Sinds Watwaswaar per 1 januari dit jaar opgeheven is, staat er een hoop online op de website van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed. Voor deze serie duik ik in het kadaster over de periode 1811-1832. Welke grond bezaten mijn voorouders? Waar op die grond woonden zij misschien? Aan de hand van de topografische atlas 1836-1843 probeer ik ook uit te leggen wat de “aardrijkskundige context” was van deze grond. Vandaag deel 12 van deze serie: Ossendrecht secties A t/m G: de hele gemeente Ossendrecht. Klik hier voor de voorgaande delen en de overzichtskaart. 

Over Brabantse Wal gesproken. U dacht toch niet dat ik Ossendrecht zou vergeten? Er is minder te vinden dan ik had verwacht wel. Dit artikel behandelt vooral sectie D. Sectie A, F en G zijn de polders, sectie B is Calfven, sectie C is de Groote Meer en sectie E het Hageland waar later in de 19e eeuw ‘n aantal van mijn Ossendrechtse voorouders woonden. In het bosgebied o.a. wederom de Bergse burgemeesters Cuypers en Vermeulen.

Beginnen we ook hier weer met de weduwe Adriaan van den Eijnde uit de artikelen over Hoogerheide en Woensdrecht. Zij bezat een stukje bos op het Moleneind binnen sectie D.

de weduwe Adriaan van den Eijnde, uit Ossendrecht

het Moleneind

• D121: hakhout

Verderop op ‘t Moleneind hadden twee directe voorouders een huis in bezit, de eerste Nicolaas Paardekam (*Ossendrecht, West-Brabant, 12/6-1772, ✞ aldaar, 4/11-1838, kwartierstaatnummer 206). 

Nicolaas Paardekam, arbeider uit Ossendrecht

het Moleneind

• D127: tuin
• D128: huis en erf

De tweede is Cornelis Adriaansen of Cornelius Adriaense (*Ossendrecht, West-Brabant, 27/6-1752, ✞ aldaar, 15/2-1832, kwartierstaatnummer 442 en de grootvader van Adriaan Adriaansen uit ‘t artikel over Woensdrecht). Hij was de buurman van Nicolaas Paardekam.

Cornelis Adriaansen, arbeider uit Ossendrecht

het Moleneind

• D130: tuin
• D131: huis en erf

Hoewel het Hageland sectie E genoemd werd in het kadaster, wordt de straat waaraan Nicolaas en Cornelius hun huis hadden wel Hageland genoemd anno 2016. In het kadaster werden zij tot sectie D gerekend en ‘Moleneind’, de straat die van ‘t dorp naar de Putseweg loopt, als toponiem gebruikt. Sterker nog, van beide heb ik een adres als zulks uit het oude bevolkingsregister: Nicolaas woonde op Hageland 179 in 1830 en 1832 en Cornelis op Hageland 181 in 1830. Waaruit ook af te leiden is dat beiden ook daadwerkelijk op dat adres woonden.

Inschrijving op de nummers 179 en 181. Op 178 woonde Cornelis’ dochter Petronella met haar echtgenoot Martien Buermans. (Afbeelding: Bevolkingsregister Ossendrecht 1830/RHC ‘t Markiezenhof)

Originele afbeelding: Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed

De ligging van de twee huizen op de huidige kaart, ongeveer. Zie hoe de schuine lijnen ten westen van de straat (met o.a. een beek, de Vossenloop) overeenkomen met de kaart uit 1811. (Originele afbeelding: Google)

In het oude hart van het dorp was een vrij groot pand (met een vrij grote tuin) eigendom van mijn voorouder Pieter Jan van der Poel (*Woensdrecht, West-Brabant, 20/10-1787, ✞ Ossendrecht, West-Brabant, 12/10-1854, kwartierstaatnummer 102). Hij was een schoonzoon van Nicolaas Paardekam, hierboven vermeld. Van Pieter Jan is bekend dat hij herbergier was op Ossendrecht, en zijn adres in 1830: huis 60 ‘op ‘t dorp’. Gezien de grootte van zijn pand en de centrale ligging ervan kan ‘t volgens mij heel goed zijn dat dit ook zijn herberg was. 

Pieter Jan van der Poel, tapper uit Ossendrecht

het Dorp

• D236: tuin
• D237: huis en erf

Originele afbeelding: Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed.

Meer richting de Ossendrechtse Markt lagen huis en schuur van Jacobus Musters (*Ossendrecht, West-Brabant, 3/10-1759, ✞ aldaar, 6/3-1842, kwartierstaatnummer 424). 

Jacobus Musters, arbeider uit Ossendrecht

het Dorp

• D296: huis en erf
• D297: tuin
• D298: schuur

Originele afbeelding: Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed

Achter de Markt lag het Hondseind, een gebied met wat verspreide huizen waar blijkbaar geen straat o.i.d. langsliep. Dit stukje Ossendrecht is nu bekend als ‘de Kuil’, mij bekend omdat mijn betovergrootvader daar woonde. De percelen van 1811 zijn tegenwoordig niet meer te herkennen. Vlak achter de Koningin Wilhelminastraat lag een flink stuk grond met ‘n huis en zelfs wat heide, eigendom van mijn voorouder Johannes Franciscus (Francus) Theuns (*Hoevenen-Ertbrand, Antwerpen, België, 17/9-1778, ✞ Ossendrecht, West-Brabant, 28/8-1828, kwartierstaatnummer 430).

Francis Theuns, arbeider uit Ossendrecht

het Honseint

• D360: bouwland
• D361: huis en erf
• D362: heide

Originele afbeelding: Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed