
periode 1826-1830: Bergen op Zoom; wijk D nummer 162.
periode 1830-1835: Bergen op Zoom, Dubbelstraat D162. Dit is de eerste keer dat de straatnaam bij dit adres vermeld werd. Hoewel Pieternella pas in 1833 overleed, kwam zij al niet meer voor in deze inschrijving. In plaats daarvan werd Jacobus Kools vermeld met zijn nieuwe vrouw, Martina Crusio. Het gezin bestond in z’n totaal uit: Jacobus Kools, (*Bergen op Zoom, 1/5-1798), bouwman, Martina Crusio (*Bergen op Zoom, 11/1-1801), Adriana Kools, (*Bergen op Zoom, 2/6-1835), Jacoba Pieternella Kools (*Bergen op Zoom, 29/10-1836), Adriana Klaassen (*Slikkenburg bij Halsteren, 9/8-1762), aangekomen vanuit Slikkenburg in 1788, Pieter Verbiest (*Wouw, 24/8-1819), ‘dienstbaar’, aangekomen op 5/5-1838 vanuit ‘wijk 10 of Poorerij’ en Geertruida Bosters (*Nieuw-Vossemeer, 4/5-1819), aangekomen op 8/5-1835 vanuit Nieuw-Vossemeer.

Hij trouwde met Pieternella de Weerdt op 28 november/13 december 1801 te Bergen op Zoom.^{2165,843 Update: 9/1-2018}

249 Pieternella de Weerdt. Geboren op 1 april 1777 in het Westland te Steenbergen (West-Brabant).^{273,2579,843,2165} Gedoopt op 1 april 1777 te Halsteren (West-Brabant).²⁷³ Overleed op 2 mei 1833 in de Dubbelstraat te Bergen op Zoom.^{2027 Update: 9/1-2018} Geloof: rooms-katholiek. Zij was hovenierster (1821) en groenvrouw (1825). – Haar doopgetuigen waren Sebastianus Eestermans en Catharina Buijk. – Zij zou volgens haar ondertrouwakte en trouwakte uit 1801 voor de Bergse schepenbank geboren zijn te Steenbergen. Volgens haar doopakte werd ze geboren in ’t Steenbergse Westland. Waar Lepelstraat vandaan komt is me onbekend. – Zij hertrouwde op 7 februari 1822 te Bergen op Zoom met Jacobus Kools (*Bergen op Zoom, 2/5-1797, ovl. aldaar, 25/1-1882). – Zij overleed om vier uur ’s nachts. De aangifte werd gedaan door Jacobus Kools, 36, hovenier, man en door Andreas Hebgen, 42, schoenmaker, bekende.^{627,2165,843,273,2027,23,2697 Update: 9/1-2018} Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Peternella, Petronilla, Petronille – de Weert, de Weerdt, de Wert, de Waerd, de Waard.

250 Petrus (Pieter) Nuijten. Geboren op 6 oktober 1770 te Bergen op Zoom.^{402,2579,2853} Gedoopt op 6 oktober 1770 te Bergen op Zoom.^1064,735 Overleed op 7 maart 1845 in de Blauwehandstraat te Bergen op Zoom.^{1064,2684 Update: 9/1-2018} Geloof: rooms-katholiek. Hij was arbeider (1808), hovenier (1812, 1825, 1840) en ‘tuijnman’ (periode 1830-1835). – Getuigen bij zijn doop waren Joannes Coopmans en Joanna van Ekeren. – Petrus hertrouwde met Adriana Anna van de Plas. – Hij overleed ‘omtrent’ half acht ’s avonds, de aangifte werd gedaan door Cornelis Nuijten, 46, hovenier, zoon en door Gerardus Nuijten, 32, hovenier, zoon.^{1064,1343,735,2684,2579,2667,2696,2853 Update: 9/1-2018}Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Pr. – Nuyten.

Adressen:^{1343,1096,2579,2667,2696,2853,2802 Update: 9/1-2018}

1799: Bergen op Zoom; wijk G nummer 25.
1804: Bergen op Zoom; wijk 7 nummer 25.
1808: Bergen op Zoom; wijk G nummer 22. Het pand was eigendom van ‘Couwseijn’. Vermeld werd dat zijn zuster er ook woonde.
1812: Bergen op Zoom; Blauwehandstraat wijk 7 nummer 21.
1815: Bergen op Zoom; wijk 7 nummer 21.
1825: Bergen op Zoom; Blauwehandstraat 27.
periode 1830-1835: Bergen op Zoom; Blauwehandstraat, wijk 7 nummer 21. Pieter Nuijten werd ingeschreven met zijn nieuwe echtgenote Anna van der Plas en zijn kinderen.
1840: Bergen op Zoom; Blauwehandstraat, wijk 7 nummer 21.

Hij trouwde met Helena van Inneveld op 28 april 1798 te Bergen op Zoom.¹⁰⁶⁴

251 Helena van Inneveld. Geboren in 1775 te Bergen op Zoom.^402,2579 Gedoopt op 4 september 1775 te Bergen op Zoom.^1064,735 Overleed op 28 maart 1834 in de Blauwehandstraat te Bergen op Zoom.^{1064,2852 Update: 9/1-2018} Geloof: rooms-katholiek. Zij was hovenierster (1825). – Getuigen bij haar doop waren Joannes van Inneveld en Catharina Bové. – Zij overleed om twee uur ’s middags, de aangifte werd gedaan door Petrus Nuijten, 63, hovenier, man en door Johannes Antonius Coehorst, 44, schoenmaker, gebuur, beiden woonachtig te Bergen op Zoom.^{1343,735,2852 Update: 9/1-2018} Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Eelene – Van Hinneveld, Van Innveld, Van Innevelt.

252 Johannes (Jean) Hopmans. Geboren op 24 oktober 1789 te Bergen op Zoom, waarschijnlijk op Klavervelden.^281,985 Gedoopt op 24 oktober 1789 te Bergen op Zoom.^281,986 Overleed op 6 september 1862 te Bergen op Zoom.²⁸¹ Woonde in de Bergse Buitenpoorterij op nummer 30 (1815), en in de Korenmarktstraat vanaf 1824.^132,985 Geloof: Rooms-Katholiek. Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Joannes, Jan. Jean was soldaat (pontonnier) voor ‘t Frankrijk van Napoleon, hovenier (1823) en bouwman. Hij en Maria woonden in 1815 negen maanden op nummer 30 van de Buitenpoorterij, in ’n huis dat eigendom was van ene Mevrouw de Beere. In 1824 betrokken zij het huis ’De Croon’ op de hoek Wouwschestraat/Korenmarktstraat, een behoorlijk flink pand in een buurt waar meedere hoveniers woonden (zie bijvoorbeeld Petrus Nuijten, 250, en Cornelis Nuijten, 240).^{281,985,987,132}

Over de grond en ‘t huis van dit echtpaar in het kadasterregister over 1811-1832 schreef ik in twee artikelen: “Gageldonk, de Klavervelden en de Zeezuiper van weduwe De Bère” en de “de Binnenstad“. ‘t Blijkt dat Jean Hopmans en zijn familie, voor dat ze huis ‘de Croon’ in de Wouwsestraat betrokken, aan de oostrand van het Bergse bos, bij Zoomvliet, woonden. Onderstaande tekst is een citaat uit die artikelen. ^{Update: 3 april 2016}

De zoon van ‘t echtpaar Hopmans-Melsen, Johannes (Jean) Hopmans (*Bergen op Zoom-buitenpoorterij, 24/10-1789, ✞ Bergen op Zoom, 6/9-1862, kwartierstaatnummer 252) en zijn echtgenote Maria Raaijmakers (*Bergen op Zoom-buitenpoorterij, 22/10-1790, ✞ Bergen op Zoom, 16/2-1847, kwartierstaatnummer 253) woonden ook in de buitenpoorterij, op nummer 30, vanaf in ieder geval 1815 tot 1824, het jaar waarin ze gingen wonen in huis ‘de Croon’ op de hoek van de Korenmarktstraat en de Wouwsestraat in de Bergse binnenstad. Vermeld werd dat zij in 1815 al negen maanden in dat huis woonden en dat het pand eigendom was van ene mevrouw de Beere. Deze eigenaresse komt in sectie D veel voor. Sterker nog, ze bezat zowat het halve Bergse bos, waaronder de Zeezuiper en het land eromheen. In ‘t kadaster werd ze vermeld als ‘weduwe Cypriaan de Bere’, en dat sluit aan op een overlijdensakte die in ‘t archief te vinden is.

Afbeelding: RHC ‘t Markiezenhof

“Du quatorzième jour du mois de Mars l’an dix-huit cent quatorze à dix heures du matin. Acte de décède de Cyprien De Bère, Capitaine en service britannique, Epoux de Jeanne Elisabeth Van Hoek, décédé le Jour d’hui à une heure du matin, natif de Steenbergen âgé de cinquante deux ans, domicilié à Berg-op-Zoom, Département des Deux-Nèthes, y demeurant Section huit numero cent Cinq, fils de Daniel et de Dame Van Eck, conjoints Décédé. Sur la déclaration de Jean Alder, agé de Vingt Sept ans, particulier, demeurant Section deux numéro dix sept et de Adrien Verdult, agé de quarante un ans, particulier, demeurant, section huit numéro cent quatre comme dessus, qui ont Signé avec nous. Constaté par moi Jean Drabbe, adjoint maire délégué Officier de l’etat-civil, soussigné, duquel acte il a été donné lecture.”

Cyprien De Bère dus, afkomstig uit Steenbergen, kapitein in een Britse legerafdeling (en dan waarschijnlijk een Franse legerafdeling die zich op Groot-Brittanië richtte), echtgenoot van Jeanne Elisabeth Van Hoek (de weduwe), overleden op 14 maart 1814 te Bergen op Zoom, woonachtig aldaar in wijk 8 nummer 5, zoon van Daniel De Bère en Dame Van Eck. Zijn doopakte vond ik ook, niet te Steenbergen maar te Halsteren (ik dreig een beetje af te dwalen).

Afbeelding: NH Doopboek Halsteren 1751-1810/RHC ‘t Markiezenhof

“Den 8 november was gebooren op saturdag den 7 novem namiddagh: zen soontije gedoopt waar van de vader De Heer Daniel de Bere kapitein in dienst van deesen staet De moeder vrouwen adriana maria de Bere gebooren van Eck van Teijsterband meeter was mevrouw Rachel Marta adeleijda d abbadie en is genaemt Cijprianus”

Deze Cypriaan de Bere kwam dus uit een welgestelde militaire familie. Mogelijk bezat hij de grond als jachtgebied of om neveninkomsten te verdienen uit verhuur. Ik zet de panden die zijn weduwe Jeanne Elisabeth Van Hoek bezat in dit gebied op een rijtje:

weduwe Cypriaan de Bere

Jagershoek

D332: schuur

de Heinoord

D340: huis en erf
D346: huis en erf
D348: schuur en erf

De kans is groot dat Jan Hopmans met zijn familie op D340 of D346 woonde. Wat blijkt: beiden huizen lagen op een soort van landgoed bij Zoomvliet, helemaal aan de oostkant van het bos tegen de Zoom en de gemeente Wouw aan.

Originele afbeelding: Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed

Originele afbeelding: Historische Topografische Atlas Noord-Brabant 1836-1843, uitgeverij Nieuwland

Van mijn voorouder Johannes (Jean) Hopmans (*Bergen op Zoom, 24/10-1789, ✞ aldaar, 6/9-1862, kwartierstaatnummer 252) wist ik al dat hij in 1815 in de Buitenpoorterij woonde, in de buurt van landgoed Zoomvliet, en dat hij later verhuisde naar huis ‘de Croon’ op de hoek van de Wouwsestraat/Korenmarktstraat. In het kadaster is dit pand ook aangegeven als zijn eigendom.

Johannis Hopmans, hovenier uit Bergen op Zoom

wijk AA

G759: huis en erf

Originele afbeeldingen: Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed, RHC ‘t Markiezenhof

Jean was soldaat onder de Franse keizer Napoleon. In november 2017 schreef ik over hem:

Het is nu ondertussen een lijstje wat een mooi tijdsbeeld geeft tussen de globale opkomst van en neergang van de Fransen in onze streken. Er staat maar één directe voorouder van mij tussen. En er waren er twee (of drie, als je Corneille van Ginneken meerekent). De tweede voorouder was Jean Hopmans. Volgens de index op inschrijvingen van Nederlandse militairen onder Napoleon deed hij dienst in het eerste bataljon pontonniers in een regiment. Hij was volgens die inschrijving geboren te Bergen op Zoom op 24/10-1789 als zoon van Inatherie Hopmans en Marie Cath. Melsen. Vermeld werd het inventarisnummer: 25Yc224, en het stamboeknummer: 2697. Zijn inschrijving vond ik niet in de door Frankrijk online openbaar gemaakte registers. Wat ik wel enigzins kan achterhalen is wat Jean deed bij ‘t Franse leger. Om dat duidelijk te krijgen gaan we terug naar 1812; naar de veldtocht op Rusland waar ik bij Jean Jacques Knoet al over schreef.

Pontonniers hadden als taak het aanleggen van (tijdelijke) bruggen over rivieren in tijden van oorlog, door middel van pontons. ‘t Corps Pontonniers van de keizer was in 1792 opgericht in Straatsburg; en bevatte in ‘t begin vooral soldaten uit de Elzas; zij hadden zeg maar wat meer ervaring met rivieren vanwege de Rijn. Wie ook veel ervaring hadden met rivieren waren de Nederlanders. Officier Georg Diederich Benthien werd in 1812 beroemd bij ‘t terugtrekken van Moskou. Bij de Berezina bouwde hij met zijn vierhonderd Nederlandse pontonniers een brug over de met ijsschotsen bekleedde rivier, waarover Napoleon met zijn gevolg en wat er aan soldaten over was zich kon terugtrekken richting Polen, terwijl zij verdedigd werden door Nederlandse infanteristen en Nederlandse kurassiers. Noem ‘t maar gerust een heldenrol, dus. Maar die heldenrol was niet zonder prijs. Van de vierhonderd pontonniers overleefde slechts Benthien zelf met zes soldaten.

Ik heb geen gegevens die meer kunnen vertellen over de datum waarop Jean in dienst ging bij dit bataljon. Je zou theoretisch dus kunnen zeggen dat hij in 1812 meeging naar Rusland. Echter, dat zou betekenen dat hij één van de zes overlevenden was, anders had ik hier nu niet achter m’n macbook gezeten. Waarschijnlijker is dat hij in 1812 nog op ‘t land werkte bij zijn boerderij op de Bergse Klavervelden. Zoals de keizer vaker deed na een groot verlies van manschappen schaalde hij gewoon ‘t aantal opgeroepen dienstplichtigen op, en schoof hij wat met regimenten. Op 18 november 1813 bestond ‘t eerste bataljon pontonniers uit veertien compagnies, hoogstwaarschijnlijk diende Jean bij één daarvan. In 1813 vochten de Fransen in Spanje en Duitsland, dus er zal genoeg werk geweest zijn; wat overigens niet wil zeggen dat Jean verstand moest hebben van water of boten op zich, hij kan ook gesjouwd of getimmerd hebben.

‘Kapitein Benthien aan de Beresina’, schilderij door Lourens Alma Tadema, gemaakt rond 1859/1869. (Afbeelding: Wikimedia Commons)

Hij trouwde met Maria Raaijmakers op 2 juni 1814 te Bergen op Zoom.^281,986

253 Maria Raaijmakers. Geboren op 22 oktober 1790 in de Buitenpoorterij van Bergen op Zoom.⁹⁸⁵ Gedoopt op 22 oktober 1790 te Bergen op Zoom.^986,153 Overleed op 16 februari 1847 te Bergen op Zoom.^{2575 Update: 9/1-2018} Geloof: Rooms-Katholiek. Zij was hovenierster (1823). – Getuigen bij haar doop waren Petrus Raeymaekers en Cornelia van den Boom. – Zij overleed om vier uur ’s middags, de aangifte werd gedaan door Walterus Hopmans, 25, hovenier, zoon en door Martinus Franken, 28, hovenier, schoonzoon, beiden woonachtig te Bergen op Zoom.^{281,987,153,2575 Update: 9/1-2018} Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Raeymaekers, Raaymakers.

Huis ‘De Croon’ op een opname uit 1990. Het pand ziet er tegenwoordig ietsje beter uit dan 24 jaar geleden, schoenenwinkel Dolcis zit er nog altijd in. (Afbeelding: RHC ‘t Markiezenhof)

254 Johannes (Jan) Franken. Geboren op 1 of 2 mei 1787 te Bergen op Zoom.^{693,269,989,842,2696,990,1569} Gedoopt op 2 mei 1787 te Bergen op Zoom.¹⁵³ Overleed op 25 oktober 1871 aan de Zuidzijde Haven te Bergen op Zoom.^{1038,269,989,1569,829 Update: 9/1-2018} Geloof: rooms-katholiek. Jan was dagloner (1812), hovenier (1816, 1818, 1820, 1822, 1860, periode vanaf 1860), landbouwer (1825, 1831, 1833, periode 1850-1860), meester-bouwman (1829) en bouwman (1840). – Getuigen bij zijn doop waren Joannes Proost en Gregoria Andriessen. – Hij overleed om zeven uur ’s morgens, de aangifte werd gedaan door Martinus Franken, hovenier, 53, zoon en door Adrianus Musters, 54, hovenier, schoonzoon, beiden woonachtig te Bergen op Zoom.^{805,269,989,2722,2679,2712,2696,2697,990,1569,153,829,2755 Update: 9/1-2018}Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Jean.

Adressen:^{693,989,1569,2722,1389,805,2679,2569,2681,2697,2696,990,1569,2755 Update: 9/1-2018}

1809: Bergen op Zoom
1812: Bergen op Zoom; Wouwsestraat sectie 8 nummer 118 (is Wouwsestraat).
1814: Bergen op Zoom; wijk H nummer 117 (is Wouwsestraat). Als beroep werd vermeld: ‘boerderij’, bij hem woonde ene P.J. Straatmens in, en zijn vrouw en kind. Het huis was eigendom van K. Thierhoff (komen we verderop nog tegen). In 1825 woonde Carel Tierhoff zelf op H116.
1816: Bergen op Zoom; wijk H nummer 117 (is Wouwsestraat)
1818: Bergen op Zoom; wijk 8 nummer 161 (mogelijk een schrijffout, zover reikten de nummers van wijk 8/H niet). Inwonend Antonie Evers, 32, kleermaker, ook later nog getuige bij aktes omtrent deze familie.
1825: Bergen op Zoom; C60 (is Zuidzijde Haven). Het pand was eigendom van Joh’s Koudzijn.
vóór 17/11-1829: Bergen op Zoom; wijk 3 nummer 60.
vanaf 17/11-1829: gemeente Woensdrecht
1831, 1832: gemeente Woensdrecht (waarschijnlijk Hoogerheide, niet gevonden in de Woensdrechtse wijk B in ’t bevolkingsregister gemeente Woensdrecht van 1830).
1833: Hoogerheide.
1840: Bergen op Zoom; Zuidzijde Haven C60. Het gezin bestond uit Johannis Franken, 52, Petronella Ackermans, vijftig, Johannis Franken, acht, Catharina Franken, 23, Isabella Franken, zeventien, Johanna Franken, elf, Cornelia Franken, zes, geboren te Woensdrecht, Johannes van Hespen, 34, timmerman, Geertruda van der Kuijl, 28, Maria Elisabeth Schot, 48, Willem van Dord, negentien, schippersknecht, Cornelis van Dord, veertien, Jacobus van Dord, twaalf, Renier van Dord, zeven, Agatha van Dord, vier en Renier Schot, 42, schippersknecht. Allen, op Cornelia Franken na, werden te Bergen op Zoom geboren. Johannis Franken en zijn vrouw en kinderen waren katholiek, de andere bewoners hervormd.
periode 1850-1860: Bergen op Zoom; Zuidzijde Haven C60.
1860: Bergen op Zoom; Zuidzijde Haven C60.
periode 1860- : Bergen op Zoom; Zuidzijde Haven C60. Inwonend was bij zijn ouders Johannes Franken (*Woensdrecht, 15/5-1830).

He trouwde met Pétronille Akkermans op 22 juli/6 augustus 1809 te Bergen op Zoom.^{693,269,842 Update: 9/1-2018}

255 Petronella Martens (Pétronille) Akkermans. Geboren op 4 februari 1790 in de Buitenpoorterij van Bergen op Zoom.^{693,269,842,2696,990,1569} Gedoopt op 4 februari 1790 te Bergen op Zoom.¹⁵³ Overleed op 19 december 1863 aan de Zuidzijde Haven te Bergen op Zoom, zij werd 73.^{1038,269,989,1569,171 Update: 9/1-2018} Geloof: rooms-katholiek. Zij was landbouwster en hovenierster (1822, 1860). – Getuigen bij haar doop waren Petrus Timmermans en Petronilla de Grauw. – Zij overleed om tien uur ’s avonds, de aangifte werd gedaan door Johannes Franken, 76, zonder beroep, echtgenoot en door Arnoldus Franken, 24, hovenier, kleinzoon, beiden woonachtig te Bergen op Zoom.^{269,989,153,171 Update: 9/1-2018} Ook bekend als/Schrijfwijze ook: Petronella, Pieternella – Akkerman.

(Afbeelding: Bevolkingsregister Bergen op Zoom 1860-1880, deel 3/RHC ‘t Markiezenhof)

Aanmaak pagina: 15 september 2014.

JimBernaards.be

Een genealogisch en historisch verhaal vanuit het mooie Bergen op Zoom

Geef een reactie Reactie annuleren