Het is zover. Na een jaar en ‘n week voorwerk open ik bij dezen mijn nieuwe genealogische website. Hier publiceer ik ‘t resultaat van vier jaar stamboomonderzoek. En in die tijd heb ik geprobeerd om niet te werken met enkel namen en cijfers, maar met achtergronden. Althans, zoveel mogelijk. Vandaar dat ik mijn eigen website bouwde, waar ik de ruimte heb voor de tekst, de afbeeldingen en vooral ook de opmaak die ik voor ogen heb. Daarom ook sluit ik mijn stamboompagina’s op Genealogie Online en Geneanet. 

Wat kunt u hier vinden? Op dit moment zijn mijn kwartierstaat, de stamboom Bernaards/Bennaars/Bernaerts en de genealogiën van de twee families Linders waar ik van afstam online. In de toekomst zal ik dit in ieder geval uitbreiden met de resultaten van mijn onderzoeken in Amerika en een genealogie van de familie Borrie. In de plaatsengids zal ik proberen verder uit te weiden over steden, straten, dorpen en gehuchten waar veel van mijn voorouders woonden. U vindt daar ook een eerste begin van de ‘hertaling’ van Bergse, Woensdrechtse en Halsterse wijknummers en letters naar huidige buurten. Ik ben ook nog altijd op zoek naar informatie, afbeeldingen of verhalen! Specifieke vragen vindt u op de pagina Voorouders Gezocht en Bernaards Gezocht.

Tevens zal ik op de thuispagina berichtjes en artikelen blijven schrijven over dingen die ik tegenkom in mijn onderzoek. Veel om nog aan te werken dus, maar er staat al een hoop online. Leest u bijvoorbeeld eens over de vreemdeling in België, de boswachter in Eindhoven, de 18e-eeuwse koffiehuishouder, liefde in een Fries weeshuis, de soldaat onder Napoleon, de heilige in de familie, de vermissing van Jan Boschman, de gepensioneerde hoefsmid aan het Vrijthof in Maastricht, mijn voorouders in Brussel, het oudste en misschien wel gelukkigste echtpaar van Ossendrecht, en mijn voorouders in Oostenrijk, Zwitserland, Pruisen, Italië, Schotland en Frankrijk.

Belangrijk om te vermelden: de menuknoppen in de zwarte balk vouwen uit. Dat wil zeggen dat u de hoofdpagina kan vinden door op de zwarte balk te klikken, en de subpagina’s in het uitvouwende menu. Een overzicht van alle berichten en pagina’s is in de linkerbalk op de thuispagina te vinden. Nog niet alles zal werken; het namenoverzicht ziet er bijvoorbeeld nog niet uit. Omdat ik met Amerikaanse software werk en alles handmatig heb vertaald, zal er misschien ook nog hier en daar een Engels woord in de tekst zitten. U kunt dat melden via de contactpagina. Bij voorbaat dank! En leest u ook a.u.b. even de voorwaarden voor hergebruik. Om de disclaimer compleet te maken: ik heb m’n best gedaan om zoveel mogelijk bronnen te vermelden, u kunt deze terugvinden in de bronnenlijst. Mocht u ondanks dat een bronvermelding missen, een verkeerde vinden, of wilt u contact opnemen over hergebruik van uw gegevens: contacteer mij.

Dan rest mij nog een ding uit te leggen: waarom toch die verschrikkelijk chauvinistische ondertitel? Wel, een oud Bergs gezegde stelt dat om een echte échte krab te zijn men zelf, zijn of haar ouders én grootouders te Bergen op Zoom geboren moeten zijn. Daar ben ik het niet helemaal mee eens, want dan zouden er bijna geen krabben meer zijn, maar toevallig ben ik volgens die regel wel een echte (kijk maar op deze pagina). Mijn hele stamboom begint in Berrege. Berregse hoveniers, Berregse soldaten, Berregse pottenbakkers, Bergenaren alom. Eerlijkheid gebied dan toch te zeggen dat er vóór 1700 bijna geen voorouders in Bergen meer over zijn: ze kwamen veel uit de omliggende dorpen (veel Vlaanderen ook), en de soldaten kwamen uit heel Europa. Maar zij hebben toch de stad gevormd tot wat ze nu is. En daar hoort ook ‘n beetje chauvinisme bij.

Vandaar, om de opening van mijn website te vieren, hieronder een lijstje van de headers (de grote afbeeldingen bovenaan), die bij elke klik elkaar willekeurig zullen afwisselen. Zij geven Bergen op Zoom (en wat van de omgeving) weer in al haar facetten, of in ieder geval de punten die ik mooi vind.

Ik wens u een goed onderzoek!

Jim Bernaards.

De onderstaande afbeeldingen zijn, tenzij anders vermeld, afkomstig uit de Beeldbank van RHC ‘t Markiezenhof.

Dit is een groepsfoto van sociëteit ‘De Vrijheid’, een beroepsvereniging voor hoveniers/tuinders die niet toevallig aan de grondslag lag van de Bergse Vastenavend. Deze foto is gemaakt in 1929 ter ere van het 40-jarig voorzitterschap van Aart Franken. In de beschrijving van de beeldbank staan de leden op de foto vermeld, met een hele hoop typische achternamen. “Staande v.l.n.r.: W. Hagenaars, P. Hagenaars, P. Withagen, P. Hopmans, Joke Franken (dochter van J. Franken), C. Huygens, Jans Franken-Franken (dochter van Aart Franken), G. Franken (zoon van J. Franken), Jan Franken (schoonzoon van Aart Franken), Marie Franken-Videler (schoondochter van Aart Franken en verloofde van C. Franken), C. Franken (zoon van Aart Franken). Zittensd v.l.n.r.: B. Nuyten, burgemeester P.A.F. Blom (1929-1941), C. Franken-Musters (vrouw van Aart Franken), Aart Franken, Daan van de Watering en W. Musters.”

Hier het stadhuis op de Grote Markt op een glasnegatief uit 1909. Een beroemd hoekje: naast ‘t stadhuis de panden De Olifant en De Draak (het oudste hotel van Nederland), de twee panden die als enige de grote stadsbrand van 1397 overleefden.

De overblijfselen van de verdronken stad Reimerswaal in 1607, zo’n twintig jaar voordat de laatste inwoners zouden vertrekken. (Afbeelding: Zeeuws Archief)

Hier weer zo’n mooi glasnegatief. Over deze foto is niets bekend, behalve dat ze gemaakt is in de haven van Nieuw-Vossemeer. Ik zou gokken op de periode 1890-1920.

De Hoogstraat en de Peperbus op een treurig moment in de Bergse geschiedenis: de inname van ‘la pucelle’ door de Fransen in 1747. Ze lieten niets heel, meerdere van mijn voorouders kwamen om. Hoewel de Hoogstraat één van de oudste straten van de stad is, zijn de panden dus van na 1747. Ze dragen nog wel de namen van de middeleeuwse panden die op hun plaats stonden.

Hier wat vooraanstaande hoveniers/tuinders ter gelegenheid van ‘t zilveren jubileum van dhr. Verhees in 1948. Het gaat hier om óf de veiling, óf nogmaals sociëteit De Vrijheid. Op de foto staan, citerende uit de beeldbank: “Zittend v.l.n.r.: P. Franken, Past. van Eekelen, Dhr. & Mevr. van Hees, J. Musters (Vz. Veiling Ver.), P. van Eck en M. Nuijten. Staand v.l.n.r.: Van Broekhoven, C. Nuijten, C. Franken, A. Musters, P. Franken en J. Somers.”

Van de oude poorten in de vestingwerken van Bergen is alleen nog de Gevangepoort over. Hierboven de Bospoort (in de Bosstraat) op een prent door B. Klotz uit 1671.

De oude 17e-eeuwse Schaliehoef van Jan Franken (stamvader van de familie Franken) steekt af tegen de flats van Zeekant op de Brabantse Wal, 1966. De oude hoeve was nog niet geweken voor verbreding van de Antwerpschestraatweg, hoewel er wel 90 gereden mocht worden. Links rijdt een Duitser.

Dit steegje bij de Kaai heette ironisch genoeg “De Poort naar ‘s Lands Welvaren”. Het liep van de Zuidzijde Haven naar de oude gasfabriek. De foto is rond 1900 gemaakt.

Berrege is bekend om de AAA-producten: Aardbeien, Asperges en Ansjovis (of Errebiskes, Sperries en Sjoviskes in ‘t Bergs, maar dat staat natuurlijk wat minder mooi). Asperges zijn, aangemoedigd door pastoor Van Mansfeld begin 20e eeuw, het ‘witte goud’ van Bergen op Zoom: natuurlijk verbouwd door de hoveniers/tuinders. Op bovenstaande foto, gemaakt tussen 1932 en 1942, zijn Jan van Beers en Kees Bruys aan ‘t werk op de aspergeveiling. Persoonlijk houd ik niet zo van asperges, mijn opa Bernaards zei dat dat kwam “om dagge te lang op Altere gewòònd et”.

Op deze prent de restanten van de stadsfontein. Er was vlakbij het strand (waar nu het Stadspark Hotel staat) een zoetwaterbron waar Gertrudis van Nijvel in de vroege middeleeuwen nog mee van doen zou hebben gehad. De fontein werd in 1747 verwoest om te voorkomen dat de Fransen er gebruik van konden maken. Op de achtergrond de Oosterschelde met op de achtergrond land, wat niet helemaal accuraat is: het verdronken land van Zuid-Beveland was reeds verdronken en ‘t eiland Tholen ligt verder noordelijk. De prent heet “het geruineerd fontijntje te Bergen op den Zoom” en werd vervaardigd door Cornelis Pronk en Simon Fokke.

