Sinds Watwaswaar per 1 januari dit jaar opgeheven is, staat er een hoop online op de website van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed. Voor deze serie duik ik in het kadaster over de periode 1811-1832. Welke grond bezaten mijn voorouders? Waar op die grond woonden zij (hoogstwaarschijnlijk)? Aan de hand van de topografische atlas 1836-1843 probeer ik ook uit te leggen wat de “aardrijkskundige context” was van deze grond. Vandaag deel 3 van deze serie: de gemeente Bergen op Zoom sectie F: Oud-Borgvliet, Molenbeek, de Augustapolder, een deel zeestrand en een deel van de Oosterschelde tot aan Rilland. Voorgaande delen en overzichtskaart: klik hier.

Zoveel verscheidenheid in grondsoorten en prachtige landschappen te vinden zijn in dit stukje Berrege, zo weinig verscheiden waren de grondeigenaren in de periode 1811-1832 (mooie zin, niet?). De landgoederen Groot- en Klein-Molenbeek waren van één eigenaar. De slikken en schorren van de Oosterschelde (die wel in kaart zijn gebracht) zijn niet genummerd waar waren waarschijnlijk wel ingedeeld qua visrechten. Het onderste deel van sectie F ging overigens later over naar Rilland-Bath en daarmee Zeeland. De Augustapolder, waar nu de nieuwste wijk van Berrege gebouwd wordt, kende in grote lijnen maar een paar eigenaren. De grootste verscheidenheid is te zien in het deel van sectie F waar later Fort-Zeekant gebouwd is, en het deel waar later Nieuw-Borgvliet gebouwd is; om de simpele reden dat dit oudere zandgronden zijn. Op de Brabantse Wal net boven Oud-Borgvliet, in een stukje genaamd ‘de Schans’, vinden we grond van een voorouder: Reinerus (Reinier) de Bie (*Breust-Eckelrade, Zuid-Limburg, 2/8-1764, ✞ Bergen op Zoom, 2/2-1855, kwartierstaatnummer 146). 

Afbeelding: Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed

Renier de Bie, bouwman uit Bergen op Zoom

”deschans”

• F91: hakhout
• F92: bouwland
• F93: hakhout
• F94: bouwland
• F95: bouwland

Allereerst: op deze grond stond dus geen woning, en het lijkt me wat sterk dat Reinier zelf best wel wat grond bezat maar niet in een eigen huis woonde. Misschien dat ik later een huis in eigendom van Reinier vind in de buurt, maar vooralsnog gaat het enkel om wat lappen landbouwgrond. Van Reinier de Bie is mij bekend dat hij in Bergen op Zoom woonde indertijd, doch op adressen waarvan de nummers en letter niet overeenkomt met die van het kadaster. Verder met de kaartjes.

Kaartje is ongeveer naar ‘t oosten gezien. (Originele afbeelding: Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed)

Uitsnede van de kaart hieronder. (Originele afbeelding: Historische Topografische Atlas Noord-Brabant 1836-1843, uitgeverij Nieuwland)

De locatie (ongeveer) op de Brabantse Wal. Let ook op de rode gemeentegrenzen die de Oosterschelde verdelen: beneden de gemeente Woensdrecht, in ‘t midden Bergen op Zoom, boven Halsteren en links is volgens mij de gemeente Rilland-Bath. (Originele afbeelding: Historische Topografische Atlas Noord-Brabant 1836-1843, uitgeverij Nieuwland)

Binnen ‘t ronde zou ongeveer de plek moeten zijn waar Reiniers grond lag. Op de bovenstaande kaart is duidelijk het hoogteverschil van de Brabantse Wal te zien wat nu ook nog tussen de Augustalaan en ‘t Benedenbaantje te zien is. (Originele afbeelding: Bing Maps)