Hier een kudde schapen langs de Oosterschelde, nabij de Kraaijenberg, op een mooie met de hand ingekleurde prentbriefkaart van A.J.A. de Kok uit 1917. Hoewel de Deltawerken absoluut een goede zaak waren, heeft het de mensen een beetje doen vergeten dat Bergen op Zoom tot de voltooïng van de Oesterdam in 1986 een kuststad was. Sterker nog, tussen 1932 en 1986 was Noord-Brabant door de Bergse ligging aan de Oosterschelde samen met Groningen, Friesland, Noord- en Zuid-Holland, Zeeland en West-Vlaanderen één van de kustprovincies van de Benelux. Oké, da’s misschien wat dramatisch weergegeven, maar er was hier dus zout water, een zeehaven en een strand inclusief kurhaus. En is ‘t u wel eens opgevallen dat de provinciegrens met Zeeland toevallig exact over de Markiezaatskade loopt, en dus over de grens tussen zoet en zout water?

Op deze foto wat soldaten van de artillerie met een ouderwets machinegeweer en twee officieren.

De Eerste Wereldoorlog had een behoorlijk effect op Bergen: niet alleen ving de stad grote getalen Belgische vluchtelingen op, maar er vond natuurlijk ook mobilisatie plaats. Op deze foto soldaten die voor de mobilisatie gelegerd zijn in ‘t Groot-Arsenaal. Op deze scène van 29 april 1915 bevinden zij zich in ‘n informele sfeer.

Hier de Lievevrouwestraat richting de Gevangenpoort gezien. De Lievevrouwestraat werd ergens in de jaren ’90 verkozen tot de mooiste straat van Nederland, en niet zonder reden. Rechts op deze foto van rond 1900 of 1910 een soort rijdende winkel..

Op deze foto de originele Stalenbrug in de Antwerpsestraatweg over ‘t spoor. De Stalenbrug is al lang geleden vervangen door een brede betonnen brug, maar wordt nog altijd zo genoemd. De foto is gemaakt door persbureau Het Zuiden op 21 januari 1930, wat opvalt is het plaatsnaambord van de ANWB: ook toentertijd lagen grote delen van de stad (denk aan Nieuw-Borgvliet) al zuidelijker van de Stalenbrug.

Dichter Anton van Duinkerken (1903-1968) is misschien wel de grootste Bergenaar aller tijden. Hij kwam uit een oer-Bergse familie en belichaamde alles waar de Bergenaar als stereotype bekend om staat. Dit bronzen beeld van hem werd in de jaren ’70 gemaakt en staat sinds 2003 voor het stadhuis op de Grote Markt.

Over wat de vastenavend in ‘t Krabbegat precies inhoudt (voor leken) zal ik niet teveel uitweiden, daar kan ik nog ‘n hele website mee vullen. De beeldbank geeft de volgende beschrijving bij deze foto van 18 februari 1950: “Grootste Boer (Sjef de Graauw, 1948-1974), Prins Nilles II (Kees Becht, 1946-1958) huldigt “de Ster” Verbiest (met krans) en schenkt een geitje voor zijn zus Mie d’n Os, (van het vastenavond liedje Mie d’n Os had een geitje) waarmee zij tot ridderes in “de orde van de eeuwige jeugd met geit en dweil.” werd benoemd. Op het bordes in het midden schrijver Godfried Bomans die aanwezig was voor een reportage voor Elsevier.”

Deze ingekleurde ansichtkaart uit 1905 toont de ingang van de Bergse haven bij de Waterschans en de Kop van het Hoofd.

Hierboven wederom een glasnegatief, ditmaal van “een ven in het buitengebied.” Meer informatie heb ik niet. Het is de vraag hoeveel mensen een lievelingsboom hebben, maar die van mij is zeker de mastboom zoals die op bovenstaande foto te zien zijn.

Het Markiezenhof op een ansichtkaart van tussen 1910 en 1920.

Ik heb een zekere fascinatie voor de vooruitstrevende gedachte waarmee naoorlogse wijken in de jaren ’50, ’60 en ’70 gebouwd werden en het snelle ‘verval’ die zij meemaakten. De wijken in Oost waar mijn grootouders in de jaren ’60 naar verhuisden omdat deze als modern werden ervaren, waren dertig jaar later ‘achterstandswijken’. Op deze foto een passerende dame met op de achtergrond één van de Wilmaflats aan de Heiningen, langs de snelweg. Foto gemaakt door Dick de Boer in mei 1970.

Hierboven een glasnegatief uit dezelfde serie als de eerder beschreven foto van kinderen bij de Nieuw-Vossemeerse haven. Het mooie van glasnegatieven is dat ze zo ontzettend gedetailleerd zijn. Als u een account heeft op de website van het Markiezenhof, klik dan eens op deze link en zoom in, dan ziet u het zelf. Eén van de vaandels leest “ter ere van onze koni…” (aan de positie van het woord kan ik zien dat het “koningin” moet zijn), wat suggereert dat dit een samenkomst is ter ere van een jubileum van koningin Wilhelmina. Misschien wel haar 25-jarig regeringsjubileum in 1915?

Ene Bartholomeus Dolendo maakte in 1588, aan het begin van de tachtigjarige oorlog, een prent van ‘n belegering van Bergen op Zoom. Te zien zijn de Kaai en het westelijke deel van de binnenstad, inclusief de Gevangenpoort